Skírnir - 01.12.1907, Blaðsíða 77

365
Upptök mannkynsins.
eða kalkleðju. Þessháttar lög með dýra (og stundum
jurta-) leifum eru einhver mikilsverðustu skjöl til jarð-
sögunnar.
Þegar svo sjávarbotninn hækkar og verður að þuru
landi, þá skerast ár og lækir niður í lögin sem áður
settust þar fyrir; og í jarð- eða grjótlögum við gil og
árfarvegi getum vér þá safnað leifum dýra sem endur
fyrir löngu ólu aldur sinn á sjávarbotni eða bárust þang-
að. Þannig getum vér t. a. m. á Tjörnesi séð standa út úr
berginu upp með Hallbjarnastaðaá, meir en 400 fetum yfir
sjávarmál, hvalbein1). Er varla miklu skemra um liðið en
1 miljón ára síðan hvalur sá er beinin átti lét líf sitt, en
þau grófust á sjávarbotni í leirleðju sem nú er orðin að
steini, en sjávarbotninn hátt uppi í landi.
Þar sem nú dýraleifar voru mjög ýmiskonar í ýms-
«m lögum, þar sem þó hefði mátt búast við svipuðum
leifum, sagð Cuvier að gjöreyðandi bylting hefði átt sér
stað milli þess þau mynduðust; en síðan ný sköpun. Sagði
hann að mannkynið hefði skapað verið eftir síðustu gjör-
eyðingu lífsins á jörðunni og hefði það aldrei verið sam-
tíða öðrum dýrategundum en þeim sem nú eru uppi.
Byltingakenning Cuviers var mjög í ætt við Noallóðs-
sögu biblíunnar; var hún því ekki nein nýjung er mönn-
um veitti ervitt að átt sig á, þar sem biblíusagan hafði
undirbúið hugina. Var málstað Cuviers að þessu hinn
mesti stuðningur, en viturlegir lærdómar Lamarcks, er áttu
að hefja nýtt timabil, voru að engu liafðir og lágu í
þagnargildi. Fer svo löngum, að meira má sin vanaheimska
en viturleg nýmæli. Er að þessu hin mesta töf á fram-
farabrautinni.
VII.
Menn komast oft svo að orði, að nýjungar þær, sem
draga mjög að sér athygli manna og fljótt verður ágengt,
l) Kári Sigurjónsson á Hallbjarnarstöðum sagði mér fyrst frá
feeinum þesgum.