Gefn - 01.07.1872, Blaðsíða 76

76
f>ar af spratt upp hjá enum kristnu mönnum fyrst óánægja
og síðan meinlegt hatur til Mahómetsmanna, og þetta var
orsök til krossferðanna. |>ær náðu frá 1096 til 1270
og var með þeim ætlast til að ná »enu fyrirheitna landi«,
og Jerúsalems borg, frá Mahómetsmönnum, því mönnum
fannst það sjálfsagt, að það land, som Kristur hafði lifað
i og kennt, væri í kristinna manna höndum. En þessa varð
ekki auðiö, af því þetta var ránglega hugsað; það hefði
verið ómögulegt fyrir Evrópumenn, að minnsta kosti á þeim
tímum, að geta haft fullkomin vfirráð í fjarlægu og ófrjóvu
landi, þar sem fjandmannaþjóðir voru allt í kríng; menn
hugsuðu heldur ekki þá um annað en trúna, en ekki um
neinn tímanlegan hagnað. Laungunin eptir að komast til
ens fyrirheitna lands og deyja fyrir trúna gekk eins og
bráðafár um alla Norðurálfuna, og í rauninni má segja, að
allar þjóðir hafi um þær mundir verið sem vítskertar; menn
fleygðu á burtu eigum sínum, sumir vfirgáfu hús og heimili,
konur og börn; sumir fóru með allt hyski sitt, og meðal
annars fór heill barna-her, margar þúsundir, til þess að
herja á Mahómetsmenn, og féllu niður hrönnum saman laungu
áður en það komst út úr sjálfri Evrópu; en engum datt i
hug að banna þetta; þar var engin stjórn og engin lög.
f>að er víst að krossferðirnar unnu Norðurálfunni mikið tjón
með mannaláti og margskonar spillíngu, lagaleysi og ráð-
leysi; en það er óvíst, hvort sú hreifíng, sem af þessu komst
í anda þjóðanna, muni í rauninni hafa bætt upp tjónið og
hrundið þeim að því skapi á framfaraveg.
Á fjórtándu og fimtándu öld urðu tveir atburðir, sem
leiddu Norðurálfubúa svo mjög til framfara, að svo má að
orði kveða, sem nýr tími rynni upp fyrir mannkynið; það
eru 1 andafundirnir og siðabótin. Landafundirnir eru
það, að Ameríka fannst aptur á ný, því þó Íslendíngar hetðu
komið þángað þá fyrir 400 árum, þá gat ekki orðið gagn
að því; enginn þekti ísland eða fólk þar og því fréttist
ekkert þaðan. Kólúmbus fann Ameríku 1492 og skömmu