Morgunblaðið - 03.09.2000, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 3. SEPTEMBER 2000 11
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Sverrir
hætta fyrir íslenskt efnahagslíf ef útlendingar
næðu hugsanlega yfirráðum yfir undirstöðu-
atvinnuvegi þjóðarinnar segir Sigurður að
stjórnvöld hafi að hans mati öll tök á að stýra
þeirri hættu frá þar sem sé lagaumhverfið og
landhelgin. Þeir útlendingar sem ef til vill
myndu eignast hlut í ákveðnum sjávarútvegs-
fyrirtækjum yrðu að fara eftir þeim lögum og
reglum sem sett yrðu hér af stjórnvöldum.
Aukið áhættufjármagn inn í sjávarútveginn
myndi hafajákvæð áhrif á þá atvinnugrein.
„Við höfum annars gert mikið í því að selja
íslensk verðbréf erlendis og gefum meðal ann-
ars út rit á þriggja mánaða fresti um íslensk
hlutabréf og jafnframt rit um íslenskan skulda-
bréfamarkað. Þá höfum við verið með auglýs-
ingaherferð í dönskum fjölmiölum, bæði í Bör-
sen og Berlingske Tidende. I Lúxemborg fást 4
starfsmenn við það eingöngu að kynna og
selja íslensk verðbréf. Meö hliösjón af þessu
er líklegt að ekkert íslenskt fjármálafyrirtæki
hér á landi hafi jafn mikla hagsmuni af því að
íslenska krónan haldist sterk. Við höfum verið
að selja íslensk skuldabréf og ef gengið yrði
fellt gæti það tekið fyrirtækið mörg ár að
byggja aftur upp það traust sem myndi glat-
ast,“ segirSigurður.
Hver eining fyrirtækisins
er sjálfstæð
Að sögn Siguröar er sérhver eining Kaup-
þings sjálfstæð. Það eigi við um sjóðstjórana,
greiningardeildina, útibúin erlendis og aðra
þætti í starfseminni. Hann segir að það veki
oft á tíöum neikvæð viðbrögð ef til að mynda
greiningardeild Kaupþings mælir með því op-
inberlega að fjárfestar selji hlutabréf sín í ein-
stökum félögum. Þá komi stundum fram það
sjónarmið að það sé dæmi um tvöfeldni ef til
að mynda einhver sjóður í vörslu Kaupþings sé
á sama tíma að kaupa hlutabréf í viókomandi
félagi. „Þetta er hins vegar akkúrat dæmi um
hið gagnstæöa. Þetta sýnir að sjóðstjórinn
fær að ráða því sem hann gerir. Og eins er
með greiningardeildina. Hún ber ábyrgð á sín-
um skrifum. Af minni hálfu kemur ekki til
greina að ritskoöa mat hennar alveg eins og
éggeri ráð fyrir að eigendurfjölmiöla virði sjálf-
stæöi ritstjórna á sínum vegum.“
Stefnan að starfa
á jaðarsvæðum
Sigurður segir að hlutdeild Kaupþings í við-
skiptum sé mjög stór. Þar sé m.a. um að ræða
viðskipti með íslensk hlutabréf og skuldabréf,
eignastýringu, fjárvörslu og þátttöku í útboö-
um fyrirtækja.
Til að mynda hafi hlutdeild Kaupþings í öll-
um viðskiptum með fslensk hlutabréf verið
nærri 40% á síðasta ári. Líklega sé óraunhæft
að halda þessari hlutdeild til langframa, hvað
þá að auka hana. Þetta hafi verið einn af drif-
kröftunum fyrir því að leita á aðra markaði. „Til
þess að láta þessa draumsýn verða að veru-
leika teljum við aö það sé nauösynlegt fyrir
okkur að komast inn á aðra markaöi. Það var
lengi vel meginstefna okkar, og er í raun enn,
að einbeita okkur að minni og meöalstórum
markaðssvæðum, þ.e. jaðarsvæðunum í
Evrópu, um leið og við erum vakandi fyrir nýj-
um viöskiptatækifærum hvar sem þau kunna
að skapast."
„Ég er mjög hlynntur þeirri stefnu
sem tekin hefur verið varðandi opn-
un Kaupþings. Þetta mun styrkja
eiginfjárstöðuna verulega og gera
fyrirtækinu kleift að takast á við
enn stærri verkefni af öryggi,“ segir
Sigurður Einarsson.
Útflutningur á þjónustu
við lífeyrissjóði
Kaupþing er að sögn Siguröar með í skoðun
að stofna nýjar starfsstöðvar á nokkrum stöð-
um erlendis. Nú þegar hafi verið tekin ákvörð-
un um að stofna dótturfélag f Sviss til að sinna
verkefni á sviði lífeyrissjóöa. „Frá árinu 1990
hefur verið byggð upp mikil þekking innan
Kaupþings í umsjón og stjórnun á lífeyrissjóö-
um. Við veitum all mörgum lífeyrissjóðum
þjónustu, ýmist frá því að sjá eingöngu um
eignastýringu yfir í aö sjá algjörlega um allan
reksturinn. Þessa þekkingu ætlum við nú að
flytja út. í því sambandi höfum við gengið til
samstarfs við svissneska aðila um að stofna
dótturfyrirtæki í Lausanne í Sviss sem mun
sérhæfa sig í rekstri lífeyrissjóða og einka-
bankaþjónustu. Þetta verður hrein viðbót við
rekstur Kaupþings og veröur sett á fót í byrjun
næsta árs. Forsvarsmaður þessa fyrirtækis
verður Bjarni Markússon, sem áður starfaöi
hjá líftryggingafyrirtækinu Swiss Life. Mikil
samkeppni er í þessari atvinnugrein, en viö
teljum okkur hafa fundið rétta samstarfsaðila
og komist í sambönd sem ættu að tryggja ár-
angur ef allt gengur að óskum. Þarna erum við
að hefja útrás þar sem sem Kaupþing reynir
að komast á nýja syllu í alþjóðlega markaön-
um.“
Útrás erlendis þjóðhagslega
hagkvæm
Sigurður segir að útrás eins og Kaupþing
hefur staðið fýrir erlendis sé þjóöhagslega
hagkvæm eins og önnur útflutningsstarfsemi.
íslenska hagkerfið sé að mestu opiö og það
fjármagn sem safnist fyrir í sjóðum og fýrir-
tækjum á íslandi leiti hagkvæmustu ávöxtun-
ar og áhættudreifingar, þar sem slíkt býðst. Ef
Kaupþing starfrækti ekki fyrirtæki erlendis þá
myndu einhver erlend fjármálafyrirtæki hirða
hagnað af ávöxtun íslensks sparifjár erlendis
og hagnaðurinn því ekki berasttil íslands. „Ég
vil lýsa þessu sem fullvinnslu á fjármagni al-
veg eins og þegar um er að ræða fullvinnslu á
sjávarafurðum. Ef peningarnir eru einungis
fluttir út er eins og verið sé að flytja út hráefnið
án þess að vinna úr því. Það myndast mikil
innlend þekking í þessari starfsemi og Ijóst er
að íslendingar sem starfa erlendis eru ávallt
vakandi fyrir góðum ávöxtunarfærum á ís-
landi, en ólíklegt er að erlendir sjóðsstjórar
fjármálafyrirtækja hefðu eins mikinn áhuga á
Islenskum verkefnum. Auk þess þykir eftir-
sóknarverðara að starfa hjá Kaupþingi vegna
þeirrar starfsemi sem fyrirtækið er með er-
lendis. Atvinnutækifærin aukast og batna. Á
seinustu þremur til fjórum árum hafa til að
mynda skapast hér í þessu fyrirtæki um 175
ný störf og eru 35 þeirra á erlendri grund,"
segirSigurður.
Aðild að Norex jákvætt skref
Aðspurður um við hverju hann búist þegar
tekið verður upp Norex-samstarf norrænna
kauphalla í október næstkomandi, sem Verö-
bréfaþing íslands er aðili að, segist Sigurður
líta á það sem jákvætt skref fyrir Islenskan
verðbréfamarkaö. Norex-samstarfið muni
tengja íslenskt efnahagslíf betur við umheim-
inn sem sé I eöli sínu jákvætt og viöskiptin á
íslenska verðbréfamarkaönum geti aukist. Þó
geti útkoman orðið sú aó viðskiptin yrðu fýrst
og fremst með stærstu félögin, þau sem séu
með mest markaðsvirði. Og ef tiifellið verði að
hlutabréfavísitalan lækki við þetta, þá sé það
einfaldlega vegna þess að félög séu of hátt
metin I dag. „Ef bornar eru saman vissar at-
vinnugreinar hér á landi við samsvarandi
greinar víða erlendis, til dæmis ef skoðaðar
eru lykiltölur fyrir bankana hér á landi I saman-
burði við banka á Norðurlöndunum, þá eru
bankarnir hér lang dýrastir. Þetta kann hins
vegar að eiga sér aðrar skýringar. Það geta til
að mynda veriö I samþykktum banka erlendis
einhverjar takmarkanir á atkvæöisrétti sem
rýrir verögildi þeirra. En hvað sem því líður tel
ég að Norex-samstarfiö verði til góða.“
Skráning á VÞÍ gerir fyrirtækinu
kleift að vaxa áf ram
Eigendur Kaupþings, þ.e. Sparisjóöirnir,
hafa ákveðið að sækja um skráningu lýrirtæk-
isins á Veröbréfaþingi Islands og þar með
opna það fyrir öðrum og hætta þeirri stefnu aö
eiga félagið 100%.
„Ég er mjög hlynntur þeirri stefnu sem tekin
hefur verið varöandi opnun Kaupþings. Þetta
mun styrkja eiginfjárstöðuna verulega og gera
fýrirtækinu kleift að takast á við enn stærri
verkefni af öryggi. í þessari starfsemi eru
nokkur lykilatriði. í fyrsta lagi er þaö umhverf-
ið, þ.e. hvað má gera. í þessum efnum erum
við hér á landi svipað sett og aörar fjármála-
stofnanir I nágrannalöndunum hvað varðar að
við fýlgjum reglum frá Evrópusambandinu. í
öðru lagi er tæknistigið. Kaupþing er mjög vel
tæknibúið, allur hugbúnaður er nýr og með því
besta sem gerist I fjármálaheiminum hvar
sem er. í þriðja lagi skiptir miklu hve góðu
starfsfólki fyrirtæki hafa á að skipa. Starfsfólk
Kaupþings er með þvf besta sem gerist.
Menntunarstigiö er hátt, en um 70% af starfs-
fólkinu er með háskólamenntun frá öllum
heimshornum og starfsmannavelta er hverf-
andi. í fjórða lagi er áhættuviljinn sem segirtil
um hvort viðkomandi sé tilbúinn að taka
áhættu. Óhætt er að segja að Kaupþing hefur
sýnt slíkan vilja. í fimmta lagi er svo fjárhags-
legur styrkleiki. Þar liggur helsti veikleiki Kaup-
þings. Opnun á Kaupþingi með útgáfu nýs
hlutafjár mun því styrkja þessa hliö fyrirtækis-
ins. Þá tel ég einnig að það sé mjög skynsam-
legt fýrir eigendur Kaupþings að opna fýrirtæk-
ið og fá þannig verðmióa á hlutafé sitt I því.
Þar með verður eigendunum gert mögulegt að
minnka sinn hlut hér, óski þeir þess, ef þeir
telja slíkt hagkvæmara hverfyrir sig.“
Sameining fyrirtækja þarf að
beinast að því að auka tekjur
Sigurður telur ekki ólíklegt að miklar breyt-
ingar muni eiga sér staö á næstunni I Islensk-
um fjármálaheimi. Auðvelt sé að sjá fýrir sér
einhverja frekari sameiningu, samruna og
samstarf fjármálafýrirtækja en það þurfi ekki
að vera bundið við fyrirtæki hér á landi. „Ég tel
ekkert endilega skynsamlegt að sameina tvo
viðskiptabanka. Við erum með einstaka
banka hér á landi sem eru með mjög stóra
markaöshlutdeild I þeim viðskiptum sem þeir
sinna, eins og til dæmis I innlánum eða I við-
skiptum við einstakar atvinnugreinar og ég er
ekki viss um aö sú hlutdeild þurfi að vera
stærri. Sú fjármálastofnun sem er með á bil-
inu 40-50% af ákveöinni tegund viðskipta þarf
ekki endilega.að hækka hlutdeildina upp 160-
70% til þess að geta minnkaö kostnað. Ég
held því að sameining þurfi fyrst og fremst að
beinast I þá átt að skapa tekjur. Það sé miklu
vænlegra en að einblína á sameiningu sem
veldur kostnaðarlækkun. Samstarf við ýmsa
erlenda aðila getur einnig verið mjög skynsam-
legt, ef vel er á spilum haldið.
í þessu sambandi vil ég geta þess að mér
finnst ósanngjörn sú gagnrýni sem oft er beint
að stórum íslenskum fýrirtækjum, eins og til
dæmis Eimskipafélaginu eða Baugi. Sumir
vilja helst að þessum stóru fyrirtækjum verði
skipt upp því það sé svo slæmt fyrir sam-
keppnina hvað þau eru stór. Ef fýrirtæki eiga
að geta haslað sér völl á erlendum mörkuðum
þurfa þau að vera stór á íslenskan mæli-
kvarða. Og þeim þarf einnig að ganga vel á sín-
um heimamarkaöi. Hins vegar held ég að ís-
lenskfyrirtæki, sem eru stórá heimamarkaöi,
hvort sem er I fjármálageiranum eða á öðrum
sviðum, eigi að líta út fyrir landsteinana. Mér
finnst menn nefnilega oft vera að hlaupa frá
vandanum þegar þeir horfa eingöngu til þess
að það þurfi að sameina hér á landi til að hægt
sé að byrja á hagræöingu. Þess vegna sé ég
engan tilgang endilega I því aö sameina
Landsbankann og Búnaðarbankann," segir
Sigurður.
Framtíðarhlutverk
Kaupþings
Sigurður segir að I framtíöinni veröi Kaup-
þing alþjóölegt fjármálafyrirtæki með tslensk-
ar rætur sem hafi meirihluta tekna sinna af al-
þjóðlegum viðskiptum. Vonandi verði Kaup-
þing áfram I meirihlutaeigu Islendinga en með
virkri eignaraöild erlendra aðila. „Við þurfum
að geta keppt á jafnréttisgrundvelli um við-
skipti jafnt innlendra sem erlendra fjárfesta og
fýrirtækja. Við þurfum að öðlast þann styrk aó
þegar t.d. danskt fyrirtæki hugar að hlutafjár-
útboði þá komi Kaupþing jafnt til greina sem
útboðsaðili eins og Den danske Bank eða
Carnegie. Alþjóðlegt fjármálafýrirtæki með
styrk af þessu tagi verður betur I stakk búið til
þess að ávaxta sparnað landsmanna og koma
á eins hagstæðri dreifingu á áhættu og ávöxt-
un og kostur er fýrir íslenska fjárfesta. Það er
einnig mjög brýnt fýrir Kaupþing að styrkja fjár-
hagsgrundvöll sinn til þess að geta mætt
hugsanlegum hagsveiflum og áföllum I fram-
tíðinni. Góðærum lýkur fýrr en varir og fjárfest-
ingum fylgir alltaf mikil áhætta. Og hún er því
meiri sem þær eru stærri. í raun kemur það
ekki I Ijós hversu traust og faglegt fjármálafýr-
irtæki er fyrr en fyrirtækiö hefur sannað að
það hefur gengið I gegnum kreppu og áföll án
þess að missa traust og trúnað viöskiptavina
sinna," segir Siguröur Einarsson, forstjóri
Kaupþings, að lokum.