Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Blaðsíða 40

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1970, Blaðsíða 40
44 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS er úr kirkjutóft. Ristur er hringur í grænleitt steinbrot (172), erfitt er að segja í hvaða tilgangi, einnig úr kirkjutóft. 1 smiðjutóftinni fundust 15 rauðir jaspissteinar saman í hrúgu (65), ávalir af vatns- núningi eða sjávar og mjög einkennilegir. Nokkrir tilhöggnir stein- ar fundust þar einnig sem virðast vera sleggjuhausar og einn reizlu- lóð. Brýnisbrot fundust mörg sem áður segir og allt niður í kirkju- tóft. Ekki hafa jarðfundin leirkersbrot verið rædd mikið hér á landi, enda verða þau sjaldan fundin hér í gömlum rústum. Þó má ætíð búast við slíku í rústum frá síðari öldum, einkum þeim sem nærri standa sjó eða verzlunarstöðum, því að vafalítið iðkuðu landsmenn sjálfir ekki leirkerasmíð. Leirkersbrot eru hin ákjósanlegustu til tímasetninga. Kemur það af því, að gera má ráð fyrir að leirmunir hafi ekki átt um of langa lífdaga óbrotnir meðal manna. En til þess að geta notfært sér slík brot til tímasetninga verður helzt að þekkja framleiðslustöðvar leirkeranna og framleiðsluskeið hverrar kergerðar út frá þeim. Má svo bera saman við aldur ýmissa annarra hluta frá fundarstöðum. En framleiðslustöðvarnar og rannsókn þeirra eru auðvitað hinn traustasti grundvöllur tímasetninganna. Því miður er margt ógert á sviði leirmunarannsókna, en sem betur fer mæðir það ekki mjög á okkur Islendingum, jafnlítið og við höfum af göml- um gripum af því tagi. Nokkur leirbrot urðu þó fundin og mæld að Varmá. Hugsanlegt er en þó fremur ólíklegt, að þau tvö leirkersbrot, sem dýpst lágu (152, 168) og eru úr sama hlut, úr hvítum glerungs- lausum leir, séu úr kirkjutóft. Önnur leirkers- og leirbrot voru í og ofar gólfskáninni í smiðjutóftinni. Erfitt er að finna þeim öllum hliðstæður, þó telur greinarhöfundur sig hafa fundið þær svo margar að úrslitaáhrif hafi á tímasetningu húsaleifanna. Leirkersbrot (194) er úr rauðleitum leir, barmbrot, með gulgrænum glerungi og er gler- ungurinn einungis innan á því. Utan á því næst barmbrúninni eru renndir þrír listar í leirinn samhliða henni, undir þeim hefur ker- veggurinn sveigzt inn og myndað vott um háls en síðan sveigzt út á ný þar sem sjálfur búkur kersins tekur við. Má heita nær alveg víst að brot þetta sé úr dönsku keri, ekki ósennilega þrífættu og með skafti.11 Leirbrotin (104, 179, 202, 231) eru að öllum líkindum úr einu og sama ílátinu. Eru þau rauðbrún á lit og má sjá á sumum þeirra að ílátið (gizka má á skál) hefur verið skreytt með hvítum leirröndum, sem liggja undir glæjum glerungi.15 Sennilega eru brot 11 Louis Ehlers (1967) bls. 33. 15 Myndir af nauðalíkum hlutum í Louis Ehlers (1967) bls. 23 og 36.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.