Morgunblaðið - 30.08.2000, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
197. TBL. 88. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 30. ÁGÚST 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Efnt til móttökuathafnar til heiðurs gíslunum við Bab-el-Azizia
Hvattir til
að minnast
Gaddafís
Trípólí. AP, AFP, Reuters.
Þjóðverjinn Wemer Wallert, sem var í hópi gíslanna sex sem komu til
Líbýu í gær, sést hér ásamt syni sínum Dirk. I baksýn er ein hinna sund-
ursprengdu bygginga Bab al-Azizia-herbúðanna, sem Gaddafí sýnir
gjarnan gestum sem dæmi um „hryðjuverk" Bandaríkjamanna.
VESTRÆNU gíslarnir sex, sem
múslímskir öfgamenn létu lausa fyrr
í vikunni, tóku í gær þátt í móttöku-
athöfn sem haldin var þeim til heið-
urs við Bab-el-Azizia-herskálana ut-
an við Trípólí, höfuðborg Líbýu,
áður en þeir héldu til síns heima í
gærkvöldi. Hvorki Múammar
Gaddafí, né sonur hans Saif al-Islam,
tóku þátt í athöfninni en embættis-
maður stjórnarinnar hvatti við þetta
tækifæri gíslana fyrrverandi til að
gleyma ekki þeim þætti sem Gaddafí
hefði átt í að veita þeim frelsi.
„Gleymið ekki nafni þess sem los-
aði ykkur undan þeirri niðurlægingu
sem fangavistinni fylgir. Nafnið er
Múammar Gaddafí," sagði embætt-
ismaðurinn en Líbýustjórn átti stór-
an þátt í því að fólkinu, sem er frá Lí-
býu, Frakklandi, Þýskalandi og
Suður-Afi-íku, var sleppt lausu eftir
fjögurra mánaða fangavist á Suður-
Filippseyjum. Ráðherrar þjóðanna,
ásamt ættingjum gíslanna, tóku þátt
í athöfninni og lýstu þeir Charles
Josselin, sem fer með erlenda aðstoð
fyrir frönsku stjórnina, og Christ-
oph Zöpelsee, aðstoðarutanríkisráð-
herra Þýskalands, yfir þakklæti
fyrir hönd stjórna sinna. Þá sagði
Rajab Azzarouq, samningamaður
Líbýumanna, er hann afhenti gísl-
ana formlega að hann væri
bjartsýnn á að þeir sex erlendu
ferðamenn, sem enn eru í gíslingu á
Jolo-eyju, yrðu látnir lausir fljót-
lega. „Það er samningur í gildi,“
sagði Azzarouq. „Þeir munu verða
látnir lausir, þetta er bara tíma-
spursmál."
Azzarouq, sem heldur á ný til
Filippseyja á föstudag til frekari við-
ræðna, sagði við þetta tilefni: „Við
heitum ykkur því að undir yfirum-
sjón Múammars Gaddafís Líbýuleið-
toga og með stuðningi sonar hans,
Saif al-Islam munum við halda
áfram tilraunum okkar til að fá þá
gísla sem eftir eru leysta úr haldi.“
Njósnari meðal
gíslanna?
Ríkisstjórn Filippseyja greindi
frá þvi í gær að Abu-Sayyaf-upp-
reisnarmennirnir, sem nýlega höfðu
látið gíslana sex lausa, hefðu tekið
Bandaríkjamanninn Jeffrey Craig
Schilhng í gíslingu. Sagði fréttastofa
BBC að haft hefði verið eftir tals-
manni uppreisnarmannanna að
Schilling, sem þeir segja úr röðum
njósnara CIA, verði tekinn af lífi láti
Bandaríkjamenn ekki lausan Ramzi
Yousef, manninn sem sakfelldur var
fyrir sprengjutilræðið í World Trade
Center í New York árið 1993.
Tilkynnti yfirmaður utanríkis-
ráðuneytis Líbýu, Hassuna al-
Shaush, við þetta tækifæri að Líbýu-
stjóm væri reiðubúin að hafa milli-
göngu í máli Schillings ef Banda-
ííkjastjórn óskaði þess. Bandaríkja-
menn hafa ekki enn svarað boði
Líbýustjómar, en hafa krafist þess
að Schilling verði látinn laus.
Líbýumenn hafa oft verið gagn-
rýndir fyrir að styðja uppreisnar- og
hryðjuverkamenn en að undanförnu
hafa þeir leitast við að rjúfa einangr-
un þjóðar sinnar.
Segja erlendar fréttastofur sögur
á kreiki um að Líbýustjórn hafi
greitt eina milljón dollara í lausnar-
gjald fyrir hvern gísl. Þeim orðrómi
hefur þó verið neitað en viðurkennt
að styrktarsjóður, sem sonur Gadd-
afís hefur yfimmsjón með, hafi boðið
héraðinu „þróunaraðstoð" í skiptum
fyrir gíslana.
Bein-
greiðslu-
kerfíð dýrt
KOSTNAÐUR norska ríkisins
vegna svo kallaðs beingreiðslukerfis,
þar sem foreldrum er boðin greiðsla
fyrir að hafa böm sín heima í stað
þess að senda þau á leikskóla, mun
reynast töluvert meiri en fyrri áætl-
anir gerðu ráð fyrir að því er greint
var frá í netútgáfu Aftenposten í gær.
Beingreiðslukerfið nýtur meiri
vinsælda meðal foreldra ungra bama
en tahð hafði verið og fer í ár kostn-
aður vegna þess um 270 milljónum
norskra króna, eða um 2,4 milljörð-
um íslenskra króna, fram úr áætlun.
Sagði Karita Bekkemellem Orheim,
barna- og fjölskyldumálaráðherra
Noregs, þetta ekki koma sér á óvart.
En þama sannaðist að Verkamanna-
flokkurinn hefði ekki að ástæðulausu
haft ýmislegt út á það að setja að
beingreiðslukerfi yrði komið á.
„Þegar við sátum í stjómarand-
stöðu bentum við á að allt útht væri
fyrir að kostnaður af beingreiðslu-
kerfinu yrði mun meiri. Þessar tölur
sýna að við höfðum á réttu að standa
og þetta á eftir að verða langtum
kostnaðarsamara en stjóm Bonde-
viks gerði ráð fyrir,“ sagði Bekke-
mellem Orheim í viðtali við norska
ríkisútvarpið.
í júní var greitt með 95.000 börn-
um sem er 5,5% meira en árið áður og
samkvæmt nýjum útreikningum
hinnar norsku Tryggingastofnunar
ríkisins munu gjöld vegna bein-
greiðslukerfisins í ár nema rúmum 3
milljörðum norskra króna.
Páfagarður
Klónun
fósturvísa
fordæmd
IJém. AP, AFP.
JOHANNES Páll páfi II fordæmdi í
gær klónun fósturvísa og hvatti hann
vísindamenn til að sýna mannfólki
virðingu. Páfi vís-
aði þar til hug-
mynda um klónun
fósturvísa til að
rækta líffæri til
ígræðslu, en tölu
sína flutti hann á
alþjóðlegri ráð-
stefnu sérfræðinga
í líffæráígræðslu í
Róm.
Klónun á fóstur-
vísum sagði páfi
siðferðilega ranga jafnvel þótt í góð-
um tilgangi væri. „Vísindin sjálf
benda til annarra aðferða sem ekki
fela í sér klónun eða notkun á fóstur-
vísum, heldur eru þess í stað stofn-
frumur teknar úr líkama fullorðinna
einstaklinga," sagði páfi. „Þetta er
sú leið sem rannsóknir verða að
fylgja, vilji menn sýna hverri mann-
veru virðingu, jafnvel á fósturstig-
inu.“
í ræðu sinni fjallaði páfi einnig um
líffæraígræðslur sem hann kallaði
„kærleiksverk," þótt verslun með líf-
færi teldist alltaf brjóta í bága við
siðferðiskennd manna.
Stutt er síðan bresk stjórnvöld
samþykktu klónun fósturvísa í rann-
sóknaskyni.
Jóhannes
Páll páfi II
Yfírheyrslur vegna fjármála CDU
Tár og ískalt
augnaráð
Berlín. AP, AFP.
TVEGGJA daga yfir-
heyrslur yfir fyrrver-
andi háttsettum em-
bættismönnum flokks
Kristilegra demókrata
(CDU) í Þýskalandi
hafa leitt í ljós djúp-
stæðan ágreining og í
gær táraðist Brigitte
Baumeister sem var
gjaldkeri í tíð Helmuts
Kohls er hann var
kanslari og flokksfor-
maður. Kohl hefur við-
urkennt að hafa tekið
við leynilegum fjár-
framlögum í sjóði
flokksins en neitar að
gefa upp nöfn þeirra
sem létu féð af hendi
rakna, segir það trúnaðarmál. Grun-
semdir hafa vaknað um að gefend-
urnir hafi þegið pólitíska fyrir-
greiðslu að launum fyrir framlögin.
Wolfgang Scháuble, sem tók við
formannsembættinu af Kohl, bar
vitni á mánudag og bar Kohl þung-
um sökum. Scháuble varð að víkja úr
formannsembætti fyrir Angelu
Merkel er hann var bendlaður við
hneykslið og sakaði í vitnisburði sín-
um Baumeister og Kohl um að hafa
átt þátt í samsæri gegn sér.
Baumeister var í gær spurð um
100.000 marka greiðslu, 3,6 milljónir
íslenskra króna, sem
Karlheinz Schreiber,
er var fulltrúi vopna-
sala, gaf í sjóðinn 1994.
Baumeister hefur
sagt að hún hafi tekið
við umslagi með fénu
og látið þingflokksfor-
manninn þáverandi,
Scháuble, hafa það.
Hann segist hafa tekið
við umslaginu en af-
hent gjaldkeranum og
stendur orð á móti orði.
Baumeister tárfelldi
í gær er hún sneri sér
að Seháuble eftir nær
fjögurra stunda orra-
hríð og neitaði með
brostinni rödd að hún
hefði tekið þátt í samsæri gegn hon-
um. Hún gaf í skyn að þrýst hefði
verið á sig til að hún breytti frásögn
sinni og sagðist hafa gengið í gegn-
um „ægilega eldraun“.
Scháuble var svipbrigðalaus og
fjarrænn, augnaráðið ískalt, einnig
þegar Baumeister ávarpaði hann
með skírnarnafni. Hún sagðist áður
hafa verið reiðubúin að „standa eins
og klettur við hlið honum“ en nú
væri hún vonsvikin. „Þetta er að
verða sífellt fáránlegra,“ hreytti
Scháuble einu sinni út úr sér við
vitnaleiðslurnar í gær.
AP
Brigitte Baumeister
yfirgefur salinn eftir
vitnaleiðslurnar.
Bruni Ostankino-sjdnvarpsturnsins
Fjölmiðlar
tala um „svarta
ágústa
Moskva. AP, Reuters.
RÚSSNESK stjórnvöld hétu því í
gær að Moskvubúar mundu í dag
geta á ný náð útsendingum nokk-
urra sjónvarpsstöðva frá Ost-
ankino-sjónvarpsturninum, sem
eldur kom upp í á sunnudag, en
yfirvöld telja nú víst að turninn
muni ekki hrynja. Moskvubúar
hafa nú búið við sjónvarpsleysi
frá því síðdegis á sunnudag og
hörmuðu rússneskir fjölmiðlar í
gær þetta sfðasta óhapp. Gengu
sumir jafnvel svo langt að nefna
mánuðinn „svarta ágúst“.
„í sögu Rússlands hin síðari ár
hafa aldrei orðið jafn mörg óhöpp
á einum mánuði," sagði í viku-
blaðinu Moskvufréttum. Auk
brunans minnist blaðið einnig
þess er 118 manns fórust er
kjarnorkukafbáturinn Kúrsk sökk
í Barentshafi, sem og þess er tólf
létust í sprengingu sem var í und-
irgöngum í Moskvu, en öll þessi
atvik áttu sér stað nú í mánuðin-
um.
Tekist hefur að finna lík
þriggja sem fórust í bruna Ost-
ankino-turnsins og telja yfirvöld
að einn maður til viðbótar hafi
látið lífið. Sögðu rússneskar
fréttastofur í gær að lyftan, sem
fólkið var fast í, hefði hrapað til
jarðar er lyftukaplar gáfu sig í
eldinum. Eru kaplar sem liggja
eftir turninum innanverðum mik-
ið skemmdir að sögn ITAR-Tass
fréttastofunnar, sem kvað þó
hægt að gera við einhvern hluta
þess sendibúnaðar sem í turninum
var.
Eldsvoðinn í Ostankino-sjón-
varpsturninum hefur vakið at-
hygli á þeim viðhaldsskorti og
hnignun sem víða er nú algengur
í Rússlandi. Turninn, sem var
reistur á árunum 1960-67, þótti
áður vera til merkis um tækni-
þekkingu Sovétmanna. „Þetta var
ekki bara turn ... heldur var hann
tákn um tímabil sem nú virðist að
fullu lokið," sagði dagblaðið
Vremya MN í umfjöllun sinni.
MORGUNBLAÐH) 30. ÁGÚST 2000