Morgunblaðið - 26.10.2000, Qupperneq 10

i 0 FIMMTUDAGUR 26. OKTÓBER 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Kjarasamningagerð ofarlega á baugi á setningarfundi 39. þings BSRB
Bundnir af launastefnu
sem aðrir mörkuðu?
Morgunblaðið/Ásdís
Ögmundur Jónasson setti 39. þing BSRB sem hófst í gær.
Fjöldi manns sótti setningarfund BSRB sem haldinn var í Bíóborginni.
ÖGMUNDUR Jónasson, formaður
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja, gagnrýndi aðgerðir Flóa-
bandalagsins vegna kjarasamninga
í vor í setningarræðu sinni á þingi
BSRB, sem hófst í gær. Sagði hann
verkalýðshreyfínguna í landinu
komna út á hálan ís og siðferðisrétt-
inn vera brostinn þegar lítill hluti
vinnumarkaðar vildi setja öllu
launafólki í landinu lífsreglurnar án
þess að nokkur tilraun væri gerð til
að leita eftir samstarfi um kjara-
stefnuna.
„Viðsemjendur grípa að sjálf-
sögðu samninga og yfirlýsingar af
þessu tagi fegins hendi og lýsa því
kinnroðalaust yfír að ekki tjói að
móast við, launastefnan hafí verið
mörkuð. Að þessu verðum við vitni í
fjölmiðlum þessa dagana,“ sagði Ög-
mundur um þessi mál en komandi
kjarasamninga bar mjög á góma í
ræðum manna á fundinum.
BSRB-þingið er að þessu sinni
haldið undir yfirskriftinni ;,Bætum
samfélagsþjónustuna" og Ögmund-
ur gerði áform ríkisstjórnarinnar
um einkavæðingu og einkafram-
kvæmdir að umtalsefni í ræðu sinni.
Sagði hann aðgangseyri að velferð-
arþjónustu, hvort sem þar væri um
að ræða skóla, sjúkrahús eða elli-
heimili, ávísun á félagslegt misrétti
sem samtök launafólks myndu
aldrei geta sætt sig við.
Sagði Ögmundur að það væri
sannfæring manna hjá BSRB að
einkarekstur velferðarþjónustunn-
ar væri kostnaðarsamari þegar á
heildina væri litið en það fyrirkomu-
lag sem við ættum að venjast enda
gert ráð fyrir háum arðgreiðslum
fyrir hina nýju eigendur.
Ekki hægt að líta framhjá
almennri launaþróun
Geir H. Haarde fjármálaráðherra
sagði í ávarpi sínu á þinginu að það
hefði jafnan gefíð besta raun þegar
opinberir starfsmenn og viðsemj-
endur þeirra hefðu unnið í samein-
ingu að úrlausn þrautarinnar.
Nefndi hann sem dæmi um þetta
samkomulag sem gert var á þriðju-
dag um ýmis réttindi opinberra
starfsmanna sem BSRB, BHM og
Kennarasamband íslands gerðu við
ríkissjóð, launanefnd sveitarfélaga
og Reykjavíkurborg.
Geir minnti á að nú væri framund-
an gerð kjarasamninga við stéttar-
félög opinberra starfsmanna.
„Ekki verður í komandi samning-
um litið framhjá þeirri almennu
launaþróun sem samið var um á al-'
menna vinnumarkaðnum fyrr á
þessu ári. Til lengri tíma litið er ekki
eðlilegt að veruleg frávik séu í
kjaraþróun opinberra starfsmanna
og annarra, þótt þessir aðilar geri
sjálfstæða samninga og sveiflur geti
auðvitað verið í launaþróun innan
styttri tímabila,“ sagði hann.
Ráðherrann bætti því við að hins
vegar væru ýmis sérmál, sem vörð-
uðu félög opinberra starfsmanna,
sem nú gæti verið lag að koma í
höfn. Nefndi hann þar áframhald
þeirrar þróunar að auka hlutfall
dagvinnu í heildarlaunum, símennt-
un starfsmanna, aukinn sveigjan-
leika í vinnutíma, eflingu séreigna-
hluta Lífeyrissjóðs starfsmanna
ríkisins og tryggari stöðu trúnaðar-
manna á vinnustöðum.
Kjarasamningagerðin dreifð á
mikinn fjölda viðsenyenda
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, for-
maður Sambands íslenskra sveitar-
félaga, lét þau orð falla á fundinum í
gær að nánara samstarf Sambands
íslenskra sveitarfélaga og BSRB
gæti komið í veg fyrir margs konar
ágreining sem líklegur væri til að
magnast og verða erfiðari ef slíkt
samstarf væri ekki fyrir hendi.
Varpaði hann síðan upp þeirri
spurningu hvort ekki væri kominn
tími til að einfalda ferlið í samninga-
gerð opinberra starfsmanna.
Vilhjálmur sagði að sveitarfélögin
hefðu í auknum mæli veitt launa-
nefnd sinni umboð til kjarasamn-
ingagerðar en á vettvangi stéttarfé-
laganna væri kjarasamningagerðin
dreifð á mikinn fjölda viðsemjenda.
Þetta væri umhugsunarefni fyrir
forsvarsmenn BSRB.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
borgarstjóri í Reykjavík, fagnaði því
að þing BSRB væri haldið undir for-
merkjum bættrar samfélagsþjón-
ustu. Hún sagði það visst áhyggju-
efni hversu sérhyggjunni og
afskiptaleysi virtist hafa vaxið fisk-
ur um hrygg í góðærinu, ekki aðeins
hér á landi heldur víðar.
„Einmitt þegar maður skyldi ætla
að samfélögin hefðu vilja og bol-
magn til að rétta hlut þeirra sem
verst eru settir þá láta úrbæturnar
engu að síður á sér standa og ákveð-
inn doði virðist gera það að verkum
að erfitt er fyrir þessa hópa að
brjótast í gegn,“ sagði hún og var að
vísa til t.d. öryrkja og aldraðra.
Ekki tímabært að sameina
BSRB, BHMogKÍ
Grétar Þorsteinsson, forseti Al-
þýðusambands Islands, sagði af og
frá að vægi samtaka launafólks væri
að minnka. Þvert á móti hefðu þau
mikið verk að vinna enda ykist þörf-
in á samtakamætti á umbrotatímum
eins og þeim sem við nú lifðum á.
Grétar sagðist hafa veitt því eftir-
tekt í ræðu formanns BSRB að innri
skipulagsmál hreyfingarinnar væru
mjög á dagskrá, rétt eins og hjá
ASI. Sagði hann það til marks um að
mikill endurnýjunarkraftur ein-
kenndi starf BSRB. Hann bætti við
að huga þyrfti að frekara samstarfí
ASÍ og BSRB. Sagan sýndi að
launamenn væru sterkari saman en
einir og sér.
Björk Vilhelmsdóttir, formaður
Bandalags háskólamanna, sagði
marga hafa spurt sig að því hvort
ekki væri tímabært að sameina
BSRB, BHM og Kennarasamband
Islands í ein samtök starfsmanna á
opinberum markaði í ljósi góðs sam-
starfs að undanförnu. „Ég vil segja
það fyrir mig að það er nú ekki alveg
tímabært, þó svo að samstarfið sé
gott. En mér finnst að við eigum að
auka samstarfið," sagði hún.
Björk sagði einnig að stéttarfé-
lögin þyrftu að taka upp á sína arma
kjör þeirra hópa sem ekki hefðu
samningsrétt, þ.e. aldraðra og ör-
yrkja, enda væru þau til skammar.
„Endemis vitleysa“ að búið sé
að marka launastefnuna
Eiríkur Jónsson, formaður Kenn-
arasambandsins, sagði ummæli
sumra manna um aldraða og ör-
yrkja hafa verið á afar lágu plani
undanfarnar vikur. Sagði hann til-
valið að ræða málefni þessara hópa
á þessum vettvangi, m.a. þar sem
BSRB hefði mjög beitt sér í rétt-
indamálum aldraðra og öryrkja.
Eiríkur sagði um komandi kjara-
samninga að margir hefðu talað á
þeim nótum að búið væri að marka
launastefnuna sem opinberum
starfsmönnum bæri að fylgja.
„Þetta er náttúrlega endemis vit-
leysa,“ sagði hann. „Það er einfald-
lega svo að það spurði t.d. enginn
okkur hjá Kennarasambandi ís-
lands hvort við værum sammála
þessari launastefnu sem gerð var
við samningaborðið í vor. Þar af
leiðandi erum við ekki aðilar að
henni og þar af leiðandi ber okkur
ekki að fylgja henni.“
Sagði Eiríkur niðurstöðuna því
einfalda. Samtök opinberra laun-
þegar ættu enn eftir að semja og
forsvarsmenn þeirra myndu gera
það með hagsmuni sinna félags-
manna að leiðarljósi. Itrekaði hann
þá skoðun sína að ef stéttarfélög
ættu að fylgja ákveðinni launa-
stefnu yrðu þau að hafa tekið þátt í
að móta hana.
Benedikt Davíðsson, formaður
Landssambands aldraðra, var síð-
astur á mælendaskrá í gær og þakk-
aði hann fyrir að hafa verið boðinn
til þessa fundar. Hann sagði mikið
hafa verið rætt um málefni aldraðra
að undanförnu en það hefði ekki ver-
ið að ástæðulausu. Benedikt sagði
að þó aldraðir hefðu ekki samnings-
rétt um kaup sín og kjör þá vildu
þeir vera virkir, vera gerendur um
þær tillögur sem uppi væru hverju
sinni um málefni þeirra.
Þing BSRB heldur áfram í dag og
er haldið í Borgartúni 6, 4. hæð. I
dag mun Þorsteinn Gunnarsson,
rektor Háskólans á Akureyri, m.a.
ílytja gestafyrirlestur sem nefnist:
A landsbyggðin sér von?
Hlýtur
verðlaun
fyrir erfða-
rannsóknir
KARL Tryggvason, annar stofn-
enda líftæknifyrirtækisins Bio-
Stratum, hlaut nýlega svonefnd
Homer Smith-verðlaun en þau eru
æðsta viðurkenn-
ing Amerísku
nýrnarannsókna-
samtakanna og
veitt árlega ein-
staklingi sem
þykir hafa skar-
að fram úr í
rannsóknum á
nýrnasjúkdóm-
um. Karl tók við
verðlaununum í
síðustu viku í
Toronto í Kanada að viðstöddum
um tólf þúsund sérfræðingum í
nýrnasjúkdómum.
Karl hlýtur verðlaunin fyrir að
hafa uppgötvað erfðavísi sem teng-
ist svonefndri grunnhimnu nýrans.
BioStratum hefur starfað afmarkað
að rannsóknum á grunnhimnu, sem
er um allan mannslíkamann og hef-
ur mismunandi hlutverki að gegna
á mismunandi stöðum. Skemmdir í
grunnhimnu tengjast mörgum
sjúkdómum, til dæmis krabbameini
og fylgikvillum sykursýki. Þá hefur
fyrirtækið þróað lyf sem kallað er
Pyridorin og er lyf við nýrnaveiki
sem fylgir sykursýki.
---------------
Hlutafélög
hafa aflað
tólf milljarða
króna
ÍSLENSK hlutafélög hafa aflað um
12 milljarða króna í almennum hluta-
fjárútboðum, það sem af er árinu, að
því er fram kemur í Hagvísum Þjóð-
hagsstofnunar. Á öllu síðasta ári öfl-
uðu hlutafélög um 25 milljarða króna.
í Hagvísum kemur fram að þetta
segi ekki alla söguna því töluverðum
fjárhæðum hafi verið safnað í lokuð-
um hlutaíjárútboðum innlendra fé-
laga og útboðum erlendra félaga og
sjóða sem beinst hafi að íslenskum
fjárfestum.
Þar segir ennfremur að ekki sé
óvarlegt að áætla að nærri 25 millj-
örðum króna hafi verið safnað hér á
landi í þessum útboðum, það sem af er
þessu ári, en það sé töluvert meira en
í almennum útboðum íslenskra hluta-
félaga.
---------------
Sveitarfélög-
um verði
tryggðir nauð-
synlegir tekju-
stofnar
AÐALFUNDUR Sambands sveit-
arfélaga á Suðumesjum ítrekaði
fyrri samþykktir sínar á aðalfundi
sem haldinn var í Garði 13. og 14.
október sl., að við endurskoðun
tekjustofna sveitarfélaga verði þeim
tryggðir nauðsynlegii- tekjustofnar
til að sinna verkefnum sem þeim
eru falin samkvæmt lögum og
reglugerðum.
Aðalfundurinn krafðist þess að
tekjutap fyrri ára og aukin útgjöld
vegna lagasetninga sem reynst hafa
íþyngjandi fyrir sveitarfélögin verði
bætt að fullu. Aðalfundurinn taldi
nauðsynlegt að tillögur nefndar,
sem vinnur að endurskoðun tekju-
stofna sveitarfélaga, liggi fyrir hið
fyrsta svo að Alþingi geti fjallað um
málið á haustþingi.
Karl
Tryggvason