Gefn - 01.07.1872, Side 3

3
merkir skáldskap og vísindi. Orðið »Edda« hefir lengi
hlotið að vera til, þó það ekki komi fyrir fyrr en hjá Is-
lendíngum á 14. öld. Móðir »þræla«-ættar heitir Edda í
Rígsmálum; og Edda heitir dóttir Háreks Bjarmakonúngs,
sama sem Iðunn og Eðný.
Suðaustur-straumur Aryanna kallaði því vísindin »veda«,
en norðvestur-straumurinn sagði »Edda«. Bæði þessi orð
hljóta því eptir þessari skoðan að vera komin af enni sömu
rót í enu ariska frummáli, og þau eru eitt af enum ótal
dæmum, sem bera vitni um uppruna og skyldleika túngn-
anna og þjóðanna. Vér getum séð og fundið, að allt
ætterni vort er austanað; og þetta sannast ekki einúngis af
sögum rithöfundanna, hvort heldur þær standa í biblíunni
eða annarstaðar, heldur af málunum sjálfum. Vér getum
rakið fjölda orða og nafna í einlægum straumi, þó þau hafi
breytst og ummyndast á enni laungu þjóðferð, sem þurfti
margar aldir til að komast í kríng. þegar í enum fornu
ritum vorum finnum vér, og það var kunnugt öllum enum
eldri fræðimönnum og skáldum, að Æsir höfðu »túnguna«
með sér norður í heim — hver er þessi túnga? Sturlaugs-
saga byrjar á þessum orðum: »Allir menn, þeir sem sann-
fróðir eru . . ., vita, at Tyrkir ok Asíamenn bygðu Norðr-
lönd, hófst þá túnga sú, er síðan dreifðist um öll lönd«.
Snorri segir svo: »ok þeir Æsir hafa haft túnguna norðr
híngat í heim, í Noreg ok Svíþjóð, í Danmörk ok Saxland«:
»túngan« merkir hér þann ariska málflokk, sem einkum og
sér í lagi nefnist germanskur, það sjáum vér á landanöfn-
unum; keltneska er hinn elsti ariski málflokkur, og svo
frábrugðinn, að Snorri hefir álitið hann óskyldan, eins og
ráða má af orðum hans: »Ok í Englandi eru forn lands-
heiti eða staða heiti, þau er skilja má at af annarri
túngu eru gefin, en þessi« (Form. fyrir Gylfaginníngu).
Annars sýna þessi orð, hversu skarpvitur Snorri hefir verið;
eins og hann líka hefir lýst leið túngunnar svo vel, að það
er hvergi betur gert: »Fór hann (Oðinn) fyrst vestr í
1*