Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Blaðsíða 30

32
Hinar tvær tóftirnar eru 13 mtr. á lengd, sú sem er nær lengstu
tóftinni er 3J/2 mtr. á breidd, en sú sem er fjær 4 mtr.
Fyrir nokkrum árum grófu þeir, Ólafur heitinn Thorlacius og Guð~
brandur hreppstjóri Sigurðsson á Svelgsá, grafir tvær ofan í lengstu
tóftina. Var hellulagt gólf í báðum gröfunum og dýft grafanna 30 cmtr.
Brennistaðir hafa staðið austan undir Drápuhlíðarfjalli; þar hefur
verið allstórt tún, en ekki sjest með vissu fyrir túngarði. Þar eru
fjórar rústabungur en svo eru þær útflattar, að ekki sjást veggjaskiL
Bærinn hefur líklega staðið þar, sem efsta rústin er.
Gruflunaust. í hinu forna Þingskálanesi, sem nú er kallað Saura-
nes, er fornt naust, sem enn er kallað Gruflunaust. Það er við lítinn
vog, er gengur vestan í Sauranes (úr Vigrafirði), gengt Orustunesi.
Þessi litli vogur beygist til suðurs, er naustð í botni hans. Það er
grafið inn í bakkann og hlaðið upp, hleðslan er farin að síga inn í
naustið en lögun þess sjest þó glöggt.
Innarlega í Sauranesi, á grashól hjá vog einum, eru tóftir marg-
ar, 6 tals, en allar litlar og sumar óglöggvar. Þær eru hver út frá
annari. Sjer fyrir dyrum á milli sumra þeirra. Tóftirnar eru flestar um
2 mtr. á lengd og l'/a mtr. á breidd.
Rjett í Hraundal. í Hraundal, sem gengur fram austanvert við
Valabjörg (hið forna selland Helgafells), er rjett mjög fornleg, hún er
í hraunhvammi neðarlega í dalnum. Tvær smáar ár renna eftir daln-
um, sin hvoru megin við hraunið, mynda þær, er þær renna saman,.
neðst í dalnum, Laxá ina innri, er nú heitir Gríshólsá. Rjettin er neð-
arlega í tungunni, aðalrjettin (almenningurinn) 10,90 mtr. á lengd og
8,70 á breidd. Fimm útúrbyggingar (dilkar) eru við rjettina og í:
vesturhorni almenningsins er kró lítil afhlaðin. í hvamminum er tjörn
lítil, við hana austanverða er sjerstök tóft. Rjettin og hin sjerstaka
tóft eru hlaðnar úr hraungrjóti. Veggir, sem hlaðnir eru úr því, endast
mjög lengi.
Veggir að rjett þessari eru víða um }h mtr. á hæð og allir eru
veggimir vel glöggir, sjer fyrir dyrum í alla dilkana.
Mundi þetta vera rjett sú, er þeir deildu í Helgfellingar og Dráp-
hliðingar út af sauðadrættinum? Hvergi í tungunní milli Laxánna, er
svo hjetu að fornu, en nú heita Gríshólsá og Bakkaá, hefi jeg getað
fundið urmul eftir af hinni fornu rjett. Að vísu eru tóftir eftir fornæ