Morgunblaðið - 25.11.2000, Qupperneq 61

MORGÚÍÍBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000 63
UMRÆÐAN
Fíkniefnaneysla eykst
stórlega á árinu 2000
EKKERT lát er á
þeirri aukningu á
fíkniefnaneyslu sem
hófst 1995. Ástæða er
til þess að vara alla
við þeim tölum sem
væntanlegar eru frá
Vogi fyrir árið 2000
þótt endanlegar nið-
urstöður liggi ekki
fyrir fyrr en í árslok.
Einkum er þetta mik-
ilvægt þar sem Vímu-
varnarráð hefur talið
vandann vera að
minnka og ráðamenn
væntanlega gengið út
frá þeirri ráðgjöf.
Gögnin sem nú þeg-
ar liggja fyrir sýna að neysla
kannabis og amfetamíns helst
óbreytt eða vex. Ef til vill finnst
fólki það varla fréttnæmt. Hitt er
verra að kókaín kemur nú inn á ís-
lenskan fíkniefnamarkað af mikl-
um krafti og E-pilluneysla eykst
nú verulega aftur og virðist meiri
en þegar verst var á árinu 1996.
Aukning á báðum þessum vímu-
efnum virðist vera að hluta til við-
bót við vandann sem fyrir var.
Þegar meta á stærð vímuefna-
vandans á íslandi þurfa menn að
gera greinarmun á staðreyndum
og því sem hugsanlega er hægt að
álykta út frá könnunum. Muninum
má Iýsa með því að bregða fyrir
sig iíkingamáli: Þegar staðreyndir
sem safnað er saman á stofnunum
sem fást við afleiðingar fíkniefna-
vandans eru skoðaðar er það líkt
og að skoða úrslit kosninga. Þegar
menn gera könnun
meðal almennings á
neysluvenjum og
álykta út frá því er
það líkt og að skoða
skoðanakannanir um
fylgi flokka fyrir
kosningar.
Að gefnu tilefni er
rétt að taka fram að
Islendingar vita miklu
meira um sinn vímu-
efnavanda en flestar
aðrar þjóðir. Töluleg-
ar upplýsingar um
vandann frá meðferð-
arstofnunum sem fást
við vímuefnafíkla eru
ítarlegar. Sama má
segja um tölur frá lögreglunni um
vímuefnavandann og afleiðingar
hans. Tölur frá bráðamóttökum
sjúkrahúsa, heilsugæslustöðva og
slysavarðstofu sem sýna hvenær
vímuefni eiga beinan og óbeinan
þátt í slysum og veikindum mættu
þó vera betri.
Lítum á þessar tölulegu upp-
lýsingar og nokkrar staðreyndir úr
sjúklingabókhaldinu á Sjúkrahús-
inu Vogi. Þar hafa sömu greining-
arskiljTðin verið notuð við vímu-
efnagreiningar frá árinu 1984.
200 stórneytendur kannabisefna
leituðu sér meðferðar á Sjúkrahús-
inu Vogi 1995 en á síðasta ári 1999
voru þeir 450. Tölurnar fyrir þetta
ár benda til þess að kannabisvand-
inn aukist og nýlega kom fram að
hlutfallslega er kannabisfíkn al-
gengari meðal þeirra sem koma á
Vog fyrri hluta ársins og eru yngri
Vímuefni
Forvarnir í vímuefna-
málum, segir Þórarinn
Tyrfíngsson, hafa því
ekki skilað þeim árangri
sem vænst var.
en 25 ára en í fyrra 1999.
Amfetamínneysla og fíkn hefur
stöðugt aukist hin seinni ár og á
síðasta ári voru stórneytendurnir
sem koma á Vog um 450 en voru
um 200 árið 1995.
Sprautufíklum fjölgar stöðugt.
Meðal þeirra sem voru yngri en 25
ára voru 50 sprautufíklar árið 1995
en 150 árið 1999. Lifrarbólgutil-
fellum fjölgar stöðugt meðal
sprautufíkla og ekki er óalgengt að
þeir séu yngri en 20 ára.
Kókaínneysla er að bætast við
síðustu ár sem vandamál á Sjúkra-
húsinu Vogi og á þrem árum hefur
stórneytendum að fjölgað úr 20 í
150. E-pilluneysIa meðal þeirra
yngstu hefur aldrei verið meiri en
það sem af er þessu ári og slær al-
veg út árið 1996. Lögreglan leggur
hald á meira af vímuefnum síðustu
tvö ár en nokkru sinni fyrr. Tölur
frá Hagstofu fslands sýna að
neysla áfengis hefur vaxið hratt
síðustu 3 árin.
Forvarnir í vímuefnamálum hafa
því ekki skilað þeim árangri sem
vænst var þótt enginn geti hugsað
Þórarinn
Tyrfingsson
3á hugsun til enda hvernig ástand-
ið væri ef ekkert hefði verið að
gert. Ástæður þess eru eflaust
margar en hægt er að nefna
þrennt:
Forvarnir sem skilja útundan al-
gengustu vímuefnaneyslu meðal
hinna fullorðnu - áfengisneysluna
- munu að öllum líkindum duga
skammt.
Vímuefnaforvarnir sem heilsu-
gæslan í landinu tekur lítinn þátt í
mun líklega skila litlum árangri.
Framboð vímuefna og áhugi á
þeim vex í löndunum í kringum
okkur og stutt er þar í skipulagða
glæpastarfsemi sem sækir eflaust
hingað.
Að öllu þessu sögðu er það ef-
laust að bera í bakkafullan lækinn
að koma með þær fréttir að fleiri
unglingar sem fæddir eru 1982
hafa leitað sér vímuefnameðferðar
en dæmi eru um áður um nokkurn
fæðingarárgang. Þessir unglingar
voru 14 ára árið 1996 þegar vímu-
efnaflóðið skall á okkur og 15 ára
þegar forvarnaátak í vímuefnamál-
um hófst. Þeir eru að verða eða
nýorðnir 18 ára þegar þetta er
skrifað.
Var svo einhver að segja að
ástandið væri að lagast og allt
væri undir styrkri stjórn?
Höfundur er forstöðulæknir
sjúkrastofnana SÁÁ.
Ráðningarþjónustan
www.radning.is
Þú ferð lengra
á fallegu brosi!
- íforystu á nýrri öld!
• Volkswagen Bjallan er búinn 1,6 Volkswagen-vél sem eyðir
aðeins 4,8 lítrum á hundraðið og því ekki að undra að hún brosi
breitt. Bjallan er einstakur bíll sem sameinar frísklega hönnun,
sígild gæði og einstaklega hagstæðan rekstur.
Það brosa líka allir þeir sem setjast undir stýri á Volkswagen
Bjöllu og njóta þessa skemmtilega bíls. Tryggðu ánægju þína í
akstri og umferðinni með því að láta reyna á bíl sem fær þig til
þess að brosa. Komdu og reynsluaktu.
Volkswagen Bjalla 1.6, verð kr. 1.690.000,-
Volkswagen Bjalla 2.0, verð kr. 1.990.000,-
m Ný Bjalla
HEKLA