Skírnir - 01.12.1914, Blaðsíða 105

Utlendar fréttir.
Morðið á Franz Ferdinand erkihertoga, r/kiserfingja Austur-
ríkis og Ungverjalands, og konu hans, sem frá var sagt í síðasta
hefti Skírnis, er sá atburður, sem talinn er hafa orðið valdur að hinu
mikla stríði, sem nú geisar í Norðurálfunni. En auðvitað á sá at-
burður djúpar rætur í því, sem á undan er gengið í viðureign
þjóðflokkanna og ríkjanna þar eystra. Áusturríkisstjórn krafðr
Serbíu til reikningsskapar fyrir morðið, og það sannaðist, að rekja
mátti tildrög þess til þeirrar sterku hreyfingar, sem nú er uppi
meðal Serba í þá átt, að draga hinn serbneska þjóðflokk sem mest
undir eina stjórn og þau lönd, sem hann byggir, undir veidi Serbíu,
En suðausturhóruð keisaradæmisins Austurríkis-Ungverjalands, Bosnía
Herzegovína o. fl. eru nær eingöngu bygð af serbnesku fólki. Austur-
ríki tók þessi hóruð af Tyrkjum fyrir uokkrum árum, en Serbar
mótmæltu því þá og var ætlun þeirra, að þau féllu til Serbíu,
þegar stundir liðu. Austurríki vildi kæfa þessa hreyfingu hjá
Serbum, og því segir það Serbíu stríð á hendur. Tilefnið mun
hafa þótt einkum vel valið nú af því að málstað Serba væri spilt
með ríkiserfingjamorðinu. En svo liggja ýms rök til þess, að öll
Norðurálfustórveldin lenda í ófriðarbáli út af þessu, eða geta ekki
komið sér saman um, hvernig fram úr þessu ágreiningsefni skyldi
ráðið.
Eftir þýzk-franska stríðið 1870—71 myndaðist samband milli
Þýzkalands, Austurríkis og Rússlands. Þetta sterka samband átti þá
að halda Norðurálfunni í skefjum. Keisararnir þrír höfðu fundi
með sér, og stjórnmálamenn þessara þriggja stórvelda sátu saman
á ráðstefnum. Frá Þýzkalands hálfu var unnið að því, að tryggja
þetta samband. Þar var ófriðarins von vestan að, og gott að
eiga vini að austan og sunnari. En um Rússland og Austurríki var öðru
máli að gegna. Hagsmunir þeirra tveggja ríkja gátu ekki samrýmst
þannig, að bandalagið gengi til lengdar vel. Ríki Tyrkja á Balkan-