Gefn - 01.01.1870, Blaðsíða 7

7
»sérstaklegt«, að þar getur ekkert átt við. Yér ætlum nú
ekki hér að tala nákvæmar um allt sem að þessu lýtur, en
vér nefnum einúngis það, að þessi peníngasótt, sem þjáir
skólann, er komin inn með Bjarna Rector, því hann bæði
þurfti sjálfur mikils með, og vildi vegna þess laga skólann
eptir öðrum skólum í ríkinu, sem vér álítum öldúngis rángt.
þad fátækara iand verður að láta sér nægja med minna en
hitt sem auðugara er, og það eru hrein ósannindi, ef nokkur
segir að því ekki geti farið fram fyrir það, eða því ekki geti
liðið vel. Vér viljum heldur ekki tala frekar um þetta hér;
en áður en vér hættum að tala um skólann, þá skulum vér
geta þess kríngilega atviks, svo það þó finnist sett á prent,
að vér vitum ekki dæmi til þess annarstaðar en í Reykjavík,
að skólapiltar gerðist rithöfundar og þar með kennarar lýðsins,
áður en þeim er slept úr skólanum.
Eptir að aðal-aðsetur ritstarfa vorra hafði um hríð verið
í Kaupmanuahöfn, af því þar söfnuðust margir saman frá
Bessastaða skóla, þá var eins og það flytti sig aptur heim
á leið, en á allt annan hátt en áður, því skólalífið var ekki
lengur miðpúnktur eða uppspretta hins andlega lífs. það
var miklu fremur alþíng, beinlínis og óbeinlínis; en af því
hefir ekkert komið sem ágætt megi kalla að neinu leyti eða
sem bætt hafi úr nokkurri andlegri þörf. Búnaðarrit og þess
konar geta varla talist með bókum; það veit hamíngjan að
slík rit hefir oss aldrei vantað, því hvergi mun að tiltölu
vera eða hafa verið gefið út eins mikið af því tagi og hjá
oss, enda er árángurinn af þeim ritum eins mikill og við
er að búast.
Bókmenntafélagið er heldur ekki sérlega fjölskrúðugt í
þessu efni, jafn vel þó tilgángur þess sé að efla menntun
landsmanna, því að minnsta kosti á enum síðustu tíu árum
hefir það ekki út gefið eina einustu menntandi bók aðra en
sögubók Bohrs og Melsteðs, og köllum vér það magurt.
það er af sem áður var þegar félagið gaf út Sagnablöðin,
Milton, Kloppstock, landaskipunarfræðina, lýsíngu landsins