Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 1895, Page 56

56
íngu' eða ,gerði‘, enn þó líka ,umgirt svæði'og
bæ, eins og sjest á hinum mörgu sænsku bæjanöfn-
um, sem enda á -tuna (Ríetz, Dialektlexikon, undir
tun). Hinar sjerstöku ástæður til þess, að þíðing
orðsins (tún) breittist á íslandi, virðast hafa verið
þær, sem nú skal greina. Upphaflega þiddi orðið
að eins girðingu (sbr. zaun á þísku), og það er eng-
in ástæða til að halda, að sú þiðing hafi verið gleimd
á landnámsöldinni. í Noregi var það siður að hafa
skíðgarða kring um bæjarhúsin (sjá Valt. Guðmunds-
son: Privatboligen pá Island 256. bls.) og þar af
er dregin hin norska þíðing orðsins. Á fslandi þótti
mönnum óþarft og dírt að girða sjálf bæjarhúsin,
enn aftur nauðsynlegt að hafa garð í kring um völl-
inn til að verja skepnum. Það var þvi eðlilegt, að
hið girta svæði kring um bæjarhúsin fengi hjer
nafnið tún. Það er því fullkomin ástæða til að balda,
að orðin bœr og tún hafi skift um þíðingu á íslandi
mjög snemma á öldum. Enn í hvaða þíðingu eru
nú þessi orð höfð í Eddukvæðunum? Orðið bœr
kemur oft firir og alstaðar í íslensku þíðingunni,
enn jeg legg satt að segja ekki neina áherslu á það^
af því að það virðist einnig stundum vera haft í
þeirri þíðingu í norskum ritum. Tún er sömuleiðis
alltítt og virðist alstaðar vera haft í ís-
lensku þíðingunni. í Völuspá 8. er. segir svo^
þar sem líst er lífi Ása í árdaga:
Tefldu í túni
teitir váru,
var þeim vettugis
vant ór gulli.
Og seint í kvæðinu, eftir ragna rök, þegar jörðin er
komin upp iðgræn úr ægi, og Æsir hafa fundist á
Iðavelli, segir völvan í 61. er.: