Gefn - 01.07.1872, Side 10

10
sönnuð síðan með ótal samanburðum; þar á móti er það
öldúngis rángt, að leggja siðferðislega þýðingu í edduna —
ekki að nefna þá sem álíta allt þess konar sem upprunalegt
og jafnvel kristilegt. Engu að s'tður má bæta mörgu við,
sem Finnur hefir ekki farið út í, og setjum ver því hér
nokkrar nýjar samlíkíngar til dæmis. |>ess er og gætandi,
að nú er miklu hægra að rýna eptir málum austurlanda,
trú og siðum, en þegar Finnur ritaði, því þessum vísindum
hefir farið svo óðum fram, einkum fyrir krapt Engla og
þjóðvevja. Eins og við er að búast, þá eru það nöfnin
(málið, orðin), sem allt er hér bygt á; vér sjáum að nöfnin
hafa flutst austan að og vestur og norður eptir — mörg
hver svo lítið breytt, að þau eru skjótt þekkjanleg. En þó
þau kunni að hafa haldið mynd sinui alveg eða nokkurn
veginn, þá hafa þau opt fengið aðra þvðíngu, með fram af
því, að þegar þjóðirnar námu nöfn, sem þær ekki skildu,
þá breyttu þær nafninu og löguðu það í hendi sér einmitt
til þess að geta lagt í það einhverja þýðíngu eptir sínu
eigin máli (eins og til að mynda »Tjarnaglófi« úr Czernoglaw,
»Noregr« o: Norðrvegr úr Njarg), án þess sú breytíng verði
heimfærð til nokkurra málslegra laga. Sem dæmi upp á
merkíngarbreytíngu má nefna »Prometheus«, sem hjáGrikkjum
fékk þýðínguna »forvitri«; og sem mótsetníng til þessa nafns
með þessari ránglega ímvnduðu afleiðíngu myndaðist nafnið
»Epimetheus«; en menn álíta nú, að Prometheus alls ekki
geti verið upprunalega griskt nafn, heldur líkja sumir því
við sanskr. pramátha. sem merkir þann sem hrífur til sín
(Prometheus hreif til sín eldinn og gaf hann mönnunum);
en sumir láta það vera skylt egiptsku orði Menth, Mendes,
skapandi guð (eins og Prometheus var). Hamlikíngarnar
geta líka verið bygðar á likum hlutföllum, atburðum, verkum
og eiginlegleikum, þó orðin og nöfnin sé ólík og óskyld:
dæmi þess höfum vér áður nefnt, þar sem Qrvar Oddur og
Herkúles eru sólarguðir, því þeir eru báðir víðfórulir, vopn-
aðir með boga og kylfu, og síðan brendir — en sögurnar