Gefn - 01.01.1870, Síða 35

35
féll niður í. fjóðverjar höfðu brent bæifyrir fjórum bænd-
um frakkneskum, og brunnu þar inni konurþeirra og börn
og allt er þeir áttu; en bændurnir hefndu sín þannig, að
þeir létust svíkja Frakka og kváðust mundu vísa þjóðverj-
um á öruggan veg er þeir gæti fundið Basaine og drepið
hann. Fóru bændurnir með þeim, en grafirnar voru þaktar
með næfram og viðargreinum og moldu mokað j7fir svo allt
var með ummerkjum; þar gengu f-jóðverjar út á í kolniða-
myrkri og brundu þar niður margar þúsundir manna í einu
vetfángi; var sagt að ein ógurleg stuna eða dauðaóp hefði
beyrst, síðan varð allt kyrrt; þar fórust ogbændurnir tveir,
en tveir komust af og voru svo fullir grimdar og reiði að
þeir gengu í greipar |>jóðverjum og létu þá drepa sig.
Napóleon var eigi í þessum orrustum, enda hefði það
ekkert dugað. í ríkisráðinu í París voru menn óánægðir
með aðfarir þessar og drógu engar dulur á að það væri
aðalherforíngjanum að kenna. Baun gaf og vitni um hvernig
ástandið var, og nú voru aðrir dagar en þegar Niel eður
Njáll herstjórnarráðgjafi sagði á þínginu í París: »nú er eg
til« — en allir trúðu bonum og að engin herstjórn gæti
jafnast við Frakka — Napóleon trúði því líka. því hvað
hafði hann orsök fremur en aðrir til að efast? eða tilhvers
var stjórnin og til hvers hafði hann ráðgjafa? — Eptir einn
bardagann — ósigur eins og vant var — fundust þeir þrír,
Napóleon, Basaine og Mac Mahon. Mac Mahon var svo
reiður að hann vítti keisarann, kvaðst vera settur yfir ófæra
aumíngja hanhúngraða og blóðhoraða, vopnlausa og vitlausa,
kvalda og klæðlausa, og allt ráð stjórnarinnar sagði hann
vera óráð, og þar með reif hann sverð sitt úr sliðrum og
braut það og skelti brotunum fyrir fætur keisaranum. Na-
póleon skipaði Basaine að setja Mac Mahon fastan, en Ba-
saine neitaði því. Sá Napóleon þá að þetta dugði eigi, og
með því að stjórnin í París lét heyra til sín en allt gekk
öndvert, þá sagði Napóleon af sér herstjórninni, og tók Ba-
saine við henni með því skilyrði, að hann mætti einn öllu
3*