Morgunblaðið - 28.05.2000, Blaðsíða 6

6 SUNNUDAGUR 28. MAÍ 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Hneykslismál í
franska tísku-
heiminum
Kókaín og’
kynferðis-
legtofbeldi
París. Daily Telegraph.
RÉTTARHÖLD hófust nýlega í
París í máli eins helsta frammá-
mannsins í tískuheiminum þar í
borg en hann er sakaður um kyn-
ferðislegt ofbeldi gagnvart ungri
konu.
Hinn ákærði er Adam Lisowski,
fimmtugur að aldri og yfirmaður
kapalstöðvarinnar Fashion TV, en j
ákærandinn er Eva Cyankiewicz,
tvítug, pólsk fyrirsæta. Bar fundum
þeirra fyrst saman við myndatökur
fyrir stöðina í Berlín 1997 en hún
ber, að hann hafi síðar boðið sér
heim til sín í París þar sem hann
reyndi að nauðga henni.
Cyankiewicz segir, að í Berlín
hafi Lisowski byrjað á því að bjóða
sér kókaín og síðan lofað henni
„glæstum ferli“ hjá stöðinni í París.
Hafi það boð freistað hennar mjög |
og þegar hún kom til Parísar mán-
uði síðar var tekið á móti henni með I
kostum og kynjum. Beið hennar
glæsibifreið á flugvellinum en þaðan
var henni ekið heim til Lisowskis.
Áreitt strax
Cyankiewicz, sem nú er í laga-
námi og hefur lagt fyrirsætustörfin
á hilluna, segir, að Lisowski hafi
farið að áreita hana strax og hún
steig inn fyrir þröskuldinn. Ruddist
hann meðal annars inn á hana í baði
og reyndi að þukla en alvarlegasta
ásökunin er, að nokkrum dögum
síðar hafi hann slegið hana, rifið af
henni blússuna og i’eynt að nauðga
henni. Henni tókst þó að koma í veg
fyrir það og kærði síðan árásina hjá
lögreglunni.
Lisowski, sem var dæmdur fyrir
að hafa kókaín í fórum sínum fyrir
tveimur árum, ber að hann hafi haft
mök við Cyankiewicz en það hafi
verið með hennar samþykki.
------«-»-♦ ------
„Hálsband“
fyllt sprengi-
efni
London. Daily Telograph.
ELVIA Cortez, frá smáþorpinu La
Esperanza í Kólumbíu, neitaði fyrir
skömmu að láta uppreisnarmenn
FARC, sem fjölmennasti flokkm’
skæruliða í landinu, kúga af sér um
350.000 kr. Öðrum til varnaðar límdu
liðsmenn FARC eins konar „háls-
band,“ hólk fylltan sprengiefnum,
við háls hennar og var sprengjan
stillt þannig að hún myndi springa að
nokkrum tímum liðnum, hefði Cort-
ez ekki greitt um hálfa milljón kr.
Cortez hringdi samstundis á lög-
reglu sem ók með hana út fyrir
bæinn ásamt sprengjusérfræðingi.
Fimm tímum síðar þegar tekist hafði
að gera 70% sprengjunnar óvirka |
sprakk hún með þeim afleiðingum að
Cortez og sprengjusérfræðingurinn
fórust og tveir hermenn, sem verið
höfðu þeim til aðstoðar, særðust.
„Það eru enginn fordæmi fyrir
þessu hvorki í átökum hér í Kól-
umbíu né annars staðai' í heiminum,“
sagði Fabio Bedoya, hershöfðingi í
kólumbíska hernum. „Nú er vanvirð- ,
ingin orðin slík að það virðist engin |
virðing vera lengur borin fyrir rétt- |
indum manna.“
Cortez, sem var fjögurra barna
móðir og driffjöður í bæjarsamfélagi
sínu, hafði ákveðið að sætta sig ekki
við fjárkúganir FARC. Viku eftir að
uppreisnarmönnum hefði átt að ber-
ast greiðsla hennar komu þeir „háls-
bandinu" fyrir, en FARC grípur nú í
síauknum mæli til fjárkúgana til að
standa straum af þeim kostnaði sem ,
baráttan við ríkisstjórnina hefur í för |
með sér. FARC ræður nú um 40% jj
landsins og lýsa uppreisnarmenn f
kröfum sínar sem „sköttum“.
Abdullah II konungur Jórdaníu telur líklegt að Israelar og
Palestínumenn nái friðarsamningum í höfn
Morgunblaðið/Sverrir
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti íslands og Doritt Moussaieff taka á móti Abdullah Jórdaníukonungi og Rania drottningu er þau mættu í kvöldverðar-
boð að Bessastöðum á föstudag. Opinberri heimsókn konungshjónanna lauk í gær.
Palestínskir flóttamenn
eiga að fá skaðabætur
Opinberri heimsókn Abdullah Jórdaníukon-
--------------------------- ■
ungs til Islands lauk í gær. Konungurinn
svaraði spurningum Óla Jóns Jónssonar um
stöðu mála í Mið-Austurlöndum.
SÉR yðar hátign einhverja
hugsanlega lausn á því
þrátefli sem virðist vera í
friðarumleitunum ísraela
og Palestínumanna og tekur Jórd-
anía á einhvern hátt þátt í tilraun-
um til að leysa óútkljáð deilumál,
svo sem mál palestínskra flótta-
manna?
„Bæði Israelar og Palestínu-
menn eiga nú í viðamikium viðræð-
um um varanlegan friðarsamning.
Þeir ræðast við og samningavið-
ræðurnar munu alltaf ganga upp
og niður. Mikilvægast er að báðir
aðilar komi þeim samningum, sem
hafa þegar verið undiri’itaðir, í
framkvæmd meðan þeir semja um
ramma friðarsamningsins. Eg tel
að báðir aðilamir séu nógu öflugir
til að koma samningunum í höfn.
Ýmis erfið mál bíða enn úrlausnar
en ég tel að hægt sé að leysa þau
með staðfestu og einbeittum vilja
og ég er bjartsýnn.
Jórdanía hefur mikilla hagsmuna
að gæta í friðarviðræðunum. Eitt
af þessum málum snýst um flótta-
fólkið. Eins og kunnugt er eru
þessir flóttamenn jórdanskir ríkis-
borgarar. Þeir eiga rétt á að fá að
snúa aftur heim og að fá skaðabæt-
ur. Þetta er eiiía leiðin til að leysa
málið í eitt skipti fyrir öll. Enn-
fremur ættu skaðabæturnar ekki
að einskorðast við flóttamennina
heldur að ná einnig til þeirra ríkja
sem þeir búa í.“
Hversu margir palestinskir
flóttamenn eru núna í Jórdaníu og
hvaða áhrif hefur það á jórdanskt
samfélag ef þeir fara í burtu til að
búa í framtíðarríki Palestínu hand-
an Jórdanár?
„Samkvæmt mati Flóttamanna-
stofnunar Sameinuðu þjóðanna eru
þessir flóttamenn um það bil 1,4
milljónir. Þetta setur Jórdaníu í
mjög sérstaka stöðu í þessu máli.
Þeir eru jórdanskir ríkisborgarar
eins og ég sagði áðan og við erum
ein fjölskylda. Ég vil minna á að
réttindi þeirra í Jórdaníu hafa ekki
og eiga ekki að hafa áhrif á rétt
þeirra til að snúa aftur. Verði þeim
veitt tækifæri til að nýta þennan
rétt er þeirra að ákveða, og ef þeir
gera það ekki verða þeir enn jórd-
anskir ríkisborgarar."
Hverjar eru líkur á því að friður
muni ríkja í Líbanon nú eftu• að
ísraelar hafa dregið herlið sitt út
úr landinu?
„Það er góðs viti að friður hefur
ríkt á landamærunum eftir brott-
hvarf ísraela frá Suður-Líbanon.
Þetta ætti að skapa jákvætt and-
rúmsloft í hugsanlegum endurvökt-
um samningaviðræðum milli ísra-
els og Sýrlands og Líbanons.“
Hvað ættu Vesturlönd, Banda-
ríkin og Evrópa, að gera til að að-
stoða við að koma á varanlegum
friði í Miðausturlöndum? Getur
friður náðst án stöðugrar íhlutunar
Bandaríkjanna eða geta afskipti
Vesturlanda mögulega spillt fyrir?
„Það hefði verið erfiðleikum
bundið að ná þeim árangri friðar-
ferlisins sem raun ber vitni, án
þátttöku Bandaríkjanna og Evr-
ópu. Til að mynda var aðild Banda-
ríkjanna meginforsenda þess að
aðilar náðust að samningaborðinu
og hlutur evrópskra ríkja var einn-
ig stór þar eð álfan hefur hags-
muna að gæta af friði á svæðinu.
En það sém er hér mikilvægast er
að deiluaðilarnir sjálfir vilja frið.
íhlutun Vesturlanda varð nauðsyn-
legri á hættutímum og þegar allt
var í hnút sem með sanni má segja
að hafí verið ósjaldan.
Bæði Bandaríkin og Evrópa hafa
stutt vel við friðarferlið efnahags-
lega. Stuðningur þeirra hefur verið
veittur vegna þess að hans hefur
verið þörf. Aframhaldandi þátttöku
þeirra er vænst ekki síst í ljósi
þess að við eigum enn talsvert í
land með að ná þeim algilda, rétt-
mæta og varanlega friði sem við
höfum unnið að og þráð í svo lang-
an tíma.“
Hver eru verkefnin sem við
blasa á leið Jórdana til aukins hag-
vaxtar og bættra lífskjara? Er auk-
in efnahagsleg samvinna þjóða í
Miðausturlöndum rétta leiðin í átt
að varanlegum friði og velmegun?
„Það verkefni að bæta efnahag-
inn er stór áskorun. Ég vil þó
leggja áherslu á að það er mun
mikilvægara að ræða um hvernig
við gerum hlutina en hvað ógert er.
Þetta er allt hluti af heildrænum
endurbótum sem við höfum hafið
og miða að auknu pólitísku frjáls-
ræði, frelsi í efnahagslífi og fjöl-
miðlun.
Við leggjum áherslu, sem aldrei
fyrr, á að gera aðila úr viðskiptalíf-
inu og einkageiranum að fullum
þátttakendum í stefnumótun. í
þessu skyni hvatti ég síðastliðið
haust til þess að allir hlutaðeigandi
gerðu áætlun um það hver stefnan
verði til að örva hagvöxt í landinu.
Samvinna ríkja er afar mikilvæg.
í kjölfar þátttöku okkar í Heims-
viðskiptastofnuninni eru Jórdanar
reiðubúnir til að takast á við heim-
inn allan. En það er ekki ætlun
okkar að sitja með hendur í skauti
og bíða þess að þessi friður verði
að fullu unninn. Við ætlum að
ganga til fulls í umbótunum. Þegar
friður kemst á mun Jórdanía vera
einu skrefi á undan og það mun
gefa okkur þann drifkraft sem til
þarf.“
Fólk á Vesturlöndum heldur því
gjarnan fram að konur í Araba-
löndum séu kúgaðar af karlmönn-
um og að félagslegri og lagalegri
stöðu þeirra megi í mörgum tilvik-
um jafna til þrælahalds. Að hvaða
marki eru slíkar fullyrðingar á rök-
um reistar? Getur verið að sú sam-
félagsgerð sem tíðkast meðal araba
geti á einhvern hátt staðið í vegi
fyrir efnahagslegum frumförum ?
„í Jórdaníu hafa konur kosn-
ingarétt og eru kjörgengar. Þær
hafa um langt skeið gegnt ýmsum
æðstu embættum í opinberri
stjórnsýslu. Og það sem er meira
um vert, konur geta, samkvæmt
lögum, gert allt þetta og meira til.
Það er í þeirra valdi að sannfæra
kjósendur um að greiða sér at-
kvæði. Ríkisvaldið getur ekki og
mun ekki gera það. Breytingarnar
hafa átt sér stað og fleiri eru rétt
handan við hornið. Jafnvel þótt aft-
urhaldssöm samfélagsöfl finnist í
landinu þýðir það ekki að þau geti
haft sitt fram. Þvert á móti þá
hryllir meirihluta þjóðarinnar við
þeim.“