Eimreiðin - 01.01.1906, Page 30

3°
sinni og í því efni hefir ísland að minsta kosti lítið breyzt. Nútíðar-
bóndi á íslandi er merkilega laus við alla skynjan um hreinlæti á
sjálfum sér, húsum og mat. Við laugarnar hjá Reykjavík er al-
mennings þvottahús; þar er eigi óalgengt að sjá kvennmenn fylla
kaffiköntiu sína úr smápolli, þar sem óhrein föt frá mörgum heim-
ilum liggja í bleyti (bls. 131). Höf. segist eitt sinn með vini sín-
um hafa komið á bæ á Rangarval (f), hinn skítugasta manna-
bústað, sem þeir nokkurntíma höfðu séð. »Vér vorum mjög
svangir, höfðum um morguninn farið frá Vestmanneyjum snemma,
an þess að eta nokkurn verulegan morgunverð, en við áttum
örðugt með að fá nokkuð að borða, því allir voru við heyvinnu
á bænum nema gamall karl og kerling. Eftir töluvert mas, félst
karlinn á að láta okkur fá mjólk, hann fór með okkur upp í
baðstofu og tók tréílát með mjólk undan rúmi; hundur elti oss
þefandi, en annan sáum við í útihúsi vera að sleikja pott, sem
morgunverður sláttumanna hafði verið soðinn í. Mjólkin var of
óhrein til þess, að hægt væri að drekka hana svona á sig komna,
þó við værum hungraðir, en guðfræðisstúdent, sem var fylgdar-
maður okkar til Reykjavíkur, fékk kerlinguna til þess að sjóða hana
handa okkur. Við höfðum ónáðað hana frá verki hennar, hún
var að grafa upp kartöplur með höndunum úr garðholu fyrir fram-
an bæinn og hún þurkaði aðeins lauslega moldina af höndunum á
svuntu sinni. Hún tók pottinn niður af hillu án þess að hreinsa
sig meira, og þegar mjólkin var búin, færði hún okkur hana í
krukku. Á yfirborðinu var svartur sori og þegar við kvörtuðum
undan því, deif hún óhreinni hendinni, sem enn þá var saurug af
mold, og öllu því, sem í henni getur hafa verið, niður í mjólkina
og veiddi óhreinindin ofan af. Undir slíkum kringumstæðum er
útbreiðsla sjúkdóma ekki svo undarleg« (bls. 170). Á öðrum stað
(bls. 157) segir höf., að íslendingar, og það líka mentaðir menn,
beinlínis telji óhreinlætið þjóðræknis-dygð. »Forfeður okkar voru
skítugir«, segja íslendingar, »latum oss feta í fótspor þeirra og líka
vera skítugir«. I’etta er þó eigi fullkomlega rétt, segir höf., forn-
menn voru hreinlátir og hin eina bað-laug, sem enn er til á
landinu, er bygð af fornmanni (Snorralaug), en af styrjöldum og
harðæri urðu íslendingar andlega volaðar skepnur fyrir mörgum
öldum síðan, og þá hættu þeir að þvo sér og eru ekki farnir til
þess enn, þó nóg sé af vatninu.
Höf. viðurkennir þó, að íslendingar, þrátt fyrir allan óþrifn-