Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Blaðsíða 25

27
Uni hjet sá, sem nam Unadal. Ber þeim saman um það'. Uni er þá
næsti landnámsmaður norðan við Sljettu-Björn.
Nú er bersýnilegt, að lýsing Landnámu á landnámi Kolbeins kem-
ur alveg í bága við landnám Sljettu-Bjarnar.
Atriði þetta verður og enn flóknara við það, að Grjótá, sem
nefnd er, og á að takmarka landnámin, þekkist hvergi á þessum slóð-
um. Og ekki heldur er um neina á að ræða í landnámi Sljettu-Bjarnar,
sem heitið hafi því nafni. Þegar það er haft í huga, að orðalagið
»milli Deildarár ok Grjótár« felur í sjer landnámstakmörk báðumeg-
in, verður að álykta af því, að land það, sem Sljettu-Björn seldi
Öndótti, hefur verið innan þessara takmarka. Móti því verður tæp-
lega mælt með rökum. En vegna þess, að Deildará takmarkaði land-
nám Sljettu-Björns að norðan og Grjótá að sunnan, en Öndóttur
keypti land að Gljúfrá, suðurmörkum landnámsins, hlýtur Grjótá og
Gljúfrá að vera ein og sama áin. Frásögnin verður þá vel skiljanleg
og lýsingin verður samfeld og óslitin. Þessi missögn hygg jeg, að
slæðst hafi inn í Landnámuhandritin af mislestri afritara. Hefur því
staðið í frumritinu Gljúfrá fyrir Grjótá.
Þá hygg jeg, að það sje rangt, að láta landnám Kolbeins ná yfir
það, sem Sljettu-Björn nam. Öndóttur kaupir landið að Sljettu-Birni,
en ekki Kolbeini, og hvergi er þess getið, að deila hafi orðið úr þeim
kaupum. Býr Öndóttur í Viðvík óáreittur. Sljettu-Björn hefur þá átt
eftir Óslandshlíð og búið þar. En Kolbeinn hefur numið Kolbeinsdal,
neðan frá ármótum, þar sem Hjaltadalsá og Kolbeinsdalsá koma
saman, og upp til Öræfa. Hann hefur einnig slegið eign sinni á Hjalta-
dal, því að Hjalti kom »út nokkuru síðar en Kolbeinn«, segir Mela-
bók. Enda ber öllum handritaflokkunum saman um það, að Hjalti hafi
numið dalinn »at ráði Kolbeins«. Sögnin »nema«, táknar þá hjer að
byggja (dalinn), og hefur hún því haft tvær merkingar, eins og Konráð
prófessor Gíslason hefur fyrir löngu bent á. (Safn til sögu ísl. II. 702).
Landnáma setur Birni bústað á Sljettu-Bjarnarstöðum, en það
hygg jeg að sje blandað málum.
Orðin »nam fyrst« benda til þess, að Sljettu-Björn hafi numið
síðar annarsstaðar. Enda hefur Landnáma sagt frá því áður (bls. 73),
að Sljettu-Björn hafi »með ráði Steinólfs lága numið enn vestri dal í
Saurbæ«. Dr. Guðbrandur Vigfússon ætlar, að Steinólfur hafi lifað fram
yfir 930. Sljettu-Björn átti Þuriði dóttur Steinólfs, og hefur hann ef-
laust átt hana eftir að hann fluttist vestur og það hefur verið á efri
árum Bjarnar. Hygg jeg, að Sljettu-Björn muni hafa dvalið um 10 ár
fyrir norðan, en fluzt þá vestur, ef til vill vegna tengdanna við Steinólf.
Að Sleitustaðir i Kolbeinsdal sje landnámsjörð Sljettu-Bjarnar, er