Morgunblaðið - 03.08.2000, Qupperneq 52

^52 FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Stokkalækur
nýtt tjaldsvæði rétt austan Hellu
Sveitarró í fögru umhverfi Rangárvalla.
Gönguferðir með innfæddum.
Fljótasigling fjölskyldunnar með Tindfjöllum.
Varðeldur og stjörnubjart með ábúendum.
Stokkalækur
Staður fyrir náttúruunnendur.
Sími: 487 8636

■3“533 4800
MIÐBORG
Suðurlandsbraut 4a • 108 Rvk. • Fax 533 4811 • midborg@midborg.is
Holtagerði 54
- Opið hús í dag -
Á milli ki. 17 og 20 í dag taka
Einar og Sólborg
á móti gestum. íbúðin er hæð í
tvíbýlishúsi á annarri hæð í vest-
urbæ Kópavogs. Hún er skráð
107 fm, parketlögð, með suð-
ur/vestur svölum og sérinngangi.
Verð 13,9 m. Áhv. ca 6,0 m hús-
bréf og byggingarsj.
Áhugasamir velkomnir.
ÓÐINSGÖTU 4. SIMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9-17.
Netfang: fastmark@fastmark.is - Heimasiða: http://www.fastmark.is/
Jón Guðmundsson, sölustjóri, lögg. fasteigna- og skipasali.
Hæðarbyggð - Garðabæ

Nýkomið í sölu 256 fm einbýlis-
hús á tveimur hæðum með innb.
tvöf. bílskúr á þessum eftirsótta
stað. Saml. stofur, eldhús með
eikarinnréttingu, 5 herbergi og 2
baðherb. 24 fm flisalagður
sólskáli. Falleg ræktuð lóð. Vel
staðsett eign fyrir enda lokaðrar
götu með stórkostlegu útsýni.
Markarflöt - Garðabæ
Til sölu þetta fallega 240 fm ein-
býlishús með innb. tvöf. bílskúr.
Gesta w.c., saml. stofur, 24 fm
flísalagður sólskáli, 3-4 svefn-
herbergi og flísal. baðherbergi.
Falleg ræktuð lóð með skjólgóðri
útiaðstöðu. Vel staðsett eign í
lokuðum botnlanga með stór-
kostlegu útsýni yfir fjallahringinn.
Húsið gæti losnað fljótlega
UMRÆÐAN
Að láta
greipar sópa
NÚ LIGGUR fyrir
ákvörðun um leyflleg-
an afla á næsta flsk-
veiðiári. Stórt stökk er
á milli tillagna Haf-
rannsóknastofnunar
1999, sem voru upp á
247 þúsund tonn af
þorski. Tillögur fyrir
árið 2000 voru um 203
þúsund tonn. Þetta var
skerðing um 44 þús-
und tonn en sæst var á
30 þúsund tonna
skerðingu.
Hafrannsóknastofn-
un og flestir hags-
munaaðilar eru sæmi-
lega sáttir við þessa
niðurstöðu og telja þetta gefi von
um betri tíma þegar flskum vex á
ný fiskur um hrygg. Því miður
koma þeir tímar ekki, svo lengi sem
sömu veiðiaðferðum er beitt eins og
viðgengist hafa undan farna ára-
tugi.
Um hvað er að ræða?
Eg á við botnvörpuveiðar og
dragnót. Af hverju álít ég þessi
veiðarfæri vera svona háskaleg? Við
skulum líta til þess hvernig eðlilegt
þykir að umgangast þurrlendið, lág-
lendið og hálendið. Ef menn vilja ná
góðum afrakstri af láglendinu þá er
hlúð að því. Það er borið á og það er
sáð. Með alúð og þekkingu fæst
betri árangur þótt veðurfar hafi
auðvitað sitt að segja. Hálendið er
notað til beitar en þó samkvæmt
ítölu. Einnig telja menn að gæta
verði varúðar vegna umgangs
manna, gangandi eða á farartækj-
um. Gott dæmi um þá hug mynda-
fræði að klæða þingstaðinn á Þing-
völlum með timbri vegna
Kristnitökuhátíðarinnar. Vissulega
fór nýting þurrlendisins fram úr
þoli landsins á undangengnum öld-
um en nú beinist viðleitni manna í
ríkari mæli að því að vernda það og
bæta fyrir gamlar syndir. Ber þar
hæst starf Landgræðslu ríkisins
með upp græðslu sanda og eyði-
marka. Hvernig er málum háttað á
yfirborði jarðar þegar komið er út
fyrir fjöruborð? Þau svæði eru líka
yfirborð jarðar þótt þau séu hulin
sjónum vorum.
A þessum gresjum eiga sjávardýr
in heima. Á þessum slóðum þrífst
miklu fjölbreyttara líf en á þurr-
lendinu, allt frá þeim
þúsundum tegunda,
sem vart eru sýnilegar
berum augum, upp í
stærstu tegundir sem
þrífast á vorri jörð.
Þetta er allt óslitin líf-
keðja sem er sjálfri sér
háð.
Hvernig er nú af-
koma þessara frænda
okkar þarna niðri í
sjávardjúpinu? Lengst
af lifðu þeir og döfnuðu
á eigin forsendum,
óháðir öðru en veður-
fari og hitastigi sjávar.
Síðan komu mennirnir
við sögu en fram eftir
öldum sóttu þeir sjóinn til öflunar
sjávarfangs með kurteisum hætti,
það er að segja notuðu fyrst og
Auðlindin
Sagt er fullum fetum,
segír Oddbergur
Eiríksson, að það skipti
engu máli hvernig
fískur er veiddur.
fremst króka og net. Ekki veit ég
dæmi til þess, að gengið hafi verið
of nærri sjávardýrastofnunum á
þeim öldum ef frá eru taldar veiðar
á hvölum þegar þær færðust yfir á
svið hernaðartækni. Að öðru leyti
má ætla að ríkt hafi jafnvægi í höf-
unum. Fiskibankarnir voru sóttir
öld fram af öld og sá ekki högg á
vatni.
Svo gerðist það undir lok 19. ald-
ar að athafnasamir menn fundu upp
botnvörpuna. Þakka má Bretum
fyrir það frumkvæði. Á þeim tíma
stóð nýlendustefna þeirra með hvað
mestum blóma, sem byggðist á
þeirri kenningu að láta gi'eipar
sópa. Þá máttu fiskarnir svo sann-
arlega fara að gæta sín. Strax í
byrjun tuttugustu aldarinnar fóru
að sjást þess merki að þessi veiðiað-
ferð gæti verið varhugaverð. Fyrst í
Norðursjó og á miðun um umhverf-
is Bretland.
Þá hófst sókn á Islandsmið og
aðrar norðlægar slóðir. Tvær
heimsstyrjaldir gáfu fiskistofnunum
Oddbergur
Eiríksson
nokkra hvfld og sýndi það sig strax í
aukinni fiskgengd. En fimmtíu og
fimm árin frá seinni heimsstyrjöld-
inni hafa reynst langur tími með
þungri sókn og hafa reynst fram-
leiðslugetu hafanna þung í skauti.
Ekki síst með tilkomu skuttogar-
anna með nýrri leitartækni. Lengi
stóðust stóru fiskbankarnir sóknina
eins og Miklibanki við Nýfundna-
land en svo kom að þar var engan
bolfisk að hafa og var þá bankanum
lokað enda var það sjálfgefið.
Til eru sögur um fiskgengd í
Norðurhöfum svo stórkostlegar að
þær eru líkastar tröllasögum. Fé-
lagar Ingólfs Arnarsonar landnáms-
manns, Vífill og Sviði, reru tveir á
sexæringi og fylltu bátinn í hverjum
róðri og voru þeir þó bara með færi
með einum krók. Á Miklabanka var
hægt að veiða þorsk í háf, þegar
honum var dýft í sjóinn. Þegar skut-
togaraöldin hófst á sjöunda áratug
síðustu aldar komu Þjóðverjar hing-
að á miðin með þessi nýtískuveiði-
skipj þeir voru skrefi á undan okk-
ur. Islenskur skipstjóri var á einu
þessara skipa og var hann í sam-
bandi við íslenska skipstjóra og
sagði hann þeim frá aflabrögðum.
Voru þeir að fá hundrað til hundrað
og þrjátíu tonn á sólarhring, breyti-
legt eftir stærð og búnaði skipanna.
Þessar sögur hafa gerst með fimm
hundruð ára millibili og segja þær
okkur frá ótrúlegri fiskgengd í
Norðurhöfum. Þessar sögur eiga
enga samsvörun í nútíð. Mjög er
skiljanlegur ótti manna við mengun
hafanna frá kjarnorkuverum og
öðrum mengandi athöfnum mann-
anna en á sama tíma er ekkert
minnst á eyðileggingu hafsbotnsins.
Sagt er fullum fetum að það skipti
engu máli hvernig fiskur er veiddur.
Dauður fiskur er dauður fiskur.
Engu máli skipti hvernig hann er
veiddur. Þessir menn hafa ekki lært
nema helming fiskifræðinnar og illa
það. Hvaða einkunn fengi búfræð-
ingurinn sem mælti með því að
smala afréttina á haustin með trolli
til þess að spara mannafla? Ekki
trúi ég því að hann fengi háa eink-
unn. Sambærilegir við þennan
mann eru fiskifræðingarnir hjá
Hafrannsþknastofnun. Að síðustu
þetta: íslenskur sjávarútvegur
byggist á fjórum meginþáttum, með
öðrum orðum, stendur á fjórum fót-
um: Það er umhverfið, veiðar,
vinnsla og sala. Ef einn fóturinn er
lamaður er greinin sjúk. Sú er raun-
in með íslenskan sjávarútveg. Ef ís-
lenskir hagsmunaaðilar í greininni
skynja ekki sinn vitjunartíma mun
svo fara að þeir verði fyn' enn
seinna að hanka upp í síðasta sinn.
Höfundur er skipasmiður
i Njarðvikum.
AÐ SKAPA er að
finna upp, gera til-
raunir, vaxa, brjóta
reglur, gera mistök og
skemmta sér. Þessi
skilgreining á vel við
það menningarstarf
sem fram fer í Hinu
húsinu, menningar-og
upplýsingarmiðstöð
ungs fólks. Einn meg-
intilgangur Hins húss-
ins er að efla listsköp-
un ungs fólks og styðja
menningu þess.
Hitt húsið rekur
Gallerí Geysi, en þar er
blómlegt sýningarhald
sem endurspeglar það
helsta sem er í gangi hjáungu fóiki
á sjónrænum vettvangi. I galleríinu
getur ungt fólk á aldrinum 16-25
ára haldið myndlistarsýningar sér
að kostnaðarlausu og hefðbundin
menntun í myndlist er ekki skilyrði.
Að meðaltali eru 17 sýningar á ári
hverju og er það því kærkomin við-
bót við annað sýningarhald í borg-
inni. Líta má á Gallerí Geysi sem
vissa skólun/tækifæri fyrir ungt fólk
til að fara í gegnum
það ferli sem sýningar-
hald felur í sér, s.s.
samtal verkanna sín á
milli, boðskort, sýning-
arskrá, fréttatilkynn-
ingar, opnun o.s.frv.
Galleríið er nú bókað
ár fram í tímann og er
greinilega þörf á gáll-
eríi sem endurspeglar
sýn unga fólksins og
gefur sýningargestum
tækifæri til að kynnast
henni.
Það er ekki bara
augnakonfekt á borð-
um í Hinu húsinu held-
ur einnig eymakon-
fekt. Síðdegistónleikai' Hins hússins
eru fastur liður í starfseminni og eru
þeir haldnir á veturna á Geysi kakó-
bar alla föstudaga kl. 17 en á sumrin
á Ingólfstorgi á fimmtudögum kl.
17.30. Tilgangurinn með síð-
degistónleikunum er að gefa þekkt-
um og óþekktum tónlistarmönnum
tækifæri til að koma fram, tónleika-
gestum tækifæri til að heyra í nýj-
um og ferskum hljómsveitum og
vera öllum borgarbúum til upplyft-
ingar
Götuleikhús Hins hússins hefur
verið starfandi yfir sumarmánuðina
frá því 1994 og sér um ýmsar leik-
rænar uppákomur á götum og torg-
um borgarinnar. Götuleikhúsið er
ómetanlegur skóli fyrir ungt áhuga-
fólk um leiklist. Þar verður oft til
færni og kunnátta sem ekki er hægt
að fá annars staðar. Þess má geta að
Ungmenni
Menningarstarfsemi,
segir Ása Hauksddttir,
er stór þáttur í starfínu í
Hinu húsinu.
fjórði hver nemandi sem nú stundar
nám við Leiklistarskóla íslands
starfaði með Götuleikhúsi Hins
hússins á framhaldsskólaárum sín-
um, sem bendir til þess að það hafi
verið góð uppeldisstöð fyrir leikara.
Á upphafsárum Götuleikhússins
voru allt að 50 ungmenni ráðin í
þessa sumarvinnu en undanfarin ár
einungis 9. Er það miður því erfið-
ara verður að lífga uppá miðbæ
Reykjavíkur yfir sumarmánuðina
og anna eftirspurn borgarbúa um
sýningar með svo fámennum leik-
hópi. Þessi þróun er í öfugu hlutfalli
við ánægju borgarbúa yfir uppá-
Skapandiog
skemmtilegt
Ása
Hauksdóttir