Eimreiðin - 01.01.1906, Side 23

23
elzt allra kaupfélaga í landinu. Frumkvöðlar þess voru þrír menn
einkanlega: Benedikt á Auðnum, Sigfús í Múla, sem fór til Vestur-
heims, og Jakob frá Grímsstöðum; séra Benedikt í Múla og Jón
Gauti voru og nær staddir með ráði og dáð. Félagsstofnunin
var runnin af rótum lýðveldisanda og jafnaðarmensku. En heldur
hefir það færst í horf einveldisins með aldrinum og eru þó öll
mál borin undir atkvæði félagsmanna. En stjórnin er ekki laus
við ráðríki í anda sínum og orðum og gerðum. Enda má vel
vera, að engu félagi verði stjórnað til lengdar nema því að eins,
að forkólfarnir herði á tökunum. Eg er ekki svo kunnugur sögu
almennra félagsfyrirtækja í heiminum, að ég þori að fullyrða neitt
í því efni. Félagið hefir komið miklum hagsmunum í hendur
sýslubúum og líka hefir það hlynt að menningu og samneyti
manna. Aðalfundur þess er haldinn nærri miðjum vetri á hinum
beztu bæjum sýslunnar og er þar öllum heimill greiði, sem þangað
sækja. »Kaupfélagið borgar«. Par er margs konar fagnaður í
tómstundum fundarins: sungið og kveðið, sagðar draugasögur,
járnuð perta, fleginn köttur, farið í gegn um sjálfan sig og jafn-
vel reynt með mönnum, hverir séu fljótastir að prjóna. — Annað
félag nefni ég sérstaklega. I’að hefir útlendar bækur til lesturs,
danskar og norskar og sænskar, skálcjrit og tímarit mestmegnis.
það hefir fært marga ljósgeisla inn í sýsluna. Aðalforkólfar þess
hafa lengi verið: Benedikt á Auðnum, Pétur Gauti og Sigurður í
Felli. Félagsmenn hafa verið um 20. Það hefir dregið úr gagni
þessa félags, að mennirnir í því eru á strjálingi, svo að bækurnar
eru lengi að ganga á milli og varla er hægt að tala saman um
þær, en þess þyrfti, því að þær eru þungar fyrir skilninginn
sumar. Petta félag kalla sumir menn Svartaskóla og er Bene-
dikt allra manna lærðastur í þeim fræðum.
Porri manna leitar sér þó annarra skemtana, en fræðslu þess-
ara bóka og eru þær ýmislegar. Dansfundir eru tíðir meðal unga
fólksins á vetrum, og eru þeir ekki í frásögur færandi, þótt fóta-
spark og kaffidrykkjur keyri þar úr hófi. Pá eru skírnarveizlur
gleðiefni og eru varla til svo fátæk hjón, að þau haldi ekki hóf,
þegar börn þeirra eru vatni ausin. Slægjufundir eru haldnir á
haustin í sumum sveitum og eru þar ræðuhöld af skynsamlegu
viti. Oft eru og fundir haldnir til fróðleiks og kynningar mönnum
og söngur æfður. — Pá eru sveitablöð í sumum sóknum. Pau
byrjuðu í Mývatnssveit göngu sína og eru tvö á ferð í sveitinni