Skírnir - 01.01.1879, Blaðsíða 124
124
TYRKJAVELDI.
rak þá úr ráðaneyti sinu. Annars hefir MahmúS Damat haft
manna mest soldán í hendi sjer. Vi8 fetta varS Safvet pasja
«stórvezír», en Said pasja fór frá hirSstjórninni ab hans ráSi og
fjekk annaS emhætti, svo a5 þaS skyldi virSast, sem soldán hefSi
orðiS honum eins reiður og hinum. Safvet pasja sat nú í virS-
ingu sinni til þess í desembermánaSi. Hann átti þátt í, aS
Midhad pasja var tekinn í sátt og honum veitt heimkomuleyfi.
Svo mikla tortryggni segja menn soldán hafi enn á Midhat, aS
hann hafi einkarlega látiS leiSast til aS taka völdin af Safvet, er
menn töldu honum trú um, aS hann ætlaSi honum sæti í ráSa-
neytinu*). Eins og vandi er til, kom stórvezírnum ráSabreytni
soldáns heldur á óvart. J>etta var í byrjun desembermánaSar.
Safvet hafSi eitt kveld haft hjá sjer marga í heimboSi, á meSal
Jieirra ráSherrann fyrir fjármálunum Khaireddin pasja, Osmann
pasja (sem varSi Plevnu) og fl. Hjer var mart rætt og góSur
fögnuSur og um miSnættiS skildust allir aS meS mestu blíSu.
En í býtiS um morguninn eptir var hariS á dyr hjá stórvezírnum,
og kom ]?ar J>á einn af hirSmeisturum soldáns, og kvaSst kominn
aS sækja til hans ríkisinnsigliS, J>ví nú skyldi þab selt öSrum í
hendur. Sama dag var Khaireddin settur fyrir stjórnina, og
skipt um flesta þá er í ráSaneytinu voru. Karatheodory, sem
*) Skírnir hefir minnzt á Midhat í árgöngunum næstu á undan, en um
hann er sama að segja sem fyr, að hann er einn hinn dugmesti og
vitrasti stjórnarskörungur, sem Tyrkir hafa átt. Hann hefir líka
samið sig betur að háttum Evrópumanna, kynnt sjer betur menntir
þeirra og sögu, enn flestir aðrir er til metorða og valda komast í
Miklagarði. Menn segja, að soldáni hafi líkað það við hann verst,
er hann hjelt spart á fjenu og færðist undan, er soldán heimtaði
framlög til hirðarinnar og kvennabúrsins — en stundum skiptu þær
kröfur millíónum króna (í eitt skiptið 9 mill.). A útlegðartímanum
var hann í ymsum höfuðborgum Evrópu, en lengst í Lundúnum.
Vjer höfum sjeð hermt, að Englendingar hafi ráðið soldáni til að
setja hann fyrir landstjórnina í Litlu Asíu, vjer vitum ekki, hvað
af hefir verið ráðið. þó mun hafanda fyrir satt, að Bretar hafi haft
sitt fram, þó til skemmri tíma sje ætlað, en Englendingar vildu
(5 ár).