Morgunblaðið - 30.06.2000, Qupperneq 52

52 FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Er ríkisstjórn í svefni
eða í sumarfríi?
EVRAN, gjaldmiðill Evrópulanda,
tók gildi 1. jan 1999 hjá ellefu löndum
Evrópusambandsins og kemur til
með að verða einn af þremur helstu
gjaldmiðlum heimsins. Þær þjóðir,
sem eiga mikið undir viðskiptum í
evrum, verða að skoða sín mál mjög
nákvæmlega með tilliti til afkomu í
efnahagsmálum, m.a. fer fram þjóð-
aratkvæðagreiðsla í Danmörku þann
28. sept. í ár, í Bretlandi fer fram
mikil umræða um stöðu fyrirtækja
og þjóðfélagsins í heild og sama má
segja um Svíþjóð og íleiri þjóðir. Mín
skoðun er að allar þessar þjóðir muni
taka upp evruna áður en langur tími
líður, líklega innan 4-6 ára.
Af hálfu forsætisráðherra íslands
hefur það komið í Ijós að hann hefur
ekki áhyggjur af því hvað er fram-
undan í þessum málum (minni á svör
í Silfri Egils á Slyá 1) hvað varðar ís-
lensk efnahagsmál. Við íslendingar
eigum mjög mikið undir því hvernig
evran þróast vegna markaðsmála,
vegna viðskipta, bæði í ferðaþjónustu
og vegna framleiðslu okkar og inn-
flutnings, eigna og skulda. Þess
vegna eiga menn ekki að kæra sig
kollótta.
Kynning á evru
sem gjaldmiðli
Danir, Svíar og Norðmenn hafa
lagt mikið í að kynna stöðu mála fyrir
almenningi. Á íslandi hafa birst
nokkrar greinar um þessi mál, m.a.
frá Seðlabanka 1997 og síðan greinar
Gjaldmidill
Það er með ólíkindum
hvað stjórnvöld eru
róleg varðandi þessi
málefni, segir Gísli S.
Einarsson, það liggur
við að segja kærulaus.
nokkurra áhugamanna, m.a. frá Áma
Páli Ámasyni. Þær greinar era finn-
anlegar á leitarvef undir nafninu
evra. Það er með ólíkindum hvað
2000
í tilefni af lOOO ára kristnitökuafmæli íslendinga verða eftirtaldir atburðir á dagskrá í júlí:
Kristnihátíð á Þingvöilum (1.-2. júlí)
Landsmót hestamanna - hestamannamessa Víðidal Reykjavík (Landsmótið stendur til 9. júlí.)
Iceland 2000: Faith in the Future Alþjóðleg ráðstefna á vegum Biskupsstofu um samleið trúar og vísinda á nýrri öld. (5.- 8. júlí) Háskólabíó
Coilegium Musicum Ráðstefna og tónleikar í Skálholti. (Stendur til 9. júlí.) Samstarfsverkefni með Reykjavík menningarborg Evrópu árið 2000.
Sumartónleikar i Skáiholtskirkju Tónleikar verða í júlí og ágúst.
Hátíðarguðsþjónusta við Krosslaug Lundarreykjadal Borgarfirði
Kristnihátíð kaþólska safnaðarins á fslandi Landakotskirkja (16. - 23. júlí)
Þorláksmessa á sumri Landakotskirkja
Skálholtshátíð Samkirkjuleg hátíð kristinna trúfélaga á íslandi. (22.-23. júlí)
Kirkjan verður Basillica Messa til minningar um vígslu Dómkirkju Krists konungs í Landakoti.
Reykholtshátið Menningar- og tónlistarhátíð, vígsla Snorrastofu. (28.-30 júlí) Reykholti Borgarfirði
Þjóðargjöf Norðmanna Vígsla stafkirkju í Vestmannaeyjum.
Kirkjuiistasýning. Hátíðardagskrá (Stendur til 13. ágúst.) Safnahúsið Húsavik
Ekki er unnt að greina frá tímasetningu atburða en gert er ráð fyrir að þeir verði nánar kynntir af viðkomandi framkvæmdaaðilum. tö < o o >-
stjómvöld era róleg
varðandi þessi málefni,
það liggur við að segja
kæralaus. Kynning
verður að fara fram á
líklegum áhrifum á
efnahagskerfið ef evran
er tekin upp sem
gjaldmiðill og hver
áhrif það hefur á al-
menn efnahagsmál svo
sem verðbætur, vexti
o.s.frv. Akvörðun um
að breyta um gjaldmiðil
er ekki tímabær, eins
og mál standa nú, en ég
minni á að Finnland tel-
ur evrana grunn að
efnahagslegum fram-
föram landsins og bættri stöðu fyrir-
tækja þeirra á alþjóðavettvangi.
Fjölmargir aðilar í viðskipta- og at-
vinnulífi á Norðurlöndum hafa einnig
mjög ákveðnar skoðanir á því hvort
þeirra land eigi að taka upp evra sem
gjaldmiðil.
Ríkisstjóm íslands ber skylda til
að sjá til þess að fram fari umræða
um kosti og galla evrannar^ sem
gjaldmiðils fyrir íslendinga. Á því
máli era margar hliðar. Það má fagna
því að Framsóknarmenn era í aukn-
um mæli að gera sér grein fyrir nauð-
syn þess að skilgreina makmið fyrir
grandvelli aðildar íslands að
Evrópusambandinu og era þar með
að koma í kjölfar Samfylkingarinnar
varðandi þessi mál. En Sjálfstæðis-
flokkurinn, með Davíð Oddson í fylk-
ingarbijósti, hefur uppi strátstil-
burði eða býr við einhvern
meðvitundarskort varðandi ákveðna
málaflokka sem ekki er unnt að
skilja.
Stöðugleiki
Hér hefur verið rætt um að stöð-
ugleiki í efnahagsmálum sé forsenda
framfara. Telur fólk almennt að hér
ríki stöðugleiki? Við búum nú um
stundir við meira en helmingi meiri
verðbólgu en okkar helstu viðskipta-
lönd. Það gengur ekki. Að mínu mati
felast einnig 1-1,5% verðbólgustig í
áætluðum viðskiptahalla og væri
fróðlegt að heyra álit lærðra á því
mati. Eg bendi á svör undirritaðs við
spumingum Dags um þessi mál frá
liðnum mánuði um stöðu ríkissjóðs.
Þó að skýrsla hafi verið gerð um
evrana fyrir tilstuðlan þingsályktun-
artillögu Ágústs Einarssonar, Jóns
Baldvins Hannibalssonar og Vil-
hjálms Egilssonar þá vantar að setja
fram kynningu á einföldu, skiljan-
legu máli fyrir almenning um þessi
atriði sem varða efna-
hagsmál íslendinga.
Spumingar
án svara!
Af þeirri ástæðu er ef
til vill best að setja fram
spurningar sem ég tel
að beri að svara til að
varpa ljósi á þessi mál.
Fyrst um stöðu fyrir-
tækja sem við öll eigum
afkomu okkar undir á
einn eða annan hátt:
Hvaða fyrirtæki í ís-
lensku samfélagi verða
fyrir áhrifum af evr-
unni?
Hvemig verða fyrir-
tækin að vinna með evrana?
Hvert er verðgildi evrannar,
hvernig fellur það best að þörfum
fyrirtækja, ferðamanna og almenn-
ings?
Hver er staða okkar og fyrirtækj-
anna hvað varðar markaðssetningu
og samkeppnisstöðu?
Hvernig virkar evran varðandi
fjármögnun fyrirtækja sem tengjast
islenskum iðnaði á Islandi og í ís-
lenskum fyrirtækjum á evrusvæði?
Hvemig er staða íslenskra fyrir-
tækja heima og á erlendri grand að
því er varðar bókhald og almenna
reikningsfærslu, t.d. viðvíkjandi
birgðahaldi?
Hvernig breytist skattaleg staða
fyrirtækjanna hér eða erlendis?
Hvernig þurfa tölvumál íslenskra
fyrirtækja að breytast með tilkomu
evra?
Á þessum spurningum og ótal
fleiri slíkum má sjá að það liggur fyr-
ir að vinna meira starf en unnið hefur
verið. Þetta er m.a. hluti af því sem
menn verða að vinna ef Islendingar
ætla að skilgreina markmið varðandi
hugsanlegar aðildai’viðræður að
Evrópusambandinu.
Niðurlag
Að lokum þetta: Það er lágmarks-
krafa að íslendingum sé gefinn kost-
ur á fræðslu um hugsanleg áhrif af
tilkomu evrannar eftir árið 2002 og
að yfirvöld efnahagsmála skýri sem
best kosti og ókosti sem fylgdu því að
leggja af íslensku krónuna og taka
upp evra. Einnig hvort það sé óhjá-
kvæmilegt að Islendingar verði að
ganga í Evrópusambandið verði evr-
an tekin upp sem aðal gjaldmiðill
þjóðarinnar.
Höfundur er þingmaður Samfylking-
arinnará Vesturlandi.
Gísli S.
Einarsson
t»ú getur sigrað með
í tengslum við keppnina efna
mbl.is og Pringles
til getraunaleiks á mbl.is.
Taktu þátt i leiknum
og skjóttu á úrsiitin.
fURO
f.uro
ZOOO
Bvrópukeppnin i knattspyrnu er í allri sinni dýrð á
Leikmenn
Staðan
Fréttir