Morgunblaðið - 30.08.2000, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 30. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Alfreð Þorsteinsson sem talinn er einn valdamesti pólitíkusinn í borginni-
Framsóknarmenn eru farnir að þreytast á að vera bara notaðir í uppáhalds íþrótt
foringjans, dvergakastinu.
Teg. 8449. Eik/melamín. Breidd 116/106/140
cm. Hæð 190 cm. Dýpt 60 cm.
Teg. 8449 lokaður.
•OG ALLT A 5INN STAÐ. Frábær lausn fyrir þá sem
vilja vinna heima við fyrsta flokks aðstæður. Til í
fleiri útfærslum og litum.
l 11 :
I It' ' V • *
r öíldshöfðít, 110 Reyfcjavík
WSm *“® símf Sltí 8006 wWw.busgagnahtttlin.is
Alþjóðaráðstefna um örninn
Stofirinn hér
stendur í stað
Kristinn H. Skarphéðinsson
AFORNINN
verður til um-
ræðu á ráðstefnu
í Svíþjóð í næsta mánuði
sem Kristinn Haukur
Skarphéðinsson mun
sækja en hann hefur und-
anfarin ár annast eftirlit
og rannsóknir á íslenska
eminum á vegum Fugla-
verndarfélags íslands og
Náttúrufræðistofnunar
Islands. Hann var spurð-
ur hvernig íslenski arnar-
stofninn hefðist við núna?
„Arnarstofninn er núna
talinn vera 43 pör og í vor
er vitað til þess að 36
þeirra hafi orpið og helm-
ingur þeirra kom upp alls
22 ungum. Þetta telst
vera frekar góður árang-
ur miðað við mörg undan-
farin ár. Reyndar hafa þrjú síð-
ustu ár verið einna hagstæðust
fyrir örninn í langan tíma. Arn-
arstofninn er reyndar mjög fálið-
aður og miklu minni en hann var
fyrir um hundrað árum þegar
skipulagðar ofsóknir og eiturút-
burður fyrir refi höfðu næstum
útrýmt honum.“
- Hvers vegnu hafa undanfarin
þrjú ár veríð erninum hagstæð?
„Það er sennilega einkum
tvennt sem skiptir máli, annars
vegar hagstætt árferði að vori og
hins vegar bætt umgengni
manna við arnarhreiður, þótt enn
vanti mikið upp á að þar sé allt
eins og það á að vera.“
- Hvað gera menn af sér við
arnarhreiður?
„Það er í fyrsta lagi tilllitsleysi
og ónærgætni og síðan eru ein-
staka menn sem vísvitandi
skemma varp en þeir eru sem
betur fer fáir. Á seinni árum er
það aukin ásókn ferðamanna og
um leið fuglaskoðara og þar með
vina arnarstofnsins sem er orðin
áhyggjuefni."
- Hvað getur fólk gert til þess
að sýna erninum tilhlýðilega
nærgætnf!
„Það er í fyrsta lagi að forðast
alla óþarfa umgengni í grennd
við arnarvarpstæði, sérstaklega
á tímabilinu apríl til júní, þegar
örninn er hvað viðkvæmastur
fyrir truflunum. Ekki síður að
láta viðkomandi yfirvöld vita
þegar menn verða þess varir að
amarhreiður séu skemmd eða
menn séu vísvitandi tmflun þar í
grennd. Öll óþarfa umgengni er
bönnuð í nánd við arnarhreiður
innan 500 metra frá hreiðrinu og
þarf sérstakt leyfi umhverfisráð-
herra, t.d. ef menn vilja taka
myndir eða rannsaka örninn í ná-
vígi.“
- Hvernig er þetta erlendis?
„Hliðstæðar reglur gilda víðast
hvar erlendis og hjá fjölmennari
þjóðum eru hreiður arnarins
hreinlega vöktuð allan vaip-
tímann.“
- Eru ernir þá í útrýmingar-
hættu víðar en hér?
„Margir arnarstofnar eru nú í
vexti eftir langvarandi hnignun-
artímabil, t.d. í Nor-
egi, en íslenski arnar-
stofninn sem er enn
hættulega fáliðaður og
staðbundinn."
- Fara fram miklar
rannsóknir á arnar-
stofnum íheiminum?
„Það er mikill áhugi á rann-
sóknum á þessari fuglategund.
Þess má geta að í næsta mánuði
verður haldin alþjóðleg ráðstefna
í Svíþjóð þar sem helstu sérfræð-
ingar á þessu sviði munu bera
saman bækur sínar. Þar verður
einkum fjallað um áhrif manna á
arnarstofna og leiðir til að
► Kristinn Ilaukur Skarphéðins-
son fæddist 18. febrúar 1956 í
Reykjavík. Hann lauk stúdents-
prófi frá Mcnntaskólanum við
Hamrahlíð 1976 og prófi í líf-
fræði frá Háskóla íslands 1981.
Hann lauk meistaraprófi í dýra-
vistfræði frá Wisconsinháskóla í
Bandaríkjunum 1993. Hann hef-
ur starfað hjá Náttúrufræði-
stofnun íslands um langt árabil.
Hann er kvæntur Unni Steinu
Björnsdóttur og eiga þau tvö
böm.
vernda stofnanna."
- Verður þú með erindi á þess-
ari ráðstefnu?
„Já, ég mun skýra frá stöðu ís-
lenska arnarstofnsins og þeim
aðgerðum sem við höfum gripið
til honum til verndar. Þess má
geta að íslendingar vom þjóða
fyrstir til að friða örninn árið
1913.“
- Hvers vegna er þá stofninn
svona illa staddur!
„Skýringarnar em annars veg-
ar þær að eitrun fyrir refí, sem
var helsta dánarorsök arna um
langt skeið, var leyfð allt til 1964.
Allan þann tíma hnignaði stofnin-
um eða hann stóð í stað. Eftir að
eitrunin var bönnuð rétti stofn-
inn svolítið úr kútnum, fór úr
tuttugu pörum í um 40 pör. Hin
skýringin er sú að enn þann dag í
dag em til menn sem virða ekki
friðun arnarins, skjóta fugla og
skemma hreiður. Allur þorri
fólks vill þó vernda örninn og
virðir reglur sem settar hafa ver-
ið honum til verndar.“
- Á hverju lifir örninn?
„Örninn er bæði ránfugl og
hrææta. Hann virðist einna mest
lifa á fýl, æðarfugli og hrognkels-
um. Hann verpir sums staðar í
grennd við æðarvarp og getur
valdið þar usla og jafnvel tjóni.
Áður fyrr tóku ernir stundum
lömb og vom því illa þokkaðir af
bændum landsins.“
- Var örninn landnámsfugl?
„Hann var ábyggilega talsvert
algengur við landnám enda eru
fjölmörg örnefni sem tengjast
honum. Sennilega er
það eitt algengasta
dýraheiti í örnefnum
hér á landi. Sum þess-
ara nafna tengjast ætl-
uðum barnsránum
arna.“
- Er það rétt að örninn taki
börn ef hann fær færi á þeim?
„Það er ekki útilokað að örninn
hafi einhvern tíma tekið börn en
langflestar sögur þess efnis eru
áreiðanlega tilbúningur og flokk-
ast undir þjóðsögur og hindur-
vitni. Varla em t.d. trúlegar sög-
ur um að örn hafi borið 7 ára
telpuhnokka úr iandi í Hrísey."
Þrjátíu og sex
pör urpu, 22
ungar komust
upp í sumar