Morgunblaðið - 03.09.2000, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 3. SEPTEMBER 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
LEIKRITINU
FYLGIR FRJÓSEMI
BRYNJA Benediktdóttir er nýkom-
in heim úr öðru ferðalagi sínu til
Norður-Ameríku á þessu ári með
leikrit sitt Ferðir Guðríðar eða „The
Saga of Guðríður", sem fjallar um
Vínlandsför Guðríðar Þorbjarnar-
dóttur. Ferð leikritsins var að þessu
sinni heitið til Nýfundnalands og
Nova Scotia. Með Brynju í för voru
leikkonan Tristan E. Gribbin og
ljósahönnuðurinn Jóhann Bjarni
Pálmason.
Góðar móttökur
„Tristan fer með öll hlutverk
verksins. Auk þess að leika Guðríði
sjálfa, leikur hún bæði menn, skepn-
ur og sjálf náttúruöflin. Tónlist og
hljóðmynd er eftir Margréti Örnólfs-
dóttur, búningar eftir Filippíu Elías-
dóttur og grímur og leikmynd eftir
Rebekku Rán Samper, en við förum
bara þrjú í ferðina til að skera niður
kostnað. Eg er því fararstjóri og
varamaður á öllum sviðum, fyrir ut-
an leikkonuna auðvitað," segir
Brynja í samtali við Morgunblaðið.
„Þegar við komum til borgarinnar
St. John’s í Nýfundnalandi var búið
að selja upp tvö full hús á sýninguna.
Meira að segja í Lockeport, 800
manna þorpi þar sem síðasta sýning-
in í ferðinni var haldin, komu á þriðja
hundrað manns og voru 15 manns á
biðlista sem komust ekki að. Það var
alveg smekkfullur stór leikfimisal-
ur.“
Leikritið hefur verið sýnt í stórum
og litlum húsum á leikferðum, það
stærsta 1.100 manna söngleikjahús á
Prince Edward Island í fyrrahaust
og það minnsta undir 100 manna, líkt
og Skemmtihúsið sem leikritið er
sýnt í hér heima. „Við fengum alls
staðar alveg ótrúlegar móttökur í
þessari ferð, það var staðið upp,
stappað, klappað og hrópað."
Sýnt á hverjum degi
Á ferðalaginu hitti leikhópurinn
landa sína í Halifax. Svavar Gests-
son, aðalræðismaður íslands í Kan-
ada og Sturla Böðvarsson, sam-
gönguráðherra, og sendinefnd hans
voru þar að kynna land og þjóð. „Við
vorum líka svo heppin að síðasta
kvöldið okkar kom víkingaskipið til
Lockeport þegar við vorum að sýna
þar. Maður fylltist stoli við að sjá
áhöfnina stíga á land, hóp glæsilegra
karla með víkingadrottninguna EU-
en Ingvarsdóttur í broddi fylkingar.
Mér fannst sem þarna væri komin
Gunnar á Hlíðarenda í gervi Gunn-
ars Marels skipstjóra með sjálfa
Guðríði Þorbjarnardóttur sér við
hlið, það er að segja Ellen. Annars
eru þessi ferðalög endalaus vinna frá
morgni til kvölds, þar sem við kom-
um stöðugt í ný leikhús og þurfum að
setja allt upp og taka niður oft sama
daginn."
Hópurinn lagði af stað í ferðina
hinn 21. ágúst, en þetta er stysta
ferðin af þeim þremur ferðum til
Ameríku sem skipulagðar hafa verið.
„í ferðinni í vor skiptust á ferðadag-
ar og sýningardagar, alls þrjátíu
dagar, en oft kom fyrir að ferðadag-
ur féll á sýningardag. Þetta árið ferð-
umst við að tilhlutan Landafunda-
nefndar um Norður-Ameríku. Áður
var það aðallega menningaráætlun
Evrópusambandsins sem veitti verk-
efninu styrk, en þá frumsýndi ég á
Norðurlöndunum sænsku útgáfuna,
þá íslensku í Færeyjum og ensku út-
gáfuna með Tristan í írlandi.“
Næsta ferð undirbúin
Leikritinu virðist fylgja frjósemi,
því þrjár af leikkonunum sem hafa
tekið þátt í flutningnum á Ferðum
Guðríðar, hafa orðið ófrískar. Trist-
an Gribbin hverfur nú frá hlutverk-
inu um tíma, þar sem hún á von á
bami. „Hún mun ala sinn Snorra hér
á íslandi, en ég leyfi mér að kalla
barnið því nafni,“ segir Brynja, en
Guðríður ól einmitt fyrsta evrópska
barnið í Ameríku og nefndi Snorra.
„Þórunn Lárusdóttir er hins vegar
komin á fulla ferð í hlutverkinu. Hún
er að leika þetta á ensku í Skemmti-
húsinu um þessar mundir og næsta
sýning hennar verður 7. september."
Þriðja og síðasta för leikritsins til
Ameríku á þessu ári er fyrirhuguð til
New York og Washington. „Þórunn
mun koma með í þá ferð. En það er
svo mikil eftirspum eftir leikritinu
að ef ég fæ fjármagn til, get ég haft
þær á ferðalagi báðar, aðra í Amer-
íku og hina í Evrópu, svo það er ekki
eins og Tristan sé hætt. Eg er núna
að vinna í því að geta þegið þessi boð
sem bíða mín. Orka mín fer aðallega í
að afla fjár fyrir sýningarnar."
Brynja er með í vinnslu framhald
af leikritinu um ferðir Guðríðar til
Rómarborgar. „Ég ætla að reyna að
losa mig við hana með því að skrifa
leikrit um suðurgöngu Guðríðar á
elleftu öld, en það er skrifað fyrir
fleiri en einn leikara. Allar Guðríð-
amar mínar gætu fengið hlutverk og
svo bæti ég karlleikurum við. Þeir
verða þó ekki ófrískir," segir Brynja
að lokum.
Hljóð-
færa-
safn í
Brussel
HÖRPURNARá
myndinni sem eru
franskar að uppruna
eru meðal þeirra
muna sem nú eru til
sýnis í hljóðfærasafn-
inu í Brussel í Belgíu.
Safnið sem var
fyrst opnað í júní á
þessu ári geymir eitt
stærsta safn hljóð-
færa sem fínna má í
Evrópu. Er gott úrval
fomra hljóðfæra látið
njóta sín í umhverfí
sem er hannað til að
veita jafnt hljómi sem
formi hljóðfæranna
athygli.
Alfa námskeið
eru að hefjast f kirkju náiægt þér
Námskeið um grundvaliaratriði
kristinnar trúar.
Alfa námskeiðíð hefur farið sigurfór
um allan heim í öllum kristnum
kirkjudeildum.
sögulok?
Tristan E. Gribbin í hlutverki sínu sem Guðríður Þorbjarnardóttir.
Rhodenbarr og
rithöfundurinn
sem hvarf
ERLENDAR
BÆKUR
Spennusaga
„The Burglar in the Rye“
Eftir Lawrence Block. Signet
Mystery 2000.308 síður.
Bandaríski spennusagnahöfund-
urinn Lawrence Block situr ekki
auðum höndum ef marka má þann
fjölda bóka sem hann hefur skrifað,
tiltölulega ungur maðurinn. Hann
virðist næstum eins iðinn og Stephen
King. Eftir hann liggja eitthvað um
sextíu bækur, sem flestar eru
spennusögur, en hann hefur einnig
skrifað smásögur og handbækur fyr-
ir þá sem vilja skrifa spennusögur og
telja sig geta lært eitthvað af honum.
Aðalsöguhetjur hans eru fjórar og á
hver sinn bókaflokk. Ein þeirra er
Chip Harrison, svo er það Evan
Tanner, meistaranjósnari, síðan
Matthew Scudder og loks fornbóka-
salinn og steluþjófurinn Bemie
Rhodenbarr en sögumar um hann
eru þekktustu verk höfundarins.
Þjófur með gott hjartalag
„The Burglar in the Rye“, sem
nýlega kom út í vasabroti hjá Signet-
útgáfunni, er níunda bókin í
Rhodenbarr-bálknum og dæmigerð-
ur gamankrimmi frá hendi Brocks.
Plottið er hið flóknasta mál en
Rhodenbarr tekst að greiða úr því
með áræðni þjófsins, íhygli forn-
bókasalans og smán þess sem dreg-
inn er á tálar af fallegum kvenmanni,
sem í ljós kemur að er bara að not-
færa sér hann. Sagan er lipurlega
skrifuð með skemmtilegum samtöl-
um og kaldhæðnislegum húmor og
eins og aðrar sögur um þjófínn/forn-
bókasalann hin ljúfasta sumarlesn-
ing.
Bernie Rhodenbarr er þjófur sem
blæs á þau sannindi að glæpir borgi
sig ekki. Hann er þjófur af guðs náð
og það skiptir ekki öllu máli hveiju
hann stelur ef hann bara getur upp-
lifað þá spennu sem fylgir því að læð-
ast inn í annarra manna bústaði og
stela góssi. „Þetta er köllun,“ segir
hann. „Ég er fæddur þjófur, ég hef
unun af því sem ég geri og ég er
hræddur um að þannig verði það um
alla tíð.“
Og þótt lesandinn ætti kannski
ekki að gera það af því að þjófnaður
er eitthvað sem hann fyrirlítur öllu
jafna, fyrirgefur hann RhodenbaiT
og jafnvel hvetur hann áfram, því
Lawrence Brock gerir söguhetju
sína að eins konar Hróa hetti;
Rhodenbarr er þjófur með gott
hjartalag. Þegar hann stelur er það
alla jafna fyrir góðan málstað eins og
í tilfelli „The Burglar in the Rye“.
I felum undan frægðinni
I sögunni skiptir það Rhodenbarr
mestu að vernda einkalíf frægs rit-
höfundar sem er nauðalíkur J. D.
Salinger í útliti og háttum en heitir
Gulliver Fairborn. Rétt eins og Sal-
inger skrifaði Bjargvættinn í gras-
inu fyrir mörgum áratugum og fór í
felur undan frægðinni, skrifaði Fair-
born sögu fyrir áratugum síðan, sem
allir eru að segja að hafi breytt lífi
sínu, og fór í felur. Sú eina sem hafði
samband við hann í gegnum árin var
umboðsmaður hans, roskin kona.
Hann sendi henni bréf nokkuð reglu-
lega áður en hann skipti um umboðs-
mann og núna ætlar hún að gefa út
þessi bréf, mjög í óþökk höfundarins.
Og það eru fleiri sem vilja bréfin.
Við sögu koma ævisöguritarar, upp-
boðshaldarar, svikul glæfrakvendi
og hótelstarfsmenn, en sögusviðið er
gamalt og virðulegt hótel í New York
og helstu sögupersónur vinir
Rhodenbarrs eins og Carolyn, sem
er lesbía, vinkona hennar, Erica, og
aðrir sem eru á því að líf frægs rit-
höfundar eigi að vera almennings-
eign, einkum ef hægt er að græða á
því.
Lawrence Block segir frá græðgi
og svikum á léttan og gamansaman
hátt eins og honum er lagið, og eins
og oft er sagt ætti engum að leiðast
lesturinn þótt hann skilji ekki baun
eftir.
Arnaldur Indriðason