Morgunblaðið - 02.08.2000, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 2. ÁGÚST 2000
FRETTIR
MORGUNB LAÐIÐ
Enginn árangur
í viðræðum LÍtí
og sjómanna
ENGINN árangur hefur verið af
kjaraviðræðum útvegsmanna og
sjómanna að undanförnu en kjara-
deiian er nú til umfjöllunar hjá rík-
issáttasemjara. Hólmgeir Jónsson,
framkvæmdastjóri Sjómannasam-
bandsins, segir að mál standi eins
og þau hafi gert síðastliðið vor og
hægagangur sé á viðræðum.
Samtök atvinnulífsins vísuðu fyrir
hönd LÍÚ kjaradeilu útvegsmanna
og sjómanna til sáttasemjara ríkis-
ins til umfjöllunar í maí sl. Að sögn
Hólmgeirs hefur lítil hreyfing verið
á málum síðan þá. Hann sagði að
deiluaðilar hefðu þó hist nokkrum
sinnum í sumar þótt hlé hafi verið
gert á viðræðum fyrir nokkru en
málið væri í höndum sáttasemjara.
Aðspurður hvort rætt hefði verið
um að fresta frekari viðræðum til
haustsins sagði Hómgeir að svo
væri ekki enda væri engin ástæða
til þess.
„Við hljótum að þurfa að gera
kjarasamninga eins og aðrir. Það
var óvenjulegt að það var LÍÚ sem
vísaði málinu til sáttasemjara.
Menn reyna auðvitað til þrautar og
ef ekki næst saman þar hljóta menn
að fara að huga að einhverjum
þrýstingi,“ sagði Hólmgeir.
Morgunblaðið/Sverrir
Hér má sjá hvemig verkið er orðið. Ekki er ólíklegt að sögn Birgis Snæbjörns Birgissonar
að svona hlutir gerist í undirgöngum.
Hópurinn sem var mættur til æfinga á Baldri í gær.
Morgunblaðið/Ásdís
Dramatískt listaverk
með einstakri tónlist
ÆFINGAR eru nú hafnar á
hljómkviðunni og ballettinum Baldri
eftir Jón Leifs. Uppfærslan er á veg-
um Reykjavíkur - menningarborgar
Evrópu árið 2000 og er samvinnu-
verkefni Reykjavíkur, Bergen og
Helsinki en þær eru einnig menning-
arborgir Evrópu í ár og verður
frumsýnd í Laugardalshöllinni föstu-
daginn 18. ágúst klukkan 17.00. Önn-
ur sýning er klukkan 21 þetta sama
kvöld og síðan verður uppfærslan
sýnd í Bergen og Helsinki.
Hátt á annað hundrað listamenn
taka þátt í sýningunni, ballettdans-
arar, næstum hundrað manna sin-
fóníuhljómsveit, einsöngvari og kór.
Dansahöfundur er Finninn Jorma
Uotinen sem hefur tvívegis komið
með dansflokk sinn hingað til lands
frá Helsinki, hljómsveitarstjóri í
uppfærslunum hér heima og í Finn-
landi er einn þekktasti hljómsveitar-
stjóri Finna, Leif Segerstam, leik-
mynd og lýsingu hannar Kristin
Bredal sem kemur frá Noregi. Kór-
stjóri hér heima er Hörður Áskels-
son, listrænn stjórnandi og aðstoðar-
leikstjóri er Kjartan Ragnarsson.
Dansarar í sýningunni koma frá
Finnska þjóðarballettinum ög ís-
lenska dansflokknum en sólóhlut-
verkin, Baldur, Loka og Nönnu,
dansa þau Sami Sakkonen, Aapo Si-
ikala og Nina Hyvarinen. Einsöngv-
ari er Loftur Erlingsson sem fer með
hlutverk Óðins.
Þegar æfingar hófust í gær hitti
Morgunblaðið leiklistarráðunautinn
Kjartan Ragnarsson að máli. Sagði
Æfíngar hafnar
á Baldri eftir
Jón Leifs
hann að þótt lokaæfingar væru að
hefjast núna hefði undirbúningur
sýningarinnar staðið í eitt og hálft ár.
„Við byrjuðum haustið 1998 að ræða
þessa hugmynd og hvemig væri best
að ná utan um þetta verk,“ segir
hann. „Jón Leifs skrifaði mjög ítar-
lega lýsingu á verkinu sem hann kall-
ar „músíkdrama" og sér fyrir sér eld-
gos á sviðinu og hraunstrauma velta
niður hlíðarnar.
Nútímaballett hentaði
best verkinu
Þegar við byrjuðum að ræða þetta,
ég og Þórunn Sigurðardóttir, stjóm-
andi Reykjavíkur - menningarborg-
ar Evrópu, fannst okkur strax að nú-
tímaballett væri sá dans sem hentaði
best til að leysa verkefnið. Jón Leifs
hafði auðvitað aldrei séð nútímadans.
Hann var ekki til þegar Jón skrifaði
verkið. En þetta leiddi til þess að við
reyndum að fá besta danshöfund
sem völ var á og voram svo heppin að
fá Jorma Uotinen. Okkur fannst
þetta verk hæfa honum best vegna
þess að hann hefur skrifað mjög
karlmannleg ballettverk - og þetta
er mjög karlmannlegt verk.“
Fljótlega eftir að form uppfærsl-
unnar hafði verið ákveðið hófust æf-
ingar og meðal annars voru dansar-
amir á ströngum æfingum í
Borgarleikhúsinu frá 20. maí til 10.
júní síðastliðins. Auk þess hafa lista-
mennirnir sem þátt taka í sýningunni
verið að læra verkið í eitt og hálft ár.
„Þetta er verk sem þarf tilefni eins
og Reykjavík - menningarborg
Evrópu til að setja það upp því það er
svo viðamikið. Þó hefur það verið
stytt og skorið töluvert niður. Þegar
við skoðuðum verkið fyrst töluðum
við um hundrað dansara, síðan fimm-
tíu og að lokum tuttugu og fimm.
Hins vegar hefur Jorma skrifað ball-
ettinn þannig að hann gerir verkið
alveg jafnáhrifaríkt með tólf manns.
Þetta verður gríðarmikil sýning
þegar leikmynd og allt tilheyrandi er
komið heim og saman - jafnvel þótt
það sé stytt.“
Þegar Kjartan er spurður um efni-
við verksins segir hann: „Efniviður-
inn er þessi goðsögulegi þráður um
dauða Baldurs sem tengist bæði til-
urð jarðar og ragnarökum og Jón
sótti sér innblástur í Völuspá. Með
þetta efni, sem kemur úr Snorra-
Eddu, fór Jón Leifs mjög frjálslega
og Jorma fer síðan mjög frjálslega
með hans verk. Þetta verður engin
kennslustund í norrænni goðafræði
heldur fyrst og fremst dramatískt
listaverk með einstakri tónlist -
kannski það magnaðasta sem Sinfón-
íuhljómsveit íslands hefur tekist á
við og sem dæmi þarf hún sextán
slagverksleikara. Og það sem er ekki
síst mikils virði er að það er frægasti
hljómsveitarstjóri Norðurlanda, Leif
Segerstam, sem stjórnar hljómsveit-
inni.“
Skemmdarverk
í undirgöngum
SKEMMDARVERK voru unnin á
listaverkum í undirgöngunum við
Flugvallaveg, sem Morgunblaðið
fjallaði um síðastliðinn fimmtudag.
Að sögn Soffiú Karlsdóttur, kynn-
ingarstjóra Listasafns Reykjavíkur,
hafa úðabrúsar verið notaðir til að
rita fúkyrði á „götumáli" og einnig
hefur verið sparkað í verkin sem
fest eru á veggi undirganganna.
Einn mánuð tekur. að vinna verk-
in fyrir sýningu á Kjarvalsstöðum
eftir forskrift höfundarins Claude
Rutault, en hann setur þá kröfu að
það sé gert í undirgöngum. Birgir
Snæbjörn Birgisson sem vinnur að
gerð þeirra segir að listamaðurinn
geri sér grein fyrir að hlutir af
þessu tagi geti gerst enda sé tíminn
og hrörnunin viðfangsefnið. „I und-
irgöngum er óhugsandi annað en
þetta eigi sér stað.“
*
Islendingur meðal fyrirlesara
á Alheimsþingi sálfræðinga
Erfíð fæðing getur
haft áhrif á tengsl
móður og barns
DR. BJÖRG Bjarnadóttir, forstöðu-
sálfræðingur, hélt fyrirlestur á Al-
heimsþingi sálfræðinga sem haldið
var í Stokkhólmi í síðustu viku. Rúm-
lega 6.000 manns sóttu þingið, en það
er haldið á fjögurra ára fresti.
Að sögn Bjargar tengdist fyrir-
lestur hennar heilsu, sem var annað
af meginumræðuefnum þingsins.
„Þama fjallaði ég um tengsl móður
og bams og hvernig erfiðar og sárs-
aukafullar fæðingar geta haft áhrif á
þessi tengsl og líðan móður eftir fæð-
inguna en góð tilfinningaleg tengsl
móður og bams geta haft áhrif til
bættrar heilsu bamsins og heil-
brigðrar persónuþróunar. Það er
alltaf að koma betur í ljós hvað vinna
með tilfinningalega þætti er mikil-
vægur hluti þess að efla almenna
heilsu," segir Björg. Hún fékk mjög
góðar undirtektir á þinginu en hún
segir mikla vakningu hafa orðið í
sambandi við tengsl heilsufars og sál-
rænna þátta undanfarið.
Unnið úr erfíðri
fæðingarreynslu
Björg hefúr ásamt Hjálmari
Freysteinssyni, heilsugæslulækni,
og Karólínu Stefánsdóttur, fjöl-
skylduráðgjafa, í nokkm- ár unnið að
verkefni fyrir Heilsugæslustöðina á
Akureyri sem nefnist Nýja barnið og
kjmnti hún þessa vinnu í fyrirlestri
sínum. „Á áranum 1995-1998 vorum
við Karólína með hóp kvenna í
ákveðnu meðferðarúrræði. Þetta
vora þungaðar konur sem áður höfðu
gengið í gegnum erfiða fæðingu og
ekki notið nógu mikils stuðnings í
kringum það ferli. Konumar komu
saman í 3 til 4 manna hópum og
fengu tækifæri til þess að tjá sig um
fæðinguna, bera saman bækur sínar
og hjálpa hver annarri auk þess sem
þær töluðu um kvíða sinn fyrir næstu
fæðingu. Þær gátu einnig talað við
ljósmóður og fæðingarlækni til þess
að undirbúa sig fyrir fæðinguna.
Þetta hjálpaði konunum að vinna sig í
gegnum kvúða og neikvæðar hugsan-
ir,“ segir Björg. Hún segir að tillögur
kvennanna hafi verið í samræmi við
það nýjasta sem er að gerast í ljós-
móðurfræðum. „Konurnar vilja helst
hafa sömu ljósmóður í gegnum allt
ferlið. Þær vilja hafa samfellda þjón-
ustu með mikilli tengingu milh kerfa,
það er að segja mæðravemdar, fæð-
ingardeildar og ungbamaverndar.
Þetta er til allrar hamingju að kom-
ast á víða og við höfum haft mjög gott
samstarf við fæðingardeild Fjórð-
ungssjúkrahússins, “ segir Björg.
Verkefnið útfært
fyrir eldri börn
Að sögn Bjargar er verið að vinna
að skýrslu um verkefnið og verður
hún lögð fyrir Landlæknisembættið
á næstunni, en verkefnið hefur feng-
ið viðurkenningu hjá Alþjóða heil-
brigðismálastofnuninni, WHO. „Við
þurfum meira fjármagn til þess að
geta haldið áfram að bjóða upp á
þessa hópavinnu og útfæra verkefn-
ið. Hingað til höfum við aðallega ein-
skorðað okkur við tengsl foreldra og
ungra barna en síðastliðinn vetur fór
af stað vinna hjá skólahjúkrunar-
fræðingum á Akureyri til þess að
koma svipuðu verkefni á innan skól-
anna, sem miðar að því að auka heild-
ræna þjónustu við foreldra," segir
Björg, en deildarstjóri skólahjúkrun-
ar á Akureyri hefur notið handleiðslu
Bjargar í þessum efnum.
Björg veitir dagdeild geðdeildar
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
forstöðu en hefur unnið að ýmsum
verkefnum í samstarfi við Heilsu-
gæsluna á Akureyri. Hún er doktor
frá Sterling-háskólanum í Skotlandi.