Morgunblaðið - 05.07.2000, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 5. JÚLÍ 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Skundum
á Þingvöll
Og að öllu loknu þegar Ijóst er að allir
ganga uppréttir og óhaltirfrá borði má
kannski spyrja hverju var raunverulega
verið að fagna?
Kristnihátíðin tókst
vel. Það er sam-
dóma álit allra.
Líka þeirra sem
fannst hún kosta
alltof mikið og jafnvel þeirra sem
voru algjörlega á móti því að
halda hana. Þeir sem fóru ekki á
hátíðina voru almennt sammála
um að hún hefði tekist vel. Þetta
er sannarlega ánægjuleg niðurs-
taða á máli sem stefndi í að
verða hið vandræðalegasta þar
sem ekki fannst nokkur maður í
vikunni fyrir hátíðina sem vildi
viðurkenna að hann gæti hugsað
sér að fara. Veðurguðirnir (takið
eftir fleirtölunni) komu þá til
hjálpar og gáfu hinum kristna
kollega sínum grænt ljós á gott
veður svo bjarga mætti því sem
bjargað yrði. Fyrir vikið
streymdu nokkrar þúsundir
manna á há-
VIÐHORF
Eftir Hávar
Sigurjónsson
tíðina á laug-
ardeginum,
og eftir að
þeir höfðu
sagt sínar farir býsna sléttar
létu enn fleiri eftir sér að
skreppa austur á sunnudeginum.
Þrátt fyrir úrslitaleikinn.
Þeir sem fóru á laugardegin-
um voru þó tortryggnin upp-
máluð. Tilbúnir að bregðast við
af hörku ef eitthvað yrði til
hindrunar eða tafa. Ein kona
sneri við á miðjum Þingvallaveg-
inum þegar hún lenti fyrir aftan
bíl sem ók grunsamlega hægt.
Brennt barn forðast eldinn og
þessi kona sólbrann illa í bílnum
sínum örlagadaginn mikla níutíu
og fjögur. Umferðarskipulagið
var reyndar til svo mikillar fyrir-
myndar að langt fram eftir laug-
ardeginum var engu líkara en
ákveðið hefði verið að leyfa bara
einn bíl í einu á leiðinni allri;
hafa samt eina akrein fría fyrir
lögreglu og sjúkrabíla og loka
fyrir hringveginn beggja vegna
Þingvalla.
Forsvarsmenn hátíðarinnar
höfðu ekki undan að éta ofan í
sig áætlaðar aðsóknartölur alla
vikuna. Skipulagið miðaðist við
sjötíu þúsund manns. Þegar
skoðanakannanir bentu eindreg-
ið til þess að flestir gætu hugsað
sér að gera eitthvað annað um
helgina var talað um fimmtíu
þúsund. Síðan 20 þúsund, svo tíu
þúsund og þá gerðist kraftaverk-
ið sem beðið var eftir; aðsóknin
varð meiri en gert hafði verið ráð
fyrir. Og biskupinn kvaðst finna
til með þeim sem ekki sáu sér
fært að mæta, en hann sagðist
reyndar aldrei hafa gert sér von-
ir um meiri aðsókn en raun bar
vitni og var því skemmtilega
hissa á þeim fjölda sem sótti há-
tíðina. Gaman fyrir hann.
Kristnitakan sjálf var svo loks
svipt sínum helgisagnarblæ og
sett í dyrnar eins og hún var
klædd. Landslýður var leiddur í
allan sannleik um hvaða hrá-
skinnsleikur lá þar að baki og
hvert var raunverulegt innræti
Ólafs helga. Vestfirska þing-
manninum mæltist vel sem
þakkaði heiðnum mönnum þá
skynsemi að taka við kristinni
trú og afstýra þannig upplausn
og ófriði í landinu. En pólitíkus-
arnir eru enn við sama hey-
garðshornið nú þúsund árum síð-
ar og snjallasta bragðið var
auðvitað hvernig stjórnarflokk-
arnir stungu upp í stjórnarand-
stöðuna með því að fela sam-
visku þjóðarinnar skipulag
dagskrárinnar. Ögmundi Jónas-
syni var því tregt tungu að
hræra er hann vildi gagnrýna
kristnihátíðina; hann sagði að
vissulega kostaði þetta mikið,
vissulega væri aðsóknin ekki
eins og best væri á kosið en dag-
skráin væri frábær og þeim til
sóma sem stóðu að henni. Hann
greiddi sem sagt Kristnitökuhá-
tíð atkvæði sitt. Hann sem var
þó manna líklegastur til að gagn-
rýna bruðlið með nær einn millj-
arð í kostnað og framkvæmdir
vegna hátíðarinnar - gildir einu
þótt sumt af því hafi komið af
fjárveitingum annarra ríkis-
stofnana. Ógmundur var býsna
berskjaldaður og stóð einn þenn-
an dag því samviska þjóðarinnar
I umhverfis- og mannræktarmál-
um var svo upptekin við að
skipuleggja dagskrána að hún
gat ekki staðið við hlið hans og
býsnast yfir bruðlinu. Kærleiks-
krókurinn og æskuvellirnir áttu
hug hennar allan. Síðan réttu all-
ir þingmenn upp hönd og sögðu
já og amen þegar samþykkt var
að verja hálfum milljarði til við-
bótar í eitthvað ámóta óljóst og
menningarlegar rannsóknir.
Fjölmiðlarnir sneru svo
skyndilega við blaðinu þegar
ljóst var að sólin skein á hina
vantrúuðu strax á laugardags-
morgninum. Hinn neikvæði tónn
sem hafði einkennt alla umræð-
una, að ekki sé sagt háðskur,
varð í einu vetfangi ofur jákvæð-
ur; skundum á Þingvöll var boð-
orð dagsins og enginn minntist
einu orði á dylgjumar, efasemd-
imar og vantrúna sem áður hafði
borið uppi umfjöllunina um und-
irbúning hátíðar hinna kristnu
manna. Ásatrúarmenn og sér-
trúarhópar höfðu unnið fjöl-
miðlaslaginn vikurnar á undan
með því að beina athyglinni að
ómaklegri meðferð á sér.
Kristnihátíðarnefnd hafði ekki
undan að þvo hendur sínar af
þeirri misgjörð að hefta trúar-
hópana í Hestgjá og meina heið-
ingjunum afnot af salernum
helgina á undan. Auglýsinga-
herferðin síðustu dagana fyrir
hátíðina beindist heldur ekki að
öðru en sannfæra almenning um
hversu gaman yrði á Þingvöllum.
Þetta yrði með öðrum orðum
ekki trúarhátíð heldur skemmti-
hátíð, útihátíð með trúarlegu
ívafi: „Þótt þú sért skírður,
fermdur og giftur en trúlaus að
öðru leyti finnurðu örugglega
eitthvað við þitt hæfi á Kristni-
hátíðinni um helgina."
Og að öllu loknu þegar ljóst er
að allir ganga uppréttir og óhalt-
ir frá borði má kannski spyrja
hverju var raunverulega verið að
fagna? Hvers var verið að minn-
ast? Að íslendingar beygðu sig
fyrir hótunum erlends yfirvalds
og tóku upp nýjan trúarsið þvert
ofan í vilja meirihluta þjóðarinn-
ar? Að þeir gengu nútímanum á
hönd að þeirra tíma skilningi?
Að trúin var hreint aukaatriði í
þeim pólitíska hráskinnsleik sem
fór fram á Þingvöllum sumarið
1000? Á sama hátt og hún var
aukaatriði í þeirri skemmtidag-
skrá sem haldið var fram á Þing-
völlum sumarið 2000. Er það
kannski aðalatriðið?
Kvikmynd um huliðs-
heima á Islandi
Morgunblaðið/Þorkell
Frá vinstri: Mathieu Bompoint framleiðandi, Jean Michel Roux leik-
stjóri, Thierry Teston aðstoðarmaður, Míreya Samper aðstoðarleik-
stjóri, Jean Louis Vialard, stjórnandi kvikmyndatöku og Margaux Bon-
homme aðstoðarkvikmyndatökumaður.
UM ÞESSAR mundir eru franskir
kvikmyndagerðarmenn staddir á
íslandi við upptökur á heimildar-
mynd. Myndin fjallar um dulræn
fyrirbrigði og huliðsheima og er
eingöngu tekin upp á íslandi.
Hópurinn sem stendur að mynd-
inni er skipaður Frökkum, en að-
stoðarleikstjóri myndarinnar er ís-
lenskur, Míreya Samper. Blaða-
maður Morgunblaðsins fór og hitti
nokkra úr hópnum þar sem þeir
borðuðu hádegismat niðri í bæ.
íslandsför vekur
spurningar
Á veitingahúsinu eru saman kom-
in Míreya, aðstoðarleikstjóri mynd-
arinnar, Jean Michel Roux leik-
stjóri, Jean Louis Vialard sem
stjórnar upptöku og framleiðandinn
Mathieu Bompoint. Fyrsta spurn-
ingin er hvort fólkið trúir á dulræn
fyrirbrigði. „Þegar ég kom í fyrsta
sinn til Islands fyrir tíu árum vökn-
uðu spurningar hjá mér hvort dul-
ræn fyrirbrigðu væru til, þar sem
ég hitti svo margt fólk sem sagðist
hafa orðið fyrir dulrænni reynslu,"
segir Roux, leikstjóri myndarinnar.
„Það er afar furðulegt fyrir mann
frá Frakklandi að heyra fólk tala
um að það hafi séð álfa og dáið fólk
eins og það sé sjálfsagt.“ Hinir taka
undir. „Eftir að við byrjuðum að
vinna með þessa mynd hafa vissu-
lega vaknað spurningar sem ekki
voru til staðar áður,“ segja þau. „Eg
held að við höfum fengið það miklar
sannanir nú að ég geti ekki efast um
þetta,“ bætir Míreya við. í kjölfar
Islandsfarar Roux fyrir tíu árum
gerði hann stuttmynd fyrir þremur
árum sem ber heitið „ELFLAND“,
álfaland. „Þetta var stuttmynd sem
fjallaði um álfa á Islandi. Sú mynd
hefur aldrei verið sýnd á íslandi og
okkur sem stöndum að myndinni
þykir miður að Ríkissjónvarpið
skuli ekki hafa sýnt þessari mynd
þann áhuga sem hún verðskuldar,"
segir Míreya, en hún var einnig að-
stoðarleikstjóri þeirrar myndar. Að
meirihluta er það sama fólkið sem
kemur að heimildarmyndinni nú og
vann að ELFLAND. Bompoint,
framleiðandinn, heldur áfram:
„Þessi mynd hefur verið sýnd um
alla Evrópu, meðal annars allsstað-
ar á Norðurlöndunum nema á Is-
landi þrátt fyrir að hún hafi verið
tekin hér upp. Það er mjög skrýtið."
Vítt sjónarhorn
Vinnuheiti heimildarmyndarinn-
ar sem nú er í vinnslu er „Investi-
gation into The Invisible World“
eða „Könnun huliðsheima" á ís-
lensku. Myndin er eingöngu tekin
upp á íslandi og allt talað mál er á
íslensku. „Það er bara rætt við ís-
lendinga í myndinni,“ útskýrir Mír-
eya. „Fólkið segir frá reynslu sinni
á móðurmálinu, en þegar myndin
verður sýnd erlendis verða annað
hvort hafðir textaborðar eða frá-
sögn yfir myndinni á öðru tungu-
máli. Það fer líklegast eftir því í
hvaða landi myndin er sýnd hverju
sinni.“ En hvaða fólk er rætt við í
myndinni og frá hverju segir það?
„Við reynum að taka á málefninu í
víðu samhengi," svarar Míreya og
Roux heldur áfram: „Að stærstum
hluta er þetta skyggnt fólk, miðlar
og venjulegt fólk sem hefur orðið
fyrir dulrænni reynslu. En svo er
líka talað við fólk sem hefur enga
dulræna reynslu til að deila með
áhorfandanum, en getur komið með
annað sjónarhorn.“ Míreya útskýrir
nánar: „í myndinni koma til dæmis
fram sagnfræðingar sem hafa
rannsakað þessi mál en h'ka fólk
sem alls ekki trúir á dulræn fyrir-
brigði. Svo er það Vegagerðin, við
ræðum við fólk sem vinnur þar. Þó
að Vegagerðin sem slík trúi ekki á
álfa þarf fyrirtækið oft að taka tillit
til þessara hluta og fólksins sem
trúir á þá.“
Myndin verður væntanlega til-
búin í mars á næsta ári og verður þá
sýnd fljótlega eftir það í íslenskum
kvikmyndahúsum.
Hádegistónleikar
í Hallgrímskirkju
HÁDEGISTÓNLEIKARNIR í
Hallgrímskirkju halda áfram
fimmtudaginn 6. júlí kl. 12. Þá
koma fram þau Þórunn Guðmunds-
dóttir sópransöngkona og Kjartan
Sigurjónsson organisti.
Á efnisskránni eru nokkur sálma-
lög eftir Bach og sálmar og vers við
lög íslensku tónskáldanna Karls O.
Runólfssonar, Sigurðar Þórðarson-
ar, Þórarins Jónssonar og Jóns
Leifs. Auk þess leikur Kjartan
sálmaforleik eftir Bach og Pass-
acaglíu í d-moll eftir Buxtehude.
Þórunn Guðmundsdóttir lauk
einleikaraprófi á flautu og burtfar-
arprófi í söng frá Tónlistarskólan-
um í Reykjavík. Eftir það stundaði
hún framhaldsnám í söng í Banda-
ríkjunum og lauk doktorsprófi frá
Indiana-háskóla í Bloomington.
Eftir að Þórunn kom heim frá
námi hefur hún stundað margvísleg
tónlistarstörf. Hún hefur komið
víða fram sem einsöngvari, m.a.
með Kammersveit Reykjavíkur og í
konsertuppfærslu á Örfeo eftir
Monteverdi. Þá hefur hún sungið
einsöng með ýmsum kórum og
haldið fjölda einsöngstónleika.
Einnig hefur hún sungið inn á
geisladiska, m.a. geisladisk með
einsöngslögum Jóns Leifs og Karls
O. Runólfssonar. Þórunn starfar
sem söngkennari við Tónlistarskól-
ann í Hafnarfirði.
Kjartan Sigurjónsson nam orgel-
leik hjá dr. Páli Isólfssyni á árunum
1958-66 og hefur gegnt organleik-
arastöðum víða um land á fjórða
Morgunblaðið/Jím Smart
Kjartan Sigurjónsson organisti og Þórunn Guð-
mundsdóttir sópransöngkona koma fram á tón-
leikum í Hallgrímskirkju.
áratug. Hann hefur haldið fjölda kvölds við
orgeltónleika hér heima og erlend- fimmtudaga
is. 1987-97 var hann organisti í ágústloka.
Seljakirkju í Reykjavík en er nú krónur.
organisti Digranes-
kirkju auk þess að
vera formaður Fé-
lags íslenskra org-
anleikara. Síðar á
þessu ári kemur út
geisladiskur með
leik Kjartans.
Laugardaginn 8.
júlí mun finnski
organistinn Hákan
Wikman leika á há-
degistónleikunum.
Hákan Wikman er
organisti Vantaa-
kirkjunnar í Hels-
inki auk þess sem
hann kennir orgel-
leik við Síbelíus-
arakademíuna þar í
borg. Á efnisskrá
hans eru þrjár
tokkötur: Tokkata í
d-moll BuxWV 155
eftir Buxtehude,
Tokkata og fúga í
F-dúr BWV 540
eftir Johann Seb-
astian Bach og
Tokkata, samin ár-
ið 1977 af finnska
tónskáldinu Mauri
Wiitala (f. 1947).
Hádegistónleik-
arnir eru haldnir á
vegum Sumar-
orgelið og eru alla
og laugardaga kl. 12 til
Aðgangseyrir er 500