Skírnir - 01.01.1891, Blaðsíða 23

BRKTAVEIiDI 1790—1890.
28
keim af Gladstone. Dað er ekki vegur til embætta að vera andstæðingur
gamla Jóns, því í hin 23 ár, sem eru liðin siðan hin brezka Norður-Ameríka
gekk i bandlög, hefur hann haft forstöðu ráðaneytis í sífelln, að undanteknum 5
árum. Einu sinni samþykkti þingið í Quebec lögum, að hin kaþólska kirkja í
fylkinu skyldi fá 7,200,000 krónur í skaðabætur fyrir það, að stjórnin hafði
dregið undir sig eignir jesúmúnkanna í fylkinu á átjándu öld. Sumir af
helztu stoðum og styttum Jóns risu öndverðir móti þessu og æsingar hóf-
ust meðal prótestanta. En Jón var stjórnvitringur og vissi, að það gat
leitt til að sundra bandalögunum, að ráða jarlinum til að beita neitunar-
valdi sínu gegn lögbundnum vilja hins franska Canada. Pékk hann svo
marga kaþólska og prótestanta í lið með sér, að einungis 13 greiddn at-
kvæði með beiting neitunarvaldsins. Þetta var 1889.
MeBta þrekvirki, sem stjórn hans hefur unnið, er að leggja járnbraut
frá flóa hins helga Lárentíusar vestur að Kyrrahafi. Um stund leit svo
út, sem Manitoba mundi verða annexía við Minnesota og Dakota, því þang-
að varð allt að sækja. Nú er 60 klukknstanda ferð frá Montreal (Lárens-
fljóti) til Winnipeg á járnbraut. Winnipeg hlýtur að verða höfuðborg
norðvesturliéraðauna. Hún stendur á miðri leið milli Montreal og Kyrra-
hafs, og má sjá, að henni hefur verið ætlað hátt, því aðalgatan í henni
er langtum breiðari en nokkur gata í París eða Lundúnum. Til vóru
bæir i Manitoba, sem ekki lifðu lengi epfir skírnina, og Manitobuþing hef-
ur með lögum undanþegið bæjarstjórnina í einum þeirra, Portagela Prairie,
frá að borga skuldir (!), en óvist er hvort jarlinn leyfir þann fjárdrátt.
Dví verður ekki neitað, að framfarirnar eru meiri í Dakota en i Manitoba,
en það eru heldur ekki 25 ár síðan bandalögin komust á og Kyrrahafsjárn-
brautin er nýbúin að tengja þessi lönd við umheiminn. Landið Canada-
megin við landamærin milli Winnipegvatns og Rocky Mountainser miklu
betra en landið Bandaríkjamegin á sama svæði; ræður þvi að likindum, að
land þetta muni á ekki allöngum tíma verða jafnþéttbýlt og Bandaríkja-
svæðið. Mega þeir þá hrósa happi, sem fyrstir námu landið, þar á meðal
íslendingar.
Járnbrautarleiðin frá Hanitoba fil Kyrrahafs er 1400 enskar mílur,
um frjóvsamt kornlaud og slétt, um ágæta haga og beitilönd, um fjall-
lendi, sem felur í sér málmauð. Á þeirri leið er eitthvert hið fegursta út-
sýni í heimi. Við Kyrrahafsenda járubrautariunar ætla Englendingar að
reisa viggirðingu og flotastöð. Bandaríkin geta á augabragði lagt undir
sig Canada; landamærin eru 4000 enskar milur á lengd og hvergi varnir.