Morgunblaðið - 25.11.2000, Page 4

Morgunblaðið - 25.11.2000, Page 4
4 LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000 MORGUNBLAÐIÐ Áhættugreining vegna hugsanlegs Kötlugoss og hlaups í kjölfarið Töluverð flóðahætta í Meðallandi FRÉTTIR Morgunblaðið/Jónas Erlendsson Mörg hundruð hektarar af uppgræðslu sem Landgræðslan hefur staðið fyrir eru í hættu vegna Kötluhlaupa. TÖLUVERÐ flóðahætta er í Meðal- landi, ef jökulhlaup frá Kötlu berst þangað. Hús standa yfirleitt lágt sem og nokkur býli í Skaftártungu. Kemur þetta fram í skýrslu um áhættugreiningu vegna hugsanlegs goss í Kötlu og hlaups í kjölfarið. Almannavarnir ríkisins fólu Or- ion-ráðgjöf ehf. að annast áhættu- greiningu vegna hugsanlegs Kötlu- goss og jökulhlaups niður Mýrdals- sand í september 1999. Arni Jónsson hafði umsjón með verkinu sem var unnið á síðasta vetri en skýrslan um það hefur nú verið birt á vef Almannavama, www.avrik.is. Fram kemur í umfjöllun um af- leiðingar Kötluhlaupa að þau séu breytileg vegna þess að land breyt- ist í hverju hlaupi. í hverju gosi beri hlaupið með sér gífurlegt magn jarðefna sem það skilji eftir á sandinum og hækki. Við saman- burð korta komi fram að sandurinn hafi víða hækkað, eða frá um það bil 5 metrum og upp í allt að 20 metra í haftinu á milli Hafurseyjar og Hvolshöfuðs en þar var ein aðal- flóðleiðin í síðasta gosi. Er þó tekið fram að nokkurra metra skekkja geti verið í hæðum á eldri kortum, sandurinn hafi því ekki hækkað jafnmikið og ofangreindur saman- burður korta gefi tilefni til að ætla. í skýrslunni er reynt að meta af- leiðingar eldgoss, það er að segja vegna gjósku og gjóskufalls, eld- inga og eiturefna, jarðskjálfta, jök- ulhlaupa og sjávarbylgna. Mestu rými er varið til umfjöllunar um af- ieiðingar hlaupanna. Vakin er athygli á því að í Skaft- ártungu, norðan Mýrdalssands, standa nokkur býli á láglendi og gætu því verið í hættu vegna jökul- hlaupa. í Álftaveri standi flest býli á hæðum og sé líklegt að það verji þau gegn flóðum að einhveiju leyti. Hins vegar er bent á að líklega hafi land hækkað eitthvað frá síðasta hlaupi. Sum húsin í Álftaveri standa á flatneskju, einkum útihús. Bent er á að í gosinu 1918 hafi bær- inn Holt verið umflottin og litlu munað að flóðið lenti á Hraunbæ. Meðalland, austan Kúðafljóts, einkennist af flatneskju og standa húsin yfirleitt ekki hærra en um- hverfið og því telur skýrsluhöfund- ur að þar sé töluverð fióðahætta ef jökulhlaupsvatn berst þangað á annað borð. Meðalland sé aðallega í hættu ef flóðið berst í Kúðafljót, eins og gerðist 1918, og varnar- garðar gefi sig. Telur hann nokkra hættu á þessu þar sem Kúðafijót hafi hlaðið miklu efni undir sig undanfarna áratugi. Á Höfða- brekku í Mýrdal hafa orðið miklar skemmdir í fyrri gosum. Skýrslu- höfundur segir að ef varnargarður- inn við Höfðabrekkujökul gefi sig séu miklar Iíkur á skemmdum þar í næsta hlaupi. Vegir og brýr kosta milljarð Allt vegakerfið á Mýrdalssandi er í raun í hættu þegar hlaupið kemur niður sandinn, segir í skýrslunni. Þar eru tvær stórar og dýrar brýr, yfir Múlakvisl og Kúða- fljót, og tvær minni yfir Blautukvísl og Skálm. I skýrslunni kemur fram að eftir að brúin yfir Múlakvísl var endurbyggð hafi áin fyllt mikið af henni og sé nú minna en tveggja metra bil undir brúarbitana. Lítið hlaup í Múlakvísl muni rjúfa veginn við brúna og sjálf brúin fari með fyrstu flóðbylgjunni í Kötluhlaupi. Brúin yfir Kúðafljót var hönnuð og byggð með það í huga að hún geti staðist hlaup úr Kötlu. Skýrsluhöfundur segir að ef mikið klakahröngl berist með hlaupinu niður ána megi gera ráð fyrir því að það geti skemmt brúna töluvert, jafnvel eyðilagt. Sömu sögu er að segja um brýrnar á Skálm og Blautukvísl. Vakin er athygli á því að gamli vegurinn, sem er norðar á Mýrdals- sandi, þjóni hlutverki varnargarðs en þar sem mikið efni hafi sest ofan hans sé virkni garðsins lit.il, víðast hvar. Endurbyggingarkostnaður vega og brúa frá Múlakvísl að Kúðafljóti er talinn um einn milljarður króna, þar af eru 500 milljónir vegna vega og 450 milljónir vegna brúa. Talið er að það taki um það bil tvö ár að endurbyggja vegi og brýr á hættu- svæðinu, ef allt eyðileggst. Hætta á sjávarbylgju í Vík Veruleg hætta getur orðið af flóðbylgju af sjó í Vík í Mýrdal, í kjölfar jökulhlaups úr Mýrdals- jökli. Mikið landbrot hefur verið á ströndinni utan við þorpið og eykur það Iíkur á því að flóðbylgja valdi Ijóni. Frarn kemur í skýrslunni að flóðvarnargarðurinn við Vík er ekki hannaður miðað við sjávar- bylgju af völdum Kötlugoss. Garð- urinn er ekki gijótvarinn og taldar líkur á að hann muni bresta ef sjáv- arbylgja gengur á land. I fyrri jökulhlaupum hafa sjávar- bylgjur farið vestur með ströndinni og valdið skemmdum, meðal ann- ars í Vestmannaeyjum 1721. Talið er að sjávarbylgjunnar hafi gætt vestur til Grindavíkur. Telur skýrsluhöfundur að áhrif hennar til austurs séu væntanlega þau sömu. Hins vegar segir hann að vegna breyttra aðstæðna í Vestmannaeyj- um frá síðasta Kötlugosi sé óvíst um afleiðingar sjávarbylgju þar. Samið við MATVÍS og verkfalli frestað Launin hækka um 11,4 % UNDIRRITAÐUR var kjara- samningur hjá Ríkissáttasemj- ara í fyrrinótt milli Samtaka at- vinnulífsins og MATVÍS vegna Bakarasveinafélags íslands, Fé- lags framreiðslumanna, Félags íslenskra kjötiðnaðarmanna og Félags matreiðslumanna. Boð- uðu verkfalli um 1.200 félags- manna MATVÍS, sem átti að hefjast í gærkvöldi, var því frestað. Samningurinn gildir til 31. janúar árið 2004 og svipar til þess samnings sem Samiðn gerði sl. vor. Laun hækka á tímabihnu í þremur áföngum um 11,4%. Frá og með 1. nóvem- ber sl. hækka öll laun og kjara- tengdir liðir um 5,4%, þann 1. janúar árið 2002 hækka launin um 3% og loks um sömu pró- sentu ári síðar. Þá náðust fram bætt kjör fyrir nema innan raða MATVTS, en samningaviðræður töfðust einkum á þeim þætti. Samkvæmt samningnum | verða byrjunarlaun sveina rúm- I ar 102 þúsund kr. og 110 þúsund eftir þriggja ára starf. Byrjun- arlaun meistai’a og sveina sem vinna sérhæfð störf verða 105 þúsund kr. og 118 þúsund eftir sjö ára starf. Samið var um 10% hækkun desemberuppbótar á samningstímanum, úr rúmum 28 þúsund krónum í 31 þúsund og orlofsuppbót hækkar um 4%. Verkfalli var frestað um 28 I daga eða þar til félagsmenn MATVÍS hafa greitt atkvæði um samninginn. Innleiðing gerða Evrópusambandsins í samræmi við EES-samninginn Ráðuneyti dómsmála og land- búnaðar standa verst að vígi DÓMSMÁLARÁÐUNEYTIÐ og landbúnaðarráðuneytið standa verst að vígi allra ráðuneyta hvað varðar innleiðingu gerða Evrópusambands- ins í samræmi við samninginn um Evrópska efnahagssvæðið, en sem kunnugt er situr Island nú í 17. sæti af 18 á lista sem tekinn hefur verið saman um frammistöðu ríkja Evrópska efnahagssvæðisins í þess- um efnum. í tæplega 95% tilfella hafa íslensk stjómvöld þó innleitt gerðir skv. áætlunum og munar ekki miklu á þeim og stjómvöldum í Liechtenstein, sem em í sjöunda sæti listans, eða aðeins 2,3%. Af 64 gerðum sem enn hafa ekki verið innleiddar hér á landi falla 22 undir dómsmálaráðuneytið en 14 undir landbúnaðarráðuneytið. Vant- ar því áberandi mest upp á hjá þess- um tveimur ráðuneytum en sam- gönguráðuneytið kemur í þriðja sæti með 8 gerðir, þó reyndar hafi ein Dulúð á nýársnótt Kristín Steinsdóttir Kynngimögnuð og spennandi Stína, Adda og Eyvi eru sögu- hetjurnar í bókinni Krossgötur eftir Kristínu Steinsdóttur. Þegar þau ákveða að vinna verkefni í 8. bekk um þjóðsöguna Krossgötur á nýársnótt órar þau ekki fyrir því sem á eftir að gerast. þeirra að hluta til yerið innleidd í ís- lenskan rétt. Önnur ráðuneyti standa síðan enn betur að vígi. Björn Friðfinnsson, ráðuneytis- stjóri í dómsmálaráðuneytinu, sagði í samtali við Morgunblaðið að í sínu ráðuneyti væri fyrst og fremst um að ræða nýjar reglur um gerð og búnað ökutækja, og snúa þær einkum að bremsugerð, ljósum og stýrisbúnaði. Hann sagði að óvenju margar nýjar reglur hefðu borist að undanförnu og ástæða þess að þær hefðu ekki þegar verið leiddar í íslenskan rétt væri sú að ákveðið hefði verið að safna þeim saman. Sagði Björn að hér væri um frekar einfaldar reglugerðarbreyt- ingar að ræða. „Við vitum upp á okkur sökina, við höfum verið dálítið seinir að þessu og gerðimar hafa safnast nokkuð sam- an frá því í sumar,“ sagði hann. Bjöm tók hins vegar fram að von væri á innleiðingu þeirra innan tíðar, jafnvel strax í næstu viku. Aðspurð- ur sagði hann að vissulega kærðu þeir í dómsmálaráðuneytinu sig ekk- ert um að vera valdir að slæmri út- komu íslands í þessum könnunum og menn hefðu fullan hug á því að gera betur. Fyrst og fremst um þýðingar- vandamál að ræða Ólafur Friðriksson, deildarstjóri í landbúnaðarráðuneytinu, tók í sama streng. Hann sagði tafir í sínu ráðu- neyti fyrst og fremst tilkomnar af þýðingarvandamálum. „Við höfum ekki getað farið í það að innleiða gerðirnar, og höfum reyndai’ ekki viljað innleiða þær fyrr en þær eru komnar þýddar frá þýðingarmið- stöðinni," sagði hann. Þýðingarmiðstöðin er deild sem rekin er innan utanríkisráðuneytis- ins og hefur nú nýlega verið gert verulegt átak þar á bænum. Sagði Ólafur að utanríkisráðuneytið hefði verið að styrkja hana og fjölga þar fólki og menn sæu því veruleg merki þess að ástandið væri að batna. Að sögn Ólafs snúa flestar gerð- anna sem út af standa hjá landbún- aðarráðuneytinu að svokallaðri fóð- urreglugerð. „En við höfum almennt innleitt þær jafnóðum og þær hafa verið þýddar. Þetta er hins vegar mjög flókið og erfitt í þýðingu, hér er um að ræða mikið tæknimál, og sum- ar reglugerðanna eru feikistórar," sagði hann. Gripnir við sölu á ránsfeng AÐFARANÓTT þriðjudags var brotist inn í verslun við Laugaveg og þaðan stolið verðmætum staf- rænum myndavélum og íleiru fyrir u.þ.b. eina milljón króna. Lögreglan í Reykjavík handtók nokkru síðar tvo menn þegar þeir reyndu að koma hluta myndavél- anna í verð. í framhaldi af því var maður handtekinn og viðurkenndi hann við yfirheyrslu að hafa brot- ist inn í verslunina. Lögreglan hafði upp á þýfinu og kom því til skila.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.