Morgunblaðið - 10.10.2000, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 10. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Vaskhugi
A L H L I D A
VIÐSKIPTAHUGBÚNAÐUR
l Fjárhagsbókhald
i Sölukerfi
) Viðskiptamanna
kerfi
l Birgðakerfi
I Tilboðskerfi
I Verkefna- og
pantanakerfi
i Launakerfi
I Tollakerfi
Vaskhugi ehf. Síðumúla 15 - Sími 568-2680
SÉRMERKTAR
Húfur og
HANDKLÆÐi
HAUST-
TILBOÐ!
Fáið
sendan
myndalista
Myndsaumur
Hellisgata 17,220 Hafnarfjörður,
sími 565 0122, fax 565 0488.
Netverslun: www.myndsaumur.is
Ný gólfbón
og bónleysar
Ræstivörur
Stangarhyl 4
110 Reykjjavík
Sími 561 4141
VERIÐ
Frumvörp til breytinga á lögum til að draga úr brottkasti
Morgunblaðið/Jim Smart
Árni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra kynnir aðgerðir gegn brottkasti á blaðatnannafundi í gær.
Hert eftirlit um
borð í fiskiskipum
ÁRNI M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra leggur á Alþingi í dag
fram tvö frumvörp sem miða að því
að stuðla að því að síður sé veitt
umfram leyfilegar aflaheimildir og
styrkja jafnframt stöðu Fiskistofu
til eftirlits með brottkasti.
í frumvarpi til laga um breytingu
á lögum um umgengni um nytja-
stofna felst, að Fiskistofu er heimil-
að í ákveðnum tilvikum að setja eft-
irlitsmenn um borð í veiðiskip á
kostnað útgerðar. Með frumvarp-
inu er leitað nýrra leiða til að kanna
brottkast á afla og jafnframt til að
koma í veg fyrir það. Er miðað við
að afli tiltekins skips að einhverju
leyti skeri sig úr afla annarra skipa
er sambærilegar veiðar stunda og
því ástæða til að ætla að fiski hafí
verið hent fyrir borð. Árni M.
Mathiesen sjávarútvegsráðherra
sagði á blaðamannafundi í gær að
ástæða brottkasts væri sú að við-
komandi útgerð eða áhöfn teldi sér
ekki hagkvæmt að hirða fisk. Það
gæti stafað af því að fiskur er verð-
lítill, til dæmis smár eða lélegur að
gæðum, eða því að báturinn hefur
ekki aflaheimild í tiltekinni tegund
og telji óhagkvæmt að afla hennar
eða nýta heimild laganna til færslu
milli tegunda.
Samkvæmt gildandi lögum um
veiðar í lögsögu Islands er Fiski-
stofu heimilt að setja veiðieftirlits-
menn um borð í hvaða fiskiskip sem
er. Hins vegar eru það aðeins út-
gerðir frystitogara sem greiða sér-
staklega fyrir veru eftirlitsmanna
um borð. Árni segir ríka ástæðu til
að efla verulega möguleika Fiski-
stofu til eftirlits með brottkasti og
viðurlög með slíkum brotum en
sönnunarbyrði í slíkum málum hafi
reynst erfið. Verði frumvarpið að
lögum yrði staða Fiskistofu til eft-
irlits miklum mun sterkari til að
fylgjast nánar með veiðum tiltek-
inna skipa þætti ástæða til þess.
Samkvæmt gildandi reglum er all-
ur afli sundurgreindur og veginn
eftir tegundum við löndun. í undir-
búningi eru nú reglur sem eiga að
tryggja að upplýsingar liggi fyrir
um stærðardreifingu fisks við lönd-
un. Liggi fyrir að afli skips sé frá-
brugðinn afla annarra skipa, sem
sambærilegar veiðar stunda, setji
Fiskistofa eftirlitsmann um borð í
það skip. Eftir sjö daga um borð í
skipi ætti að jafnaði að liggja fyrir
hvort veiðar skipsins séu í sam-
ræmi við gildandi reglur en telji
Fiskistofa ástæðu til að kanna veið-
ar báts um lengri tíma yrði það gert
á kostnað útgerðar hans. Árni segir
að útgerðin greiði nú þegar fyrir
eftirlit Fiskistofu og því falli enginn
kostnaður á ríkissjóð vegna þessa.
í frumvarpi til breytinga á lögum
um stjórn fiskveiða er lagt til að
ákvæði laganna um tegundatil-
færslu verði þrengd. Tegundatil-
færsla felst í því að heimilt er að
veiða yfir aflamarki í tiltekinni teg-
und botnfisks enda skerðist aflam-
ark í öðrum tegundum botnfisks
hlutfallslega miðað við þorskígildis-
stuðla. Heimild þessi hefur verið
óbreytt frá upphafi og miðast við
5% af heildarverðmæti botnfiskaf-
lamarks. Tilgangurinn með þessu
ákvæði var fyrst og fremst að
skapa sveigjanleika í kerfinu þann-
ig að síður kæmi til brottkasts þeg-
ar fisktegund fengist sem viðkom-
andi bátur hefði ekki aflamark í.
Niðurstaðan hefur hins vegar orðið
sú, að þessi heimild hefur fyrst og
fremst verið nýtt til þess að auka
afla í eftirsóknaverðari tegundum á
kostnað annarra. Árni sagði að svo
virtist sem heimildir hafi verið
færðar úr þeim tegundum sem
Hafrannsóknastofnun hafi stund-
um ofmetið yfir í tegundir sem
menn hafi verið að verja. Þetta hafi
sérstaklega verið áberandi varð-
andi karfa og grálúðu. Ef litið er til
sex síðustu fiskveiðiára hefur teg-
undatilfærsla þannig aukið karfa-
veiðina samtals um tæplega fimm-
tíu þúsund tonn. Til samanburðar
má nefna að karfakvóti á yfirstand-
andi fiskveiðiári er 57 þúsund tonn.
I frumvarpinu er því lagt til að sú
takmörkun verði sett á heimildina,
að aldrei verði heimilt að breyta
meira en sem nemur 2% af heildar-
botnfiskkvótanun í hverri tegund.
Árni sagði að með þessu móti væri
komið í veg fyrir tegundabreyting-
ar í þeim mæli sem verið hafi án
þess að horfið sé frá upphaflegum
tilgangi ákvæðisins. Aðspurður
sagði hann að væntanlega hefði
lagabreytingin áhrif á útgerð
þeirra skipa sem mest hefðu stund-
að tegundatilfærslu af þessu tagi.
Hann væri hins vegar þeirrar skoð-
unar að reglan hafi verið misnotuð
og ekki gengi upp til lengdar að
veiða svo mikið um fram það sem
ráðgjöf segir til um. „Þannig fer
sveigjanleikinn í annað en honum
var upphaflega ætlað að gera. Ef
fiskveiðistjórnunin er markviss og
nær tilætluðum árangri og veiðarn-
ar stundaðar þannig að ekki er um
brottkast að ræða, munu allir hagn-
ast þegar til lengri tíma er litið,“
sagði ráðherrann.
Fyrirbyggjandi
aðgerðir
í kjölfar vísbendinga um brott-
kast á fiski sl. sumar skipaði sjávar-
útvegsráðherra nefnd sem kanna
átti umfang brottkasts og leggja til
aðgerðir til að sporna við því.
Nefndin hefur ekki skilað áliti en
Árni vonast til að hún skili af sér
áfangaáliti innan tíðar.
Árni segir lagabreytingarnar nú
aðeins fyrsta skrefið í aðgerðum
gegn brottkasti og hugsanlega
muni tillögur nefndarinnar leiða til
fleiri aðgerða. Hann vonast til að
lagabreytingarnar muni hafa fyrir-
byggjandi gildi þannig að í þeim til-
fellum sem grunur leikur á að
brottkast sé stundað muni það
koma fram og hægt sé að kanna það
með þessum hætti. Hann bendir á
að fallið hafi dómsmál, sem síðan
hafi verið staðfest í Hæstarétti, þar
sem lagt var til grundvallar sekt í
málinu að afli hafi verið afbrigðileg-
ur miðað við það sem verið hafi hjá
sams konar bátum með sams konar
veiðafæri á sömu veiðislóð.
Breytingarnar á umræddum lög-
um voru kynntar í ríkisstjórninni
sl. föstudag og voru þær samþykkt-
ar í þingflokkum stjórnarflokkanna
í gær.
Jákvæð viðleitni
Sævar Gunnarsson, formaður
Sjómannasambands íslands, segist
fagna öllum aðgerðum sem miði að
því að draga úr brottkasti. Hann
bendir á að sjómenn hafi áður lagt
til að afnema ætti reglur um teg-
undatilfærslu og því líti hann svo á
að lagabreytingarnar nú séu spor í
rétta átt. Hann segir það auk þess
jákvætt ef Fiskistofa fái að vera
virkari í eftirlitsstörfum sínum.
„Eg er hins vegar ekki sannfærður
um að aukið eftirlit muni draga
mikið úr brottkasti. Hins vegar er
hér um að ræða um viðleitni til að
draga úr brottkasti og því óorði
sem það kemur á bæði sjómenn og
útgerðarmenn. Slíkri viðleitni ber
að fagna,“ segir Sævar.
10.565,-
Ryksugar
bæði biautt
og þurrt
1200 tvött
15 Ihólf
Auðvelt að skipta
um loftstu

Leikandi létt
K 470 m
K 1102 BSX
Gufustrauborð
með sogi
39.214,-
háþrýstidæla
Háþrýstidæla
sem hentar fyrir
heimilið
a 100/150 bör
B 3601/klst
a 6 m löng
slanga
K210plus
gjgs
a Helmingi styttri strautimi
a Loftsogi strauborði
a Fer vel með viðkvœmt efni
a Með aukabúnaði breytir þú
Uekinu ígufuhreinsiUeki
Skínandi hreint
B 120 bör
a 380 l/klst
m 6 m löngslanga
SKEIFAN 3E-F • SlMI 581 2333 / 581 2415 ■ FAX 568 0215 • RAFVEFt@SIMNET.IS
Umboðsaðilar um land allt.
K2301