Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 05.01.1986, Page 43

UM LAUFABRAUÐ
105
2. myml. Laufabrauð, skorið 1987. Kakan til i’iustri cr úr rúginjöli og hvciti ril hchiiiitga og soðin
í tólg; sú til lia'gri úr livciti og soðiu í sinjöri. Þvermál mcst 16,5 og 16 au. Ljósm.: Giiðiniiiidur
Ingólfssoti/íitiynd. - Laufabrattð, leafbread, cut 1987. Tlic brcad to thc left is madc froiu halfryc,
lialf ivlicat flour and boiled iu tallow (slteep’s fat), the one to thc right from wheat jlour and
boilcd itt butter.
laufabrauðsins sem borið var hinum erlendu gestum 1772, en athygl-
isvcrt er að bæði í orðabók Jóns Grunnvíkings sem og í elstu íslensku
matreiðslubókinni, útgefinni að Leirárgörðum árið 1800, þ.e. sania ár
og ævisaga Bjarna, segir að laulabrauð sé úr livciti og soðið í smjöri.
Matreiðslubók þessa, Einfiildt Matreidslu Vasa=Qver, fyrir heldri manna
Húss=freyjur, tók Magnús Stephensen dómstjóri og síðar konferensráð
saman, að eigin sögn, en gaf út í nafni mágkonu sinnar, Mörtu Maríu
Stephensen, og ritaði formála að undir nafni Stefáns bróður síns, eigin-
manns hennar, síðar amtmanns á Hvítárvöllum.11 Frásögn Magnúsar af
laufabrauði er á þessa leið: „Laufa-braud edur kökur af hveiti-deigi,
vættu í sikur-blandinni góðri mjólk edur rjóma, útskornar ýmislega, og
soðnar í bræddu smjöri, eru svo algengin, ad frá þeim þarf ecki meira
ad segja.“12
II
Aðeins örfáar heimildir eru kunnar um laufabrauð frá 19. öld; engar
geta talist eldri að heimildargildi en frá um 1840, og ekki eru neinar
þeirra festar á blað fyrr en nálægt lokum aldarinnar. í grein sinni, „Fyrir
40 árum,“ sem prentuð var 1892, nefnir Þorkell Bjarnason brauð sem