Skírnir - 01.01.1891, Blaðsíða 12

12
ÞÝZKALAND.
hann sé guðs útvalda verkfæri og að hin þýzka þjóð muni að eins í gegn
um hann ná öllu góðu, hann sé vegurinn og lífið. Hann hefur varla látið
nokkurn hlut afskiptalausan þann stutta tíma, sem hann hefur setið að
völdum. Hann hefur gert breytingar á fyrirkomulagi hersins, hreinsað
þýzka málið, breytt til betra í leikhúsvenjum og ýmsum hirðvenjum, breytt
hirðbúningum, og beitt sér skýrt og skorinort í verkmannamálum og kennslu-
málum. Plinius ritaði Trajanusi Rómverjakeisara: „Ef þú skipar oss að
vera frjálsir, þá skulum vér gerast frjálsir. Allt hið bezta í þegnum þín-
um býr í þér“. í þessum orðum Pliníusar felst skoðun Yilhjálms keisara
á sjálfum sér. Þess var því engin von, að hann gæti unnið saman við
Bismarck, svo ráðríkur sem hann er. Annarhvor þeirra varð að víkja.
Hinn 4. febrúar komu út tvö opin bréf (Erlasse) frá keisara. Sagt
er, að kennari hans, leyndarráð Hinzpeter, hali hjálpað honum til að semja
þessi merkisbréf.
Annað bréfið var um að kalla saman alþjóðafund í Berlín til þess, að
reyna að koma á líku skipulagi hjá öllum þjóðum með tilliti til vinnu,
hvað húsbændur mættu heimta af vinnumönnum sínum, og hvað vinnu-
menn ættu aptur að heimta af þeim, að hve miklu leyti stjórn hvers ríkis
ætti að taka í taumana og hverjar bætur mætti ráða á því, sem aflaga
færi.
Hitt bréflð var um, að hið prússneska ráðaneyti skyldi ganga á ráð-
stefnu og rannsaka, með hverjum hætti mætti regluskorða vinnutið, vinnu-
tíma og tegund þannig, að heilsu og siðferði verkmanna væri ekki mis-
boðið, en hinum líkamlegu þörfum þeirra væri fullnægt, og hið löglega
jafnrétti þeirra við alla aðra menn væri ekki fyrir borð borið. Pulltrúar
stjórnarinnar skyldu semja um misklíðir milli húsbænda og verkmanna,
og reyna að sætta þá, en vera óhlutdrægir. Námur þær, sem væru eign
ríkisins, skyldu vera fyrirmynd allra annara náma á Þýzkalandi og fara
betur með vinnumenn sína en aðrar námur og sjá fyrir þeim að svo miklu
leyti sem unnt væri. Sér væri jafnannt nm alla þegna sína og á Þýzka-
landi skyldu engin olbogabörn vera.
Ráðstefnan um þessi merkismál byrjaði 11. febrúar og var Berlepsch,
sá er áður er getið, einna helztur þeirra, sem ræddu málið. Keisari var
sjálfur ætíð á fundum og stýrði opt umræðum. Yoru þar gerðar ýmsar
samþykktir, sem oflangt yrði frá að segja.
Allar þjóðir í Evrópu nema Rússar og Tyrkir sendu fulltrúa á verk-
jnálafundinum í Berlín, sem stóð 15,—29, marz. Danir sendu þangað 3