Morgunblaðið - 26.10.2000, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
FIMMTUDAGUR 26. OKTÓBER 2000 13
Fundur um afleiðingar loftslagsbreytinga og alþjóðlegar samningaviðræður
V eðurbreytinga af manna-
vöidum gætir nú þegar
AFLEIÐINGAR loftlagsbreytinga
og alþjóðlegar samningaviðræður
voru viðfangsefnið á málstofu sem
Landvernd og Umhverfisstofnun
Háskóla Islands héldu á Grand Hót-
eli á þriðjudag. Kom m.a. fram á
fundinum að þó að íslensk stjórnvöld
hafi að undanförnu leitað eftir und-
anþágum á Kyoto-bókuninni svoköll-
uðu vegna álframleiðslu þá taki þau
fullan þátt í alþjóðlegum samninga-
viðræðum um hvemig sporna megi
við loftlagsbreytingum.
Meðal framsögumanna á málstof-
unni á þriðjudag var Tómas Jóhann-
esson, jarðeðlisfræðingur á Veður-
stofunni. Hann sagðist í samtali við
Morgunblaðið hafa í erindi sínu sýnt
fram á að veðurfarsbreytingar af
mannavöldum væru í raun þegar
komnar fram. Sagði Tómas að rann-
sóknir á veðurfari á jörðinni sýndu
að hlýnun í heild sinni síðustu eitt
hundrað árin, sem talin er á bilinu
0,4-0,8 gráður á celsíus, er miklu
meiri en tilviljanakenndar breyting-
ar á veðurfari undanfarin eitt þús-
und ár.
Tómas sagði að vísindamenn
hefðu útskýrt veðurfarsbreytingar
síðustu 1000 árin með sveiflum í út-
geislun sólar og gosefnum sem ber-
ast frá eldfjöllum upp í lofthjúpinn.
Engin leið væri hins vegar til að
skýra þá miklu hækkun, sem orðið
hefur undanfarin eitt hundrað ár,
með þessum þáttum. Hún passaði
aftur á móti nokkuð vel við vaxandi
styrk gróðurhúsalofttegunda í and-
rúmsloftinu, þ.e. hún gæti talist vera
af mannavöldum.
Mun hlýna um eina til þijár og
hálfa gráðu á næstu 100 árum
Tómas segir að vísindamenn hafi á
undanförnum árum styrkst í þeirri
trú að veðurfarsbreytinga af manna-
völdum gæti nú þegar í veðurfari á
jörðinni. Öll kurl séu þó ekki komin
til grafar og líklegt sé að það muni
halda áfram að hlýna næstu áratug-
ina. „Það er talið að það muni hlýna á
jörðinni um svona eina til þrjár og
hálfa gráðu á næstu eitt hundrað ár-
um, til viðbótar við þessa hálfu gráðu
sem þegar er orðin,“ sagði hann.
Astæðuna segir Tómas þá að ein-
ungis hluti þeirrar hlýnunar, sem við
eigum inni vegna þegar framkom-
innar mengunar, sé tekinn að gera
vart við sig. Menn geri semsé ráð
fyrir að á næstu hundrað árum muni
hlýna tvöfalt til sjöfalt meira en hef-
ur gerst á síðustu 100 árum.
Afleiðingarnar af þessari hlýnun
verða vitaskuld margvíslegar, hækk-
un sjávarborðs og röskun á aðstæð-
um til landbúnaðar. Sömuleiðis sýna
rannsóknir svo ekki verður um villst
að losun koltvísýrings út í andrúms-
loftið iylgja loftslagsbreytingar sem
síðan valda breyttum lífsskilyrðum á
jörðinni.
Hækkandi sjávarborð þegar
farið að valda vandræðum
Sagði Tómas að málið væri litið
það alvarlegum augum á alþjóða-
vettvangi að allt kapp væri lagt á að
ná samningum um aðgerðir. M.a.
hefði komið fram á málstofunni á
þriðjudag að ýmsar þjóðir hefðu
miklar áhyggjur, t.d. eyjaþjóðir í
Kyrrahafi og víðar þar sem hækk-
andi sjávarborð er þegar farið að
valda vandræðum.
Sagði Tómas að þó að íslendingar
þyrftu ef til vill ekki að hafa svo mikl-
ar áhyggjur af hækkandi sjávarborði
væri Ijóst að þeir myndu finna iyrir
því eins og aðrar þjóðir ef mikil rösk-
un yrði á lífsskilyrðum í heiminum.
Morgunblaðið/Þorkell
Krefjast
lækkunar
þungaskatts
SAMSTARFSHÓPUR vegna hækk-
unar olíu- og bensínverðs gekk á fund
fjármála-, viðskipta- og samgöngu-
ráðherra á mánudag vegna mikilla
hækkana sem orðið hafa á heims-
markaðsverði á olíu. Starí'shópui'inn
lagði fram kröfur um lækkun þunga-
skatts, lækkun krónutölu vörugjalds
á bensíni og um hert eftirlit með olíu-
félögunum við verðmyndun eldsneyt-
is.
Hópurinn bendir á að sl. sumar hafi
einnig orðið hækkanir á þungaskatti
bifreiða yfir 14 tonnum, að meðaltali
11-13% og enn meiri á stærstu bif-
reiðunum. Allt bendi til þess að heild-
artekjm- ríkissjóðs af innheimtu
þungaskatts fyrir árið 2000 verði 500
til 600 milljónum króna hærri en fjár-
lög gerðu ráð fyrir.
Atvinnuauglýsing
vekur athygli
Sólvangur
auglýsir á
pólsku
ÓVENJULEG atvinnuauglýs-
ing í sunnudagsblaði Morgun-
blaðsins frá hjúkrunarheimil-
inu Sólvangi í Hafnarfirði vakti
mikla athygli. Auk hefðbund-
ins texta þar sem óskað var
eftir starfsfólki til umönnunar-
starfa var samsvarandi texti á
pólsku.
Sveinn Guðbjartsson, for-
stöðumaður Sólvangs, segir að
hugmyndin hafi sprottið upp
eftir miklar vangaveltur
starfsmanna og stjórnenda um
leiðir til að laða að starfsfólk
þar sem ekki hafi verið hægt
að nýta öll sjúkrarúm vegna
manneklu. Tilviljun ein hafi
ráðið að auglýst hefði verið á
pólsku, hvaða annað tungumál
sem er hefði komið til greina.
Sveinn segir að viðbrögð við
auglýsingunni hafi verið „gríð-
arlega sterk,“ og strax fyrir
klukkan tíu á mánudagsmorg-
un hafi fjórtán manns verið
búnir að hringja og spyrja um
starf og síminn varla hætt að
hringja síðan.
Sólvangur er fjölmenningar-
legur vinnustaður þar sem
starfar fólk frá fjölmörgum
þjóðlöndum m.a. Nígeríu, Sví-
þjóð, Noregi, Þýskalandi og
Póllandi. Sveinn segir að á svo
stórum vinnustað sem
Sólvangur er geti tungumála-
örðugleikar komið upp þar sem
starfsmenn eiga sér um átta
þjóðtungur. Fullur vilji sé þó
hjá stjórnendum að fræða og
kenna starfsfólkinu tungumál-
ið og skipulögð íslensku-
kennsla sé í burðarliðnum.
Sveinn segir það mikið
ábyrgðarstarf að koma fram
gagnvart sjúku fólki og því sé
það nauðsynlegt að gott fólk
með tilfinningu fyrir aðhlynn-
ingu veljist til starfans og þar
geti hlýtt viðmót og framkoma
sagt meira en mörg orð.
Ránsfengurinn um 25 milljóna virði
SKARTGIPIR, myndbandsupp-
tökuvélar og faxtæki voru hluti af
þýfi sem tveir íslenskir lögreglu-
menn komu með til landsins frá
Rúmeníu um helgina. Rúmenskur
innbrotsþjófur stal gripunum í sjö
innbrotum í Reykjavík og á Höfn í
Homafirði sl. sumar.
Samkvæmt upplýsingum lög-
reglunnar í Reykjavík er talið að
verðmæti góssins nemi um 25 millj-
ónum. Rúmeninn sendi vaminginn
með pósti frá íslandi. Þýfið fannst
er rúmenska lögreglan gerði leit á _
heimili móður mannsins og systur. í
húsleitinni fannst einnig talsvert af
dýrum fatnaði sem hann er grunað-
ur um að hafa stolið á Irlandi.
Nýjungar í meðhöndlun á brjósklosí í hálsi
Gerviliður í stað liðþófa
NÝR gerviliður sem kemur í stað
liðþófa hefur verið notaður til að
meðhöndla brjósklos í hálsi.
Björn Zoéga, yfirlæknir hryggj-
arskurðdeildar bæklunardeildar
Sahlgrenska sjúkrahússins í
Gautaborg, setti slíka gerviliði í
þrjá sjúklinga fyrir um viku.
Þetta munu vera fyrstu aðgerð-
irnar af þessu tagi sem fram-
kvæmdar hafa verið á Norður-
löndunum.
Dregur úr sliti á liðþófa
Björn segir að brjósklos í hálsi
sé venjulega meðhöndlað með því
að fjarlægja allan liðþófann.
Tveir hálsliðir eru jafnframt
stýfðir. Við þessa aðgerð eykst
álag á aðliggjandi liðþófa sem
slitna hraðar. Þetta segir Björn
að hafi valdið því að um fjórðung-
ur þeirra sem hafa verið skornir
upp við brjósklosi í hálsi verður
fyrir óþægindum frá liðþófunum.
Sjúklingar hafa jafn-
framt kvartað yfir því
að hreyfigeta þeirra
skerðist þegar þessi
aðferð er notuð.
Nú hefur verið
þróaður gerviliður
sem hægt er að setja i
staðinn fyrir liðþóf-
ann sem fjarlægður
er í aðgerð. Björn
segir helstu kosti þess
að nota gerviliðinn þá
að aðliggjandi liðþóf-
ar slitni síður og
sjúklingar haldi ósk-
ertri hreyfigetu í
hálsinum.
Helsti ókosturinn við að nota
gervilið er sá að hætta er á að lið-
urinn grói ekki fastur eða slitni
hratt. Til þess að meta árang-
urinn af þessari meðferð er not-
ast við svokallaða RSA-tækni
sem byggist á röntgenmyndum.
Björn sýndi fram á
það í doktorsritgerð
sinni að hægt er að
nota RSA til að
meta hálsliði. Þetta
segir Björn að hafi
ekki tekist á öðrum
sjúkrahúsum í heim-
inum.
Gerviliður þessi
var hannaður af
bandaríska heila- og
taugaskurðlæknin-
um Vincent Bryant í
samstarfi við fyrir-
tækið Surgical
Dynamics í Seattle.
Björn hefur tekið
þátt í þróunarstarfinu frá 1998
sem meðlimur í vísindaráði fyrir-
tækisins. Fyrsti sjúklingurinn
fékk þennan gervilið í upphafi
ársins. Síðan hafa rúmlega fjöru-
tíu sjúklingar gengist undir þessa
aðgerð.
Björn Zoéga
Málningar-
dagar
.490
kr.
10 lítrar af Jotaproff
innimálningu
HÚSASMIÐJAN
Sími 525 3000 • www.husa.is