Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 1895, Side 93

93
f>að einmitt af því, að hann þorði að taka málstað
Spánverja, eða réttara sagt að segja söguna um víg
þeirra hlutdrægnislaust eða hlutdrægnislítið, annað
eins ofureíii og var i móti, Ari bóndi og fvlgifiskar
hans, en Jón einn síns liðs. Það hefði einginn
»dóni« gert.
Eptir því sem Þorvaldur Thóroddsen segir i
Landfræðissögu sinni (bls. 161) er fróðleg frásögn
um rán Spánverja á Vestfjörðum og um dráp þeirra
í þætti Jóns lærða eptir Gísla Konráðsson í Hrs. J.
Sig. 291, 4to, bls. 5—43. Frásögn þessi hlýtur að
vera allmikið mál eptir blaðsíðutalinu, en að öllum
líkindum styðst hún mestmegnis eða jafnvel eingaungu
við frásögn Jóns, sem prentuð er í Fjallkonunni og
ef til vill líka við »Spönsku vísur« séra Olafs. Gisli
heflr þó getað þekt einhverjar munnmælasögur um
vígin, og er því leiðinlegt að eg skuli ekki hafa átt
kost á að nota þátt þennan. Eg hefi heldur ekki
haft undir höndum æfidrápu Jóns lærða (Hrs. J. Sig.
92 fol.), sem Þorvaldur vísar líka til, en telja má
víst að þar sé ekkert um Spánverja, sem ekki er í
frásögn Jóns í Fjallkonunni.
Það vill svo vel til, að Jón lærði er ekki einn
til frásagna um víg Spánverja og aðdragandann að
þeim. Séra Olafur Jónsson, sem var prestur á Sönd-
um í Dýrafirði um það leyti sem þau fóru fram
* (f 1627), hefir ort um þau lángt kvæði, »Spönsku
vísur«. Kvæðið er mjög merkilegt ogþað því frem-
1 ur sem það er bygt á skýrslu, »súpplíkatsiu« um
vígin, sem send var til alþingis, en skýrsla þessi er
nú algjörlega týnd, eins og fiest alþíngisskjöl frá
þeim tímum. Ekki vita menn með vissu hvenær
kvæðið er ort, fremur en hvenær þáttur Jóns lærða
er ritaður, en líklegt er að hvorttveggja sé samið