Morgunblaðið - 30.06.2000, Qupperneq 54

MORGUNBLAÐIÐ
54 FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 2000
^ ' ......-..
UMRÆÐAN
Dansað kringum
gullkálfínn
ÁKVÖRÐUNIN ár-
ið 1000 um að lögtaka
kristni var afdrifarík og
mikilvæg ákvörðun í
sögu íslenskrar þjóðar.
Nú eru liðin þúsund ár
frá því hinir heiðnu ása-
trúarmenn tóku kristni
af pólitískum ástæðum,
til að halda friðinn.
Hvernig ber okkur
að minnast þess?
Alþingi ákvað að
minnast þessara tíma-
móta með því að fjár-
magna ritun verks um
kristni á íslandi og
áhrif hennar á þjóðina
gegnum aldirnar. Kostnaður við út-
gáfu ritverksins „Kristni á Islandi"
var ríflega 60 milljónir króna.
Þar að auki hefur verið ákveðið að
stofna svonefndan „Kristnihátíðar-
sjóð“ á hátíðarþingfundi á Þingvöll-
um og fær sá sjóður til ráðstöfunar
100 milljónir króna á ári næstu fimm
árin. Markmið hans verður annars
vegar að efla fræðslu og rannsóknir
n. á menningar- og trúararfi þjóðarinn-
ar og hins vegar að kosta fornleifa-
rannsóknir á helstu sögustöðum
þjóðarinnar. Að veita svo miklu fé í
hið fyrmefnda, fræðslu og rannsókn-
ir á menningar- og trúararfi þjóðar-
innar, finnst mér stangast á við það
Vestur-íslendingar
leita ættingja sinna hér
heima.
Sjá: www.kristur.net
grundvallaratriði að
stjórnvöld skuli ekki
gera upp á milli fólks á
grundvelli trúarbragða
eða trúleysis. Eg er
hins vegar afar hlynnt
eflingu fornleifarann-
sókna á helstu sögu-
stöðum.
Heildarkostnaður
við kristnitökuhátíðina
ku nema um 760 millj-
ónum þegar vegabæt-
ur, hátíðir á lands-
byggðinni og umhverf-
isbætur vegna hátíðar-
haldanna eru taldar
með. I ár fékk kristni-
Kristnihátíð
>•
Arið þúsund var
íslenska þjóðin nauð-
beygð til að taka kristni,
segir Margrét K.
Sverrísdóttir, og þús-
und árum seinna er hún
nauðbeygð til að verja
óheyrilega miklum fjár-
munum í að fagna því.
hátíðarnefnd heilar 324,5 milljónir til
ráðstöfnar.
Persónulega finnst mér að ritið
um kristni á Islandi hefði mátt nægja
Margrét
Sverrisdéttir
til að minnast þessara tímamóta. Rit-
ið er hið veglegasta, 1600 síður og
kostar hver síða litlar 38.000 krónur
þegar upp er staðið. Síðan hefðu
söfnuðir getað haldið hátíðarmessur
að vild í tilefni þessara tímamóta.
En valdhafamir boða til hátíðar á
Þingvöllum af því þeir telja brýnt að
þjóðin fagni þeim tímamótum að
1000 ár eru liðin frá því að kristinn
siður var lögtekinn á íslandi. Ein-
hverjir hefðu jafnvel viljað verja
þessum peningum á annan máta og
fundist það meira í anda kristilegs
kærleika að bæta hag þeirra sem
minnst mega sín með þeim upphæð-
um sem hér er varið til kristnihátíð-
ar. Hefði til dæmis mátt aflétta neyð-
arástandi í tryggingamálum öryrkja.
Hvað ef lýðurinn
mætir ekki?
Fyrir skömmu var gerð könnun
meðal almennings á því hvort menn
hygðust sækja umrædda kristnihá-
tíð. Niðurstaðan varð sú að fáir höfðu
hugsað sér það. Það er ekkert skrýt-
ið, fólkið í landinu hafði ekki þörf fyr-
ir þessa hátíð. Nú voru góð ráð dýr
en valdhöfum brást ekki bogalistin. í
stað kristnihátíðar flýttu þeir sér að
auglýsa upp alls kyns skemmtiatriði,
leiklist og tónleika í von um að laða
lýðinn að. Dæmi um þetta er heilsíðu
auglýsing í Morgunblaðinu 27. júní
sl. þar sem þetta virðist vera ein alls-
herjar leiklistar- og popphátíð og
minna gert með kristnu gildin þar.
Þá þarf að varast að kalla þjóðina of
oft til hátíða á Þingvöllum, tilefnið
þarf að vera ærið hverju sinni og
helst ekki oftar en á aldar fresti.
Árið þúsund var íslenska þjóðin
nauðbeygð til að taka kristni og þús-
und árum seinna er hún nauðbeygð
til að verja óheyrilega miklum fjár-
munum í að fagna því.
Dýrt er drottins orðið.
Höfundur er framkvæmdastjdri
Frjálslynda flokksins.
Kristnitaka í
skugga gíslatöku
KIRKJUNNAR
menn fagna um þessa
helgi 1000 ára afmæli
kristni í landinu.
Fyrir okkur sem
stöndum utan kirkj-
unnar er fátt nema gott
um þetta að segja. Það
er eðlilegt að það fólk
sem tilheyrir kristinni
kirkju fagni afmæli
hennar. En heldur þyk-
ir mér hvimleitt að
heyra því haldið fram
aftur og aftur að
kristnitakan hafi verið
friðsamleg aðgerð og
laus við ofbeldi.
Fátt er fjær sanni.
Tvö hundruð árum eftir kristni-
tökuna rituðu kristnir munkar sögu
þessa atburðar. Þar segir frá því að
Þangbrandur reynir hér trúboð með
góðu og illu en verður lítið ágengt.
Þegar Ólafur Tryggvason Noregs-
konungur fréttir af slæmum viðtök-
um íslendinga verður hann reiður
mjög og skeytti skapi sínu á íslensk-
um höfðingjasonum sem dvöldu
ytra. Hann ...lét taka marga ís-
lenzka menn ok setja í járn, hét sum-
um drápi, en sumum meiðslum, en
sumir váru ræntir.“ Hinir kristnu í
hópnum báðu löndum sínum griða og
segir þá Ólafur: „Allir menn skulu
frið hafa, ef þit Hjalti bindizt fyrir, at
kristni gangist við á Islandi, en taka
mun ek í gísling þá menn, er mér
þykja bezt menntir af Islendingum,
þar til er reynt er, hversu þetta mál
ferr.“ Mennimir sem Ólafur tekur í
gíslingu eru fjórir ungir synir helstu
höfðingja heiðinna manna á íslandi,
Kjartan Ólafsson frá
Hjarðarholti í Dölum,
Halldór Guðmundsson
frá Möðruvöllum í
Eyjafírði, Kolbeinn
Þórðarson úr Hrafn-
kelsdal og Svertingur
Runólfsson undan
Eyjafjöllum. Einn úr
hverjum landsfjórð-
ungi.
Það er síðan í skugga
þessarar gíslatöku sem
Þorgeir Ljósvetninga-
goði leggst undir feld
og hugsar ráð sitt.
Hann má vita það að
fjórmenningamir sem
eiga syni sína undir öxi
Noregskonungs munu ekki þakka
honum fyrir ef hann leggst gegn
kristnitökunni. Þrátt fyrir heiðin-
Kristni
Heldur þykir mér hvim-
leitt að heyra því haldið
fram aftur og aftur, seg-
ir Bjarni Harðarson, að
kristnitakan hafi verið
friðsamleg aðgerð og
laus við ofbeldi.
dóm meta þessir fjórmenningar líf
sona sinna meira en nokkuð annað.
Þannig er okkur flestum farið. Allir
þessir fjórmenningar era liðmargir á
Bjami
Harðarson
SUMARJAKKAR
20% AFSLATTUR
SUNNUDAG
KL.11-18
OPIÐ
LAUGARDAG
KL.10-18