Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1975, Blaðsíða 3

STAFSMÍÐ Á STÓRU-ÖKRUM
7
fram árið 1955. Eitthvað hefur þó verið dyttað að þeim síðar.
Norðurveggur bæjardyra er u. þ. b. 1,65—1,80 m á þykkt eða nálægt
3 álnum íslenskum. Veggur milli stofu og bæjardyra sem og suður-
veggur stofu eru á bilinu 2,00—2,35 eða nálægt 4 álnum íslenskum.
Þykkt gangaveggja er frá 1,20—1,50 m eða 2 til 2,5 alin íslensk.
Hæð gangaveggja er um 1,90 m, en stofu og dyra um 2,5 m mælt
frá gólfi.
Timburgaflar eru listaðir, með vindskeiðum að ofan, skrautlaus-
um. Ess-laga snið er þó neðst á stofuskeiðunum. Á bæjardyraþilinu
eru lágar dyr og á bjórnum fyrir ofan þær fjögurrarúðu gluggi.
Efri syllur ganga þar út úr þilinu (teikning III). Á stofugafli eru
þrír sexrúðu gluggar. Tveir þeir neðri eru settir bjórfjöl að ofan.
Við skulum nú ganga í bæinn. Gólfið í bæjardyrum liggur 30 sm
lægra en hlaðið fyrir utan. Það er því þrep niður að ganga. Grunn-
flötur tóftar er 3,40X6,00 m. Innan stafa eru dyrnar 2,80—2,90 m
á breidd og 5,15—5,30 m á lengd. Hæð í mæni er 4,10 m. Þær eru
þrjú stafgólf. Tvö löng og eitt stutt. Það innsta er 2,00—2,10 m, það
í miðju 1,90 m og það fremsta 1,50 m á lengd. I þeim tveim innri
gæti hafa verið tekið mið af 3% alin íslenskri sem er 2 m og í því
fremsta af 2y2 alin eða 1,43 m. Stafirnir átta eru hvorki samstæðir
að lögun né gildleika. Tveir þeir innstu eru digrastir og ferkantaðir,
20X25 sm um þvert. Næsta par fyrir vestan er sívalt, 20 sm í þver-
mál. Þar vestur af kemur stafapar, sem er í raun ferstrent í lögun
en með ávölum hornum, u. þ. b. 19X19 sm í sniði. Fremstu stafirnir
eru óreglulegir í lögun, en álíka gildir þeim sem næst þeim eru.
Stafir allir standa á sverum aurstokkum. Stokkarnir ganga þó ekki
í heilu lagi stafna á milli. Norðanmegin gengur stokkur frá gaflaði
fram að fremsta stafgólfi. Sá er 22 sm breiður að neðan en 12 sm á
þykkt. I fremsta stafgólfinu er viðskeyttur stokkur efnisminni.
Stendur smábútur undir næstfremsta staf á milli aurstokkanna.
Syðri aurstokkurinn, sem er aðeins efnisminni, nær frá timbur-
stafni rétt inn í innsta stafgólf. Síðan kemur u. þ. b. 1 m bil og þá
aftur bútur, 55 sm langur, sem gengur inn í syðri hornstaf. Rétt er
að geta þess hér að einmitt á þessu bili sést greinilega móta fyrir
því að fyllt hafi verið í torfvegginn þarna og bendir það til að göng
hafi verið einhverntíma frá bæjardyrum í stofu. Þetta kemur heim
við umsögn Stefáns bónda Jónssonar á Höskuldsstöðum sem nánar
verður vikið að síðar. Milli innstu stafa er skeyttur þverstokkur,
12X20 sm í sniði. Hæð stafa er á bilinu 2,30—2,40 m. U. þ. b. 60 sm
fyrir neðan stafshöfuðsbrún er felld á þá sylla utanvert, u. þ. b.