Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Blaðsíða 20

22
veit, að hann hefur búið á Mælifelli. Og hann veit um landaleit Vjekels
suður á fjöll og getur um örnefni þar, sem kent er við hann (Vje-
kelshaugar). Aftur á móti kann höfundur engin deili á Þorviði. Þeir
Vjekell og Þorviður hafa verið bendlaðir við sama takmark landnáms-
ins að norðan, Mælifellsá, og vegna ókunnugleika síns á staðháttum,
hefur hann ruglað landnámi þeirra saman, eða skekkja þessi getur
stafað af mislestri afritara, en það þykir mjer ólíklegra. Jeg hika því
ekki við, að telja þá sögnina rjettari, sem eignar Vjekeli landnámið.
Landnám hans hefur því náð neðan frá Mælifellsá, móts við landnám
Álfgeirs að norðan og vestan og upp með Svartá að Giljá. Ár-
heitið Giljá þekkist ekki að vísu, á þessum slóðum, og annaðhvort
er átt við Gljúfrá, sem fellur í Svartá sunnan við Gilhaga, eða Korná
norðan við Gilhagaland, er munnmæli segja að heitið hafi Gilá. Mun
það og eiga öllu betur við, en eldra nafnið, ef það stafar þá ekki
frá mislestri eða misritun eftir frumritinu. Hrosskell hefur þá numið
niður til Gljúfr(a)ár eða Kornár, móts við Vjekel. Hefur Gilhagi lík-
lega verið í landnámi Hrosskels, þótt orðalagið sje ekki tvímælalaust
með öllu.
En hvar er þá landnám Þorviðar?
Landnáma tekur það fram um land Úlfljóts, er nam fyrir neðan
Sæmundarlæk (nú: Sæmundará), að það væri Langaholt alt (nú: Lang-
holt). Það hefur því náð fram að Víðimýrará. Álfgeirr, sem nam um
Álfgeirsvöllu, hefur numið frá Mælifellsá og norður undir Víði-
mýrardal. Er það nú kölluð Efri-Bygð, og eru þar 6 jarðir og land-
rými mikið einkum til fjalla. Höfundur Landnámu hefur áreiðan-
lega ekki bundið landnám Þorviðar við Mælifellsá alveg heimildar-
laust. En það hygg jeg verið hafa norður frá Mælifellsá, meðfram
Svartá (að vestan) og út til Víðimýrarár. Þar er Neðri-Bygð, og er
það um 12 bæja sveit. Landnám Þorviðar hefur því verið öllu stærra
en landnám þeirra Vjekels eða Hrosskels (hvors um sig). Norðast á
þessu svæði er Víðimýri og stærsta jörðin að fornu og nýju. Þykir
mjer sennilegt, að hún hafi verið landnámsjörð Þorviðar.
V.
Örðugt hefur verið að ákveða rjett landnám Öndótts, föður
Spak-Böðvars. Orðrjett segir Landnáma frá því þannig: »Öndóttr
kom út í Kolbeinsárósi, ok kaupir land at Sljettu-Birni ofan frá Háls-
gróf enum eystra megin ok út til Kolbeinsáróss, en enum vestra
megin ofan frá læk þeim, er verðr út frá Nautabúi ok inn til Gljúfrár,
ok bjó í Viðvík« (Ldn. bls. 107 23-28).