Skírnir - 01.01.1891, Blaðsíða 48

48
AFRÍKA.
að Englendingar hafi svo góða stöð við Miðjarðarhafið, en þeir leggja |ió
ekki út í etríð út af því.
Á 13 árum, 1872—85, var flutt 700 miljónir króna virði af demöntum
út úr hinni ensku Suður-Afríku. Hið hrezka Suður-Afríku-félag sendi um
haustið 1890 sveit manna (200 Englendinga og 300 svertingja) norður á
við að kanna lönd. Póru þeir norður eptir og fundu gull, en þá komu
Portúgalsmenn til og vildu vasast í með (sjá Englandsþátt). Englending-
ar fundu merkilegar og stórkostlegar rústir, einkum við Simbambye, 40
mílur fyrir vestan Sofala. Eru tilgátur manna, að hjer sé landið Ofir, er
Salómon sótti gull í, og ætlar landafræðisfélagið í Lundúnum að rannsaka
það til hlítar. Hinn nafnkunni ferðamaður Joseph Thomson er nú að ferð-
ast norður til Zambesi. Láta Englendingar ekki sitt eptir liggja að skjóta
skjólshúsi yfir allt land, er þeir geta yfir komizt þar norður. Hin ágæta
vatnsleið Zambesi-Shiré-Njassa er þegar að mestu leyti í höndum þeirra,
því Portúgalsmenn hafa orðið að leyfa þeim skipaferðir á Zambesifljótinu.
Nílvötnin og hin ágætu, auðugu héruð kring um þau eru líka í höndum
þeirra. Allt virðist benda á, að þeir muni bola Portúgalsmenn og Þjóð-
verja út úr Afríku, þegar tímar líða fram.
Þeir fengu ríkið Witu af Þjóðverjum í júlísamningnum 1890. Nokkru
síðar voru Þjóðverjar, sem áttu jörð þar í landi, myrtir, og hefndi enskur
floti þess, og skaut á höfuðborg soldánsins í Witu; varð hann að flýja
inn í land. Eyjan Zauzibar, sem Englendingar hafa fengið í hendur sér
með tveim öðrum eyjum, er aðalstöð allrar verzlunar við austurströnd
Afríku, en Þjóðverjar, sem eiga strandlengjuna á meginlandinu gagnvart
eyjunum, ætla sér að draga þá verzlun úr höndum Englendinga og að
hafnarbæjum á ströndinni. Er það hægra i orði en á borði, að keppa um
verzlun við Englendinga, og mun ekki laust liggja fyrir það, sem þeir
hafa krækt í; auk þess hefur Indland mikla verzlun í Zanzibar.
Þjóðverjar eiga um 50,000 ferhyrningsmílur. Þeir áttu ekki eina
torfu í Afríku, þegar þeir slógu eign sinni á landskika við Guineaflóann
(Togo, Kamerun) og á illt land og litt byggt land (Damara-Hereró-
Narva-land) að norðvestan við Góðrarvonarhöfða, eignir Englendinga, sum-
arið 1884; var það gert með leyfi og styrk Endlendinga. Hinn 10. nóv.
1884 lenti Dr. Peters í Austur-Afríku og fór upp í land. Hann kom aptur
10. desember 1884 og hafði gert marga samninga við innlenda konunga.
Félag mikið var stofnað á Þýzkalandi til að annast um og auka þessar