Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 1895, Blaðsíða 55

55
J>vi, að orðin hafa bæði haldið þessum þíðingum í
færeisku máli enn þann dag í dag. Orðið bovur þíð-
ir í Færeijum altaf sama sem vjer köllum tún, enn
tún táknar að vísu ekki bæjarhúsin, heldur húsa-
garðinn, eða það, sem vjer köllum hlað1. Að norska
þíðingin í tún sje eldri enn hin íslenska stirkist og
af hinu gamla orði túnriða (= hamhleipa, fordæða),
sem virðist vera dregið af hinni almennu þjóðtrú,
að slíkar kindir væru vanar að ríða bæjarhúsum
(sbr. orðabók Guðbr. Vigf. undir túnriða). Þetta orð
kemur firir í Hávamálum 155. er., hvort sem það
er nú vottur um norskan uppruna, eins og FJ.
mundi vilja halda, eða, sem jeg tel líklegra, vottur
um það, að orðið tún hafi haldið iengur hinni upp-
haflegu þíðingu sinni hjer á landi í samsetningunni,
enn þegar það var haft eitt sjer. Hin gamla norska
þíðing hefur og haldist við í eiginnöfnunum Nóatún
og Hátún (Helgakv. I, 8. og 25. er.) Á Grænlandi
virðist orðið tún sömuleiðis liafa haft hina norsku
þíðingu, þegar Atlamál voru ort, að minsta kosti í
samsetningunni samtýnis. Kvæðið segir í 88. er. uin
þau Goðrúnu og Alla, að þau hafi setið »samtýnis«,
eftir það að Goðrún hafði gefið Atla hold sona sinna
að jeta. Eftir íslenskum skilningi hefðu þau sam-
kvæmt þessu átt að sitja hvort á sínum bæ, enn
túnin (o: vellirnir) að liggja saman. Enn þess er
ekki getið, hvorki i Atlamálum nje Atlakviðu, að
Goðrún hafi flatt sig burt úr höll Atla, og rjett á
eftir segir kvæðið, að hún hafi vegið hann í svefni
og þá auðvitað í höll þeirra beggja. Jeg tel þvi
víst, að samtýnis þíði hjer, það sem vjer köllum ,á
sama bæ‘. Á sænsku þíðir orðið vanalega ,girð-
1) Sjá oröasatuiö aftan við Færesk anthologi. Kbhvn 1891.