Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1975, Blaðsíða 78

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1975, Blaðsíða 78
82 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS í Kaldbak og Saurareka, allt milli Kolbeinsáróss að Kleifum“ (DI IV, 169). Fyrrnefndur reki „á Klaustrum frá Kolbeinsvíkurá og til Kolbeinsvíkur" ætti að vera hluti af þessum síðarnefnda reka, sem hefur náð frá Kolbeinsárósi (þ. e. Kolbeinsvíkurárósi) að Kleifum í Kaldbaksvík, en á þessu svæði er einmitt bærinn Sauratún og ör- nefnið Sauragil. Samkvæmt þessu virðist Helgafellsklaustur hafa átt rekaítak „á Klaustrum“, og er því líklegt, að nafnið sé af því dregið, hugsanlega stytt fyrir „á Klausturrekum". Til hliðsjónar má hafa dæmi um samsett Klaustur-nöfn í tengslum við reka. Þannig nefnir Ólafur Olavius nesið vestan Raufarhafnar Klaustursteinsnes (Reise, 418), en í rekaskrá Möðruvallaklausturs 1296 segir, að klaustrið eigi einmitt rekaítak í Raufarhöfn (DI II, 312). Ekki er vitað til, að Hraunþúfuklaustur hafi nokkru sinni verið klaustur- eign. Þó að örnefnið Klaustur kunni þannig að vera eignarnafn, virðast engu síður líkur á, að það geti verið líkingarnafn, dregið af því, að staðurinn minni á klaustur, vegna þess hve afskekktur hann er, eins og Rygh bendir á, eða innilokaður. Það er því fróðlegt að athuga, hvemig hagar til um Hraunþúfuklaustur að þessu leyti. Það er fremsta eyðibýlið í Vesturdal, hvorki meira né minna en um 20 km framan við Hof, sem er næsti bær sömu megin í dalnum, og um 9 km framan við Þorljótsstaði, sem standa að austanverðu. Svo skemmtilega vill til, að hinn mikli áhugamaður um örnefni, Margeir Jónsson, bóndi á Ögmundarstöðum í Skagafirði, gerði sér ferð að Hraunþúfuklaustri sumarið 1928, og hann lýsir aðkomunni á þennan veg: „Það er ekki ofmælt, að þar sé einkennilegt landslag. ... Fjöllin kringum Klaustur mynda djúpa dalkvos eða hvamm, og er það framhald Vesturdals. Kvosin er um 1—1 y2 km. á lengd og um % km. á breidd, þar sem breiðast er. Norðan við kvosina þrengist dalur- inn, og er undirlendislaus alla leið niður fyrir Þorljótsstaði, og fellur áin á þeirri leið sumstaðar í klettaþrengslum. ... Lágur múli lokar fyrir dalverpið að sunnan, og kallast Hraunþúfugilsmúli eða Hraunþúfumúli. Austan við hann rennur Runukvísl, en vestan við múlann er ægilegt gljúfragil, með háum hamraflugum og grjóturðum neðan við klettana, — nefnist það Hraunþúfugil, og eptir því liðast Hraunþúfuá, sem orðið getur ófær og tryllingsleg í leysingum. ...“ Og Margeir bætir við, þar sem hann stendur á hæsta hól hraunsins í dalnum: „Frá þessum stað séð liggur skýring á nafninu opin fyrir: Hér hefur búið latínulærður maður og kallað staðinn á latínu Claustrum (þ. e. hið innilukta), enda er ýmist sagt í daglegu máli: „að
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.