Gefn - 01.01.1870, Blaðsíða 6

6
nema Guðbrandur og Jóu þorkelsson; en allir liinir, sem
nú lifa og rita, eru annað hvort Bessataða eða heimaskóla-
menn. Allir vita, að Bjarni Rector var ekki einúngis ágætis
maður, heldur og sérlegavel lærður og fjölfróður; en honum
létu ekki ritstörf, jafu vel þó hann hvorki vantaði vit né
vilja til að meta og virða þau. það er merkilegt, hvernig
»hverr di'egur dám af sínum sessunaut«; því eins og nærri
því öll þau rit, sem vér eigurn enn, og sem rituð hafa verið
síðan skólinn var á Bessastöðum, eiga upphaf sitt þángað að
rekja. með því lærisveinarnir fengu andlegt ijör og ágæti af
kennuruiium, hverr eptir því sem hann gat tekið á móti og
án þess neitt væri um talað: »því læra börnin málið að það
er fvrir þeim haft* — eins hcfir allt þetta öldúngis korpnað
í Reykjavíkur skóla, svo mikið að kennararuir hafa ekki
einusinni getað gefið út skóiaboðsrit sem teljandi sé, þó þá
vanti nvorki lærdóm né neitt sem til þess þarf annað en
þá ást til vísindanua sem áður var, og um þetta má brigzla
miklu fleiri skólamönnum nú á dögum — það getur vel
verið hún sé í Reykjavíkur skóla, en hún er þá að minnsta
kosti ósvnileg. »Af verkunum skulu þér þekkja þá«. Með
ritum og bókum eigum vér að gagna landi voru; því strjál-
byggð þess og allt eðli hamlar samgaungum og mörgum
hlynnindum sem önnur lönd mega njóta, þó á íslandi sé alls
ekki verra ástand en annarstaðar. Vér skulum líka minna
á það, að kennararnir á Bessastöðum létu sér nægja með
miklu minni laun en menn nú heimta, og það dugar ekki
að berja því alltaf við, að þá hafi verið helmíngi ódýrara
að lifa. Sannleikurinn er, að kennararnir þar voru hófsamir og
nægjusamir menn, sem tóku andlegan unað fram ytír líkam-
legan munað; þeir sem áðurgátu lifað á fimmhundruð döl-
um, komast nú ekki af með tólf hundrað, og eptir þessu
eru gerðar allar áætlanir um útgjöld eða kostnað á íslandi
af þeim sem eru aö skapa ókomna tíð, og álítum vér það
eintrjáníngsskap að vilja einnritt í penínga efnum apa sig
eptir auðugri löndum, en í öllu öðru á ísland að vera svo