Skírnir - 01.12.1907, Blaðsíða 95

Island árið 1907.
383
Jensen fyrir þvi, en hitt heitir ísland, og er Jes Zimsen konsnll fyrir
því. Bæði þessi félög bafa gert út botnvörpuskip í sumar sem leið.
Þá hefir félagið P. J. Thorsteinsson & Co. undirhúið fiskiútgerð í stór-
um stýl frá Viðey, og nú fyrir árslokin er nýtt félag myndað í Khöfn
til þess að reka hér fiskiútgerð, og á það að hafa aðalhækistöð sina í
Gerðnm á Reykjanesi. Annars fjölgar vélabátum til fiskiveiða óðum
kringum alt land, en þilskipaútgeröin fer minkandi. Sildveiðar reka
Norðmenn með miklum krafti við Noröurland og þykja ágengir í land-
helgi, eigi síður en botnvörpungar. En með nýjum lögum frá alþingi í
sumar hafa sektarákvæðin fyrir brot þeirra verið skerpt svo, að líklegt
er að einhver breyting verði á þessum veiðum framvegis.
Samgöngum á sjónum þótti ekki vel fyrir komið síðastl. fjárhags-
tímabil, og hefir nú verið gerður nýr samningur um þær við Sam. gufu-
skipafélagið til tveggja ára, strandferðir færðar í sama horf og 1904 og
1905 og millilandaferðunum breytt nokkuð, en árgjald Islands til félags-
ins (sem 1904—5 var 75 þús. kr) nú fært niður úr 40 þús. kr. í 30 þús.
Annars er lagning símalína um landið nú helzta áhugamálið til sam-
göngubóta. Þingið veitti fé til línu frá Hrútafirði til ísafjarðarkaup-
staðar að öllu leyti og mikið til ýmsra nýrra lína annarstaðar, en
helztar þeirra eru línurnar frá Isafirði til Patreksfjarðar og frá Reykja-
vík austur í Rangárvallasýslu. Nú í árslokin er nýrri vitabygging lok-
ið á Reykjanesi, en gamli vitinn þar er að eyðileggjast á þann hátt,
að sjórinn brýtur bergið undan honum. Fé var veitt af alþingi tii að
rannsaka járnhrautarleið frá Rvik austur i Arness- og Rangárvallasýslur.
1 verzlunarmálum hefir verið mikil hreifing þetta ár og öll miðað
að þvi að færa verzlunina á færri hendur. Tilraun til stórrar verzlunar-
samsteypu á Norður- og Austurlandi, er Thor E. Tulinius gekst einkum
fyrir, í byrjun ársins, mistókst. En samskonar verzlunarsamsteypa á
Suður- og Vesturlandi komst litlu síðar á fyrir forgöngu þeirra P. Thor-
steinssonar og Th. Jensens kaupmanna, og nú i árslokin er talað um enn
stærri verzlunarsamsteypu, sem þeir Copland & Berrie, eigendur Edin-
borgarverzlana, séu að koma á, en hvað úr henni verður er enn óvist. —
Peningaþröng hefir verið mikil, einkum síðari hluta ársins, og eru vextir
af lánum orðnir miklu hærri en dæmi eru til áður, nú í árslokin 81/2°/o'
Um heilbrigðismálin er þess fyrst að geta, að sjúkrahúsum landsins
hefir fjölgað um eitt, en það er geðveikrabæli á Kleppi, skamt frá
Reykjavík. Var það fullbúið í vor sem leið og hefir nú tekið á móti
mörgum sjúklingum. Þá er og stofnað á þessu ári félag, sem nær um
alt land, með því augnamiði að koma upp sjúkrahæli handa berklaveiku
fólki, en því fjölgar hér mjög á síðustu árum. — Skæðasta sýki, sem
gengið hefir á árinu, eru mislingarnir. Þeir komu upp í Stykkishólmi
í júlímánuði og hafa siðan farið víða um land, en miklu færri hafa
þó dáið úr þeim nú en áður. Þeir gengu síðast hér á landi 1882 og
voru þá miklu skæðari.