Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Blaðsíða 29

Nokkrar fornleifar í Helgafellssveit
og Eyrarsveit.
Dysjar á Kársstöðum. í norður frá bænum á Kársstöðum, í
hlíðarhalla, eru grjótrústir tvær, önnur ofar og austar í hlíðinni. Hún
er hringmynduð og er þvermál hennar 5 mtr. í miðri rústinni sjest
fyrir hleðslu, sem þró hefði verið. Breidd hennar um 70 cmtr. Fyrir
neðan rúst þessa er grjótdreif mikil úr henni.
Hin rústin er vestar og neðar. Eru 19 fðm. milli rústanna. Hún
er 4 mtr. frá norðri til suðurs og 2^2 mtr. frá austri til vesturs. Hún
er sporöskjulöguð.
Svo hagar til, að lækur rennur niður hlíðina, sem er brött mjög.
Hefur lækur þessi oft skift um farveg; er farvegur eftir hann milli
rústanna og eins fyrir norðan þær, en nú rennur hann fyrir sunnan þær.
í leysingum er lækur þessi vatnsmikill og hefur líklega flóð yfir mann-
virki þessi og skemmt þau mjög. Eftir útliti rústa þessara, hygg jeg
að þær sjeu fornar dysjar, en fulla vissu á því er ekki hægt að fá
nema að grafa í þær.
í norðvestur frá bænum á Kársstöðum, neðst í hlíðinni, er girð-
ing stór, fornleg. í henni er þverveggur, er skiftir henni í tvo, því
nær jafnstóra, hluta. Norðurhlutinn er 13 fðm. en suðurhlutinn 14 fðm.
Þverveggurinn er 30 fðm. og er það breidd girðingarinnar; nyrðri
gaflinn er bogadreginn; lækur hefur brotið dálítið af suðurhorninu.
Eyðibýli í Svelgsár landi. Fyrir ofan Svelgsárborg, sem er
lítið fell í suðvestur frá bænum á Svelgsá, er fornt eyðibýli, sem nú
þekkist ekki nafn á. Þar sjer fyrir túngarði á þrjá vegu, á einn veg-
inn er mýri, og sjest þar ekki fyrir garðinum. í því nær miðju túninu
eru tóftir þrjár samhliða. Lengsta tóftin er 21V* mtr. á lengd og 4,70
mtr. á breidd. Þverveggur virðist vera í tóftinni en mjög er hann
óglöggur1).
1) Dyr á norðurgafli.