Skírnir - 01.01.1879, Blaðsíða 8

8
INNGANGUR OG ALMENNARI TÍÐINDI.
svo frv., þá er nm slíkt allt löng saga og langt aS rekja. J>aÖ
eru ekki heldur nein einsdæmi fyrir þýzkaland, en miklu fremur
venjutíöindi frá flestum löndum bæ5i í vorri álfu og 1 Yestur-
heimi. En vjer höfum þessvegna miðað viS ástandiS á þýzka-
landi, aS þaS voru millíarSarnir frá Frökkum, er iSnaSarhag og
atvinnu þjóSverja varS svo meint af. Frá þeim færSist gróSa-
sýkin til Austurríkis (Vínar) og leiddi þar til ens sama og á
þýzkalandi, og svo til fleiri landa, og af þessu hefir viSa eimt
eptir til síSustu tíma. Og nú hefir ekki bætt um, er bankahrun
og gjaldþrot ríkustu kaupmanna og kaupfjelaga eru dagtiSindi
frá flestum löndum. Vjer nefnum af mörgum bánkanft í Glasgów
á Skotlandi. Svo er reiknaS, aS hjer hafi 6,200,000 p. sterlinga
gengiS í súginn, og iná því nærri geta, aS margur hafi hjer
goldiS auStryggni sinnar og hlotiS um sárt aS binda í fjárlátinu.
ForstöSunefnd eSa stjórn bankans er hjer um allt aS kenna.
Uppbaf óhappanna var, aS stýrendurbánkans ijetu ánetjast af kaupum
viS óáreiSanlega og óhlutvanda menn, seldu þeim lán og ginu
viS fögrum beitum, og varS þeim þetta allt aS flærS og tjóni.
En er tjóniS fór vaxanda, urSu úrræSin sem vant er, aS þeir
leyndu hlutaeigendur bankans, hvernig á stóS, en ringluSu og
fölsuSu síSan alla reikninga. A fundum báru þeir fram svo
fagrar skýrslur af högum bankans, aS engum kom annaS til
hugar, enn aS hann stæSi í bezta blóma — og seinast, er allt
var komiS á heljar þröm, voru renturnar borgaSar svo ríflega,
sem þá er hlutabrjefin voru í liæsta verSi. Hins þarf ekki aS
geta, aS þetta fje var — eins og fleira — tekiS af innstæBufje
bankans, og var hún þá þorrin til 300,000 p. st. Stýrendur
bankans voru settir í varShald, en rannsóknunum var ekki lokiS,
er þetta var skrifaS, þó í þeim hefSi þá staSiS á fimmta mánuS *).
Sem nærri má geta, þá hrundu margar minni gróSastofnanir eSa
kaupfjelög í sama flóSi, og frá október til þessa (í mi&um janúar)
hefir aS jafnaSi heyrzt mest frá Englandi af gjaldþrotasögum,
fjárnauS manna og atvinnuskorti. Hjer til kom vetrarharkan,
svo aS borgastjórn og sveita og auSmenn landsins hafa hlotiS aS
*) Oss mun kostur á að segja frá málalokum i Englandsþætti.