Morgunblaðið - 02.08.2000, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 2. ÁGÚST 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Speight
ákærður
Suva, Fídjí. Reuters.
GEORGE Speight, uppreisnarfor-
ingi á Fídjí-eyjum, hefur verið
ákærður fyrir refsivert athæfi að
sögn lögreglu á Fídjí sem segist
einnig kanna möguleika á að
ákæra Speight fyrir landráð.
Speight verður því að öllum lík-
indum fluttur úr fangelsi á eyjunni
Nukulau, ásamt nokkrum helstu
stuðningsmönnum sínum, til að
mæta fyrir rétt í höfuðborginni
Suva. En nokkrir helstu stuðn-
ingsmanna hans hafa einnig verið
ákærðir samkvæmt þeim neyðar-
lögum sem nú ríkja á Fídjí. „Þetta
eru alvarleg brot,“ sagði Moses
Driver aðstoðarlögreglustjóri við
Reuters-fréttastofuna.
Meðal ákæruatriða eru ólögleg-
ur mannsafnaður við þinghús
Fídjí-eyja en þar héldu Speight og
stuðningsmenn hans Mahendra
Chaudry, þáverandi forsætisráð-
herra, og fjölda stjórnmálamanna í
gíslingu í 56 daga. Þá er Speight
einnig ákærður fyrir að umgang-
ast fólk með skotvopn og fyrir að
hafa í leyfisleysi grafið lík við
þinghús eyjanna. Síðastnefnda
ákæran tekur á því er Speight og
menn hans grófu einn félaga sinn
við þinghúsið eftir að sá hinn sami
lést í skotbardaga í júlíbyrjun.'
Ekki liggur enn fyrir hvenær mál-
ið fer fyrir rétt.
Að sögn Drivers kanna her, lög-
regla og saksóknaraembættið
þessa stundina hvort ákæra megi
Speight fyrir landráð. „Alvarlegri
ákæruatriðin eru enn til athugun-
ar,“ sagði Driver en herinn hefur
áður lýst því yfir að Speight kunni
að verða ákærður fyrir landráð
vegna gíslatökunnar.
Landráð varðar dauðarefsingu
og hefur slíkri refsingu ekki verið
beitt frá því eyjarnar hlutu sjálf-
stæði árið 1970.
-----+-+-4-----
Bandarískur gæslu-
liði í Kosovo
Ævilangt
fangelsi
fyrir morð
Wiirzburg. Reuters.
BANDARÍSKUR herdómstóll í
Þýskalandi dæmdi í gær 36 ára
gamlan liðþjálfa, Frank Ronghi, í
ævilangt fangelsi fyrir að hafa svívirt
og myrt 11 ára gamla stúlku í Koso-
vo. Maðurinn var í friðargæsluliði
Atlantshafsbandalagsins í héraðinu.
Lík fómarlambsins, Maritu Sha-
biu, fannst illa útleikið í skóglendi við
borgina Vitina 13. janúar sl. Við yfir-
heyrslur í febrúar kom fram að
Ronghi hefði fengið óbreyttan her-
mann til að aka með sér í Hummer-
jeppa að íbúðarblokk í borginni. Þar
náði Ronghi í lík stúlkunnar og
mennimir fleygðu því á afskekktan
stað.
Einnig hefur komið fram að
Ronghi sagði félögum sínum í her-
flokknum að hann ætlaði að „ná í litla
stúlku og nauðga henni“ en hann
yrði að myrða hana til að komast upp
með verknaðinn. Hann myndi kenna
Serbum um glæpinn en Shabiu var
albönsk. Fyi-ir réttinum sagðist
Ronghi ekki vita hvað hefði ráðið
gerðum sínum og hann iðraðist
mjög. „Eg veit ekki hvað fór úrskeið-
is þennan dag. Ég er enn að reyna að
finna svör við því sjálfur," sagði
hann.
Verjendur hans töldu að andrúms-
loftið í Kosovo gæti hafa átt sinn þátt
í að hann framdi glæpinn. Þeir bentu
á að bandarískir hermenn í gæslulið-
inu hefðu gerst sekir um ýmis of-
beldisverk í Kosovo og fóm fram á
að Ronghi gæti síðar farið fram á
náðun en ekki var orðið við þeirri
ósk.
Eiginkona forsetaframbjóðanda repúblikana ávarpar landsþing flokksins
Laura Bush leggur
áherslu á menntamál
Laura Bush ávarpar landsþing Repúblikanaflokksins. Skipuleggjendur þingsins hafa lagt mikla áherslu á
myndræna þáttinn og fjalla bandarískir fjölmiðlar mikið um það hversu vel skipuleggjendur hafi hugað að því
að þingið komi vel út í sjónvarpi.
Fyrsta „rafræna“
þingið er fjöl-
miðlaumfjöllun
færist að miklu
leyti yfir á Netið
Ffladelfíu. AP.
MENNTUN og barnauppeldi vom
helstu þræðirnir í ávarpi sem
Laura Bush, eiginkona Georges
W. Bush, hélt á landsþingi
Repúblikanaílokksins í Bandaríkj-
unum í fyrrakvöld. Hófst lands-
þingið í Fíladelfíu á mánudag og
var Bush þá formlega útnefndur
forsetaframbjóðandi flokksins.
Colin Powell, fyrrverandi forseti
bandaríska herráðsins, hélt einnig
ræðu á þinginu.
Laura lagði áherslu á mikilvægi
þess að börn lærðu að lesa. „Við
viljum kenna börnum okkar það
sama og foreldrar okkar kenndu
okkur, að það er gaman að lesa,
áhugavert og mikilvægt. Og ein
aðalástæðan fyrir því að George
býður sig fram til forseta er sú, að
hann vill ganga úr skugga um að
öll börn í Bandaríkjunum njóti
sömu tækifæra," sagði Laura
Bush, sem er fyrrverandi bóka-
vörður og barnakennari.
Hún sagði ennfremur að eigin-
maður sinn hefði enn sömu grund-
vallarviðhorf og hann hafi haft
þegar þau gengu í hjónaband fyrir
23 árum. „Það sem George sagði
þá er það sama og hann trúir
núna. Að ríkisstjórn eigi að vera
takmörkuð. Að heimamenn séu
best til þess fallnir að taka ákvarð-
anir í skólamálum sínum og
byggðamálum. Að lög og reglur
skuli styrkja fjölskylduna. Og að
einstaklingar beri ábyrgð á eigin
gerðum.“
Powell hvass
Powell atyrti þá repúblikana
sem grípi hvert tækifæri til að
skammast út af jákvæðri mismun-
un, en um leið hrósaði hann Bush
fyrir að brúa bil milli kynþátta.
Sagði hann að Bush, sem er ríkis-
stjóri í Texas, hefði náð til allra
Texasbúa, jafnt hvítra sem
svartra, spænskumælandi sem as-
ískra og amerískra frumbyggja.
Áttatíu og þrjú prósent full-
trúanna á landsþingi repúblikana
eru hvítir, og hvatti Powell þá til
að fara að dæmi Bush og rétta
minnihlutahópum hjálparhönd,
einkum blökkumönnum, „og ekki
bara á kosningaári“. Powell er
fylgjandi jákvæðri mismunun og
fóstureyðingaréttindum, og er því
vinstra megin við flesta þingfull-
trúa, og ósammála Bush. Sagði
hann Repúblikanaflokkinn eiga
langt í land með að gera minni-
hlutahópum jafnt undir höfði.
Þrátt fyrir að Powell sé ekki
sömu skoðunar og Bush voru þing-
fulltrúar ánægðir með hann. „Eg
held að ræða Powells sýni að
repúblikanar eru breiður flokkur
og umburðarlyndur - og ekki bara
þessir venjulegu hvítu, ríku ná-
ungar með kjaft,“ sagði Jose Al-
caraz, 43 ára bókhaldari frá
Miami.
Minni umfjöllun
Samkvæmt rannsókn Banda-
rísku fjölmiðlamiðstöðvarinnar, er
fylgist með fjölmiðlaheiminum,
hefur orðið mikill samdráttur í
kosningaumfjöllun þriggja stærstu
sjónvarpsstöðvanna þar í landi, er
senda út dagskrá sem er öllum
opin, frá því í kosningunum 1996.
Á tímabilinu 1. janúar til 26. júlí
var umfjöllun stöðvanna þriggja,
ABC, CBS og NBC, þriðjungi
minni en 1996. Undanfarin ár hafa
stöðvarnar verið með langar bein-
ar útsendingar frá landsþingum
stóru flokkanna tveggja, en á
mánudag vörðu stöðvarnar þrjár
samtals tæpum tveim tímum í um-
fjöllun um þing repúblikana.
ABC sendi þess í stað út frá
ruðningsleik. En allar stöðvarnar
fjalla mikið um þingið á netsíðum
sinum, og áskriftarstöðvar á borð
við CNN og MSNBC senda út
beint frá þinginu langtímum sam-
an. Aðalfréttaþulur NBC, Tom
Brokaw, sagði „áhrifamikla, nýja
vídd“ komna í fréttaflutninginn af
landsþinginu. „Þetta er fyrsta raf-
ræna þingið,“ sagði hann.
Robert Lichter, forstöðumaður
Fjölmiðlamiðstöðvarinnar, sagði
stóru stöðvarnar þrjár hafa að
mestu látið áskriftarstöðvunum og
vefmiðlum eftir umfjöllun um
kosningabaráttuna. „Það er ekki
fjarri því að í Bandaríkjunum sé
áskriftarlýðræði," sagði hann. „Ef
maður er ekki tengdur er maður
úr sambandi við stjórnmálafram-
vinduna."
Breytt orðalag
Þingfulltrúar hafa sumir tekið
eftir því að orðalag ræðumanna
hefur breyst. Ray Dearin, sem er
fulltrúi frá Iowa-ríki, segir orða-
forðann nú annan en áður hafi ver-
ið. „Nú heyrir maður mun fleiri
orð um samkennd og skilning, um
fólk og tilfinningar þess,“ segir
Dearin, sem er prófessor í sam-
skiptafræðum við Ríkisháskólann í
Iowa. „Nú er minna um harðorðar
yfirlýsingar."
Dearin hefur setið sex landsþing
Repúblikanaflokksins, og auk þess
rannsakað útnefningarræður allra
forsetaframbjóðenda flokksins síð-
an 1940, er Wendell Wilkie var
frambjóðandi. Rannsóknasérsvið
Dearins er orðfæri stjórnmála-
manna, en stjórnmálin eru áhuga-
mál.
AP
Flóttamenn í Ingúsetíu
TSJETSJENSKIR flóttamenn
ganga hjá lestarvögnum sem nýt-
ast þeim sem hibýli i Karabulak-
flúttamannabúðunum f Ingúsetíu.
Talið er að alls hafi um 200.000
flóttamenn flúið átök rússneska
stjórnarhersins og tsjetsjenskra
skæruliða í hóraðinu og fundið
tímabundið skjól f Ingúsetíu.
Vísindamenn ESB
Getur kúariða
borist í sauðfé?
Brussel. Reuters.
VÍSINDAMENN á vegum Evrópu-
sambandsins, ESB, kanna nú hvort
hugsanlegt sé að kúariða geti borist í
sauðfé. Talið er að sjúkdómurinn
muni virka mun skjótar á sauðfé en
nautgripi vegna smæðar fyrrnefndu
dýranna og tíðnin yrði mun hærri.
„Við höfum áhyggjur af þessu máli
og verið er að leggja drög að mati á
hættunni,“ sagði Beate Gminder,
talsmaður David Byrne er fer með
heilbrigðismál í framkvæmdastjórn
ESB, í gær. „En fram til þessa hafa
engar sannanir fundist fyrir því að
þetta hafi gerst.“
Greinst hefur sjúkdómur í sauðfé í
Vermont í Bandaríkjunum sem talið
er hugsanlegt að sé kúariða og var
gefin skipun um niðurskurð. Umrætt
sauðfé var af belgískum uppruna en
talið er að liðið geti nokkur ár áður
en hægt er að úrskurða með vissu
hvaða sýki var um að ræða. Að sögn
Gminder hefur ESB verið í sam-
bandi við stjómvöld í Vermont og
farið fram á sýni úr dýrunum til að
greina.
Emmanuel Vanopdenbosch, pró-
fessor og formaður vinnunefndar
Evrópusambandsins um kúariðu,
öðru nafni BSE, sagði í samtali við
belgíska blaðið De Morgen að spurn-
ingin um kúariðu í sauðfé væri „tíma-
sprengja sem héldi áfram að tifa“.