Morgunblaðið - 23.03.2000, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FIMMTUDAGUR 23. MARS 2000 31
Símynstur-
myndlist
MYNDVERK
Listhns
Sævars Karls
IRIS ELFA
FRIÐRIKSDÓTTIR
Opið á tíma verslunarinnar.
Til 5. apríl. Aðgangur ókeypis.
ur stór hvít pappírsverk er hanga
hlið við hlið á vegg, og virka alveg
slétt og einslit þar til skoðandinn
gengur upp að þeim og athugar þau
nánar, þá uppgötvar hann saumað
homótt mynstur er gengur þvert
yfir myndflötinn alltaf á sama stað
ofantil á þeim öllum.
Bragi Ásgeirsson
Iris Elfa Friðriksdóttir, Án titils, símynstur, steypa og pólýester. Morgunblaðið/Golli
ÞAÐ hefur ekki mikið farið fyrir
Iris Elfu á íslenzkum listavettvangi
frá því hún lauk námi við Jan van
Eyck-akademíuna í Maastrich í
Hollandi 1986, en áður hafði hún
lokið námi við MHÍ 1984. Þó hefur
hún haldið fimm einkasýningar til
þessa, síðast í Listasafni Kópavogs,
Gerðarsafni, 1997 og tekið þátt í á
annan tug samsýninga. En sýning-
ar hennar hafa yfirleitt haft lítið
umfang, og að auk verið í hljóðlát-
ara laginu sem eru fágætir eigin-
leikar nú um stundir. Við bætist að
umsvif hennar á myndfletinum má
líkja við lyngt fljót og þar ber stór-
um meira á íhygli og djúpri hugsun
en sýnilegum átökum við lífæðar
listarinnar.
Iris Elfa bregður ekki út af
markaðri venju á þessari sjöttu
einkasýningu sinni, og þeirri ann-
arri undir vemdarvæng Sævars
Karls. Nú tekur listakonan það til
meðferðar sem hún nefnir símynst-
ur, segir það sjaldnast hafa talist
góður og gildur efniviður mynd-
listar, sé þó sennilega algengasta
myndsköpunarform kvenna - sem
skraut í hekluðum dúkum, prjóna-
peysum og klukkustrengjum, þar
sem einfalt mynstur er endurtekið
af natni og eljusemi. Ennfremur
segir hún: „ef símynstrið er skoðað
af nákvæmni geta vaknað ýmsar
áhugaverðar og jafnvel áleitnar
spumingar, vegna þess að í ran og
vera er ekki til neitt, sem heitir
endurtekning. Orðið „símynstur" er
í raun rangnefni. Hvert mynstur er
einstakt og frábragðið öllu sem áð-
ur hefur verið gert, t.d. era engin
snjókorn algjörlega eins, þó svo
augað greini sjaldnast muninn. Það
er ekki hægt að endurtaka steyptan
flöt, þótt notast sé við sama mótið.
Pólyester (heiti ýmissa gerviefna
sem framleidd era úr sýram og
alkóhólum og notað einkum í þræði,
t.d. dakron) dropar falla aldrei eins
og þráður fylgir aldrei beinni línu. -
Símynstrið er taktur verksins og
fjölbreytileikinn tónar þess.“
Þetta allt er gott að hafa í huga
áður en sýningin er heimsótt, því
sannast sagna kemur hið einslita
myndmál gestinum í opna skjöldu,
þannig að hann veit vart hvaðan á
sig stendur veðrið þótt ýmsu sé
vanur. En fari maður að hugleiða
hlutina, er það alveg rétt að ekkert
er alveg eins í náttúranni þótt hún
sé byggð upp af örfáum framform-
um, en hins vegar ekki kórrétt að
ekkert sé alveg eins í mannanna
verkum, því þar gilda önnur lögmál.
Heimspekin er þó á vissan hátt full-
gild og framslátturinn vekur upp
gagnlegar hugleiðingar hjá hverj-
um og einum ef vill.
Á sýningunni era annars vegar
verk sem unnin era í steypu og
pólýester en hins vegar pappír og
tvinna. í fyrra fallinu eru það all-
mörg jafnstór ferhymd gataverk,
þar sem götin, þ.e. mynstrið, dreif-
ast skipulega í beinni línu lárétt og
lóðrétt um myndflötinn, þannig að
horfi skoðandinn um stund á hvert
verk fyrir sig myndast sjónræn
hreyfing eða nokkrir móðukenndir
blettir á fletinum. Þetta vísar svo
aftur til þess sem fengið hefur stíl-
heitið „optík“ í myndlistinni, er
endurtekningar forma framkalla
hreyfibylgjur á fletinum þá lýnt er
í þau. í seinna fallinu era það nokk-