Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Blaðsíða 106

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Blaðsíða 106
110 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS sér af frosti fyrstu sumarnótt, var að þá yrði gott undir bú eða undirbú, eins og segir í alkunnri vísu: Frjósi sumars fyrstu nótt, fargi enginn á né kú, gróðakonu gerist rótt, gott mun verða undir bú. Merking þessara orða er nánast alltaf sú, að nytin, mjólkin úr ánum, yrði kostgóð og fitumikil. Á Suðaustur- og Austurlandi var það haft á orði, að rjóminn ofan á trogunum yrði jafnþykkur og ísskánin á vatninu þessa nótt. Tveir heimildarmenn, annar úr Borgarfirði, hinn austan af Síðu, bæta því þó við, að málnytan yrði meiri að magni, ef rigndi þessa nótt, en hinsvegar ekki eins kostgóð. Þá telur heim- ildarmaður af Vestfjörðum, að ekki væri frostið neins góðs viti, nema þíða hefði verið á undan. Annars nefna sumir á sunnanverðum Vest- fjörðum málnytuna ekki á nafn, en telja þetta frost fyrir góðum eldi- viðarþurrki og/eða heyþurrki. Og í Norður-lsafjarðarsýslu, Stranda- sýslu og lengra austur álitu sumir þetta einfaldlega boða þurrka- sumar, og þá eðlilega votviðrasumar, ef rigndi. Þótt þetta séu und- antekningar frá hinni almennu reglu, er tíðnin það mikil á Vest- fjarðakjálkanum, að athugavert er. Sagnir eru um það, að mönnum hafi verið svo mikið í mun að sannprófa, hvort frost væri fyrstu sumarnótt, að sett hafi verið út ílát með vatni um kvöldið og síðan vitjað um eldsnemma, áður en sólin næði að bræða skánina, og auðvitað var ílátið haft í forsælu. ílát þetta var ýmist skjóla, dallur, skál, grunnur diskur, undirskál eða skel, sem sýnist einna algengust. Um einstaka jafnvel nafn- greinda menn er sagt, að þeim væri svo hugað um þetta, að frysi ekki niður við bæ, hefðu þeir farið upp í fjöll til að aðgæta, hvort ekki sæist frostskán. Ýmsir svara því til, að ástæðulaust hafi verið að setja út ílát. Nógir væru pollarnir, ef tvísýnt þætti. En algengast er um land allt, að menn annaðhvort kannist við þennan sið af eigin raun eða hafi heyrt um hann frá öðru og yfirleitt sér eldra fólki. Ekki er unnt að finna nokkurn mun á tíðni þessa siðar eftir héröðum, nema hann virðist öllu meir ráðandi sunnanlands en norðan, fremur við sjávarsíðuna en í innsveitum. Þetta kann að eiga sér þær náttúrlegu orsakir, að tvísýnna hafi verið um hitastig á fyrrnefndu stöðunum, en frost öllu óbrigðulla á hinum síðarnefndu. Á stöku stað kannast menn alls ekki við siðinn, hafa ekki um hann heyrt. En þetta sýnist mjög einstaklingsbundið, því að í næsta nágrenni þekkja menn hann
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.