Fréttir frá Íslandi - 01.01.1874, Blaðsíða 46

46
MENNTCN.
um sumarib. en eigi voru þuir aptur komnir [iá cr síðast frjettist. Frá
klutdeild þcirri, er íslendingar í Bandaríkjunum tóku í þiisundárahátíð
íslands, er ábur sagt. Af íslendingum í Brasilíu liefur ekkert ffjetzt
það er tíbindum gegni.
M e n n t u n.
pótt menntun almcnnings á íslandi sjo enn í mörgum grcinum mjög
ábótavant, [iá mibar henni [>ó nokkub áfram ár frá ári, eptir [iví scm tieiri
nýtileg rit eru út gefln, og landsmenn fá uieiri kyuni af öbrum pjóbum.
ífú er og svo komib, ab landsmenn sjálfir cru almennt farnir að sjá, að
sjer sje fajrf á að leita sjor meiri menntunar en fieir liafa átt kost á að
undanfömu, og leiðtogar lýðsins eru teknir aS leggja mciri rœkt við upp-
frœðing alfiýðu en áður hefur verið. Næstliðið ár virðist framför í mennt-
unarefnum hafa verið í meira lagi, og studdi hreyfing sú, er þjóðhátíðar-
haldið olli, meðal annars eigi all-lítiS að [>ví að sínu leyti. pó er fátt í
[icssum efnum, er tíðindum sæti.
Að [>ví er BÓKLEG i'IiŒí)! snertir, er fyrst aSminnast á frjettablöð-
in. Raunarheyra þau eigi tilbókvísi í eiginlcgum skilningi, enalltumþað
liafa [>au talsverða fiýðingu fyrir menntun aljiýðu, þar som margir alþýðuraenn
að minnsta kosti allt til þessa eigi hafa lesið annað en þau af nýjum frœð-
andi ritum. A fijettablöðunum varð talsverð breyting næstliðið ár. Jón Guð-
mundsson málaflutningsmaður, er lengi hefur verið ritstjóri pj ó ð ó 1 f s, sleppti
nú ritstjórn þessa blaðs, og gjörðist kaupstjóri verzlunarfjelags, en skáld-
ið siraMattías Jokkumsson tók aptur við ritstjóminni. Tíminn hætti að
koma út undir árslokin, erhinum þriðja árgangi hans varlokið. Víkverji
hætti að koma út á miðju ári, en í stað hans var byrjaö að gefa út annað
blað, er nefnist ísafold, og gjörðist kandídat Bjöm Jónsson ritstjóri þess
blaðs. Af Norðanfara kom út hinn 13. árgangur. Af Amcríku, sem
getið er í fyrra árs frjettum, komu að eins út nokkur blöð. Enn frcrnur
var stofnað nýtt blað, er nefnist Sæmundur fróði, gefið út og mest-
megnis ritað af doktor Jóni Hjaltalín. Af blöðum þessum var að eins
Víkverji vikublað; pjóðólfur, ísafold og Norðanfari voru að mestu hálfs-
mánaðarblöð, en Tíminn, Ameríka og Sæmundur fróði mánaðarblöö. Öll
þessi blöð hafa auk skyndifrjetta og auglýsinga haft ýmsar ritgjöröir með-
fcrðis um hin hcLztu almenningsmál, og sum þeirra jafnframt ýmsan fróð-
leik og skemmtigreinir fyrir alþýðu; flest blaðanna hafa eimiig fiutt tals-
vert af ljóðmælum, mörg misjöfh, cn sum ágæt, einkum pjóðólfur, eptir að
skáldið tók við ritstjórninni.
Flest hinna íslenzku tímarita, er komið hafa út undanfarin ár, komu
nú eigi út næstliðið ár, en það voru: Heilbrigðistíðindi Jóns Hjaltalíns,
Tímarit Jóns Pjeturssonar og Ný fjelagsrit. Ný fjelagsrit höfðu þá komið
út í samfelld 30 ár, og í mörgu þótt eitt hið ágætasta rit; höfðu þauhaft
allmikil áhrif á stjórnarbaráttu Islendinga, einkum framan af, og mjög