Eimreiðin - 01.01.1906, Síða 33

33
fræðingur í Reykjavík sagði einu sinni svo ég heyrði: að »hinn
eini sannleikur, sem Islendingur gæti sagt, væri, að allir Islend-
ingar væru lygarar«. Petta hefir nú líklega fremur átt að vera
fyndni en sannleikur; en útlendingur, sem hefir heyrt Islendinga
grobba, eins og vani þeirra er, gæti vel orðið þessu samþykkur.
Óbreyttur íslendingur, sem talar við »Evrópumann«, hefir oft svo
sterka meðvitund um frægð forfeðranna og hina andlegu og sið-
ferðislegu yfirburði íslendinga nú á tímum, að honum hættir við
að tala í eintómum ýkjum: Hinir fornu Islendingar voru hinar
mestu hetjur, mestu skáld og mestu landkönnuðir, sem nokkurn
tima hafa verið til; þeir kendu Kólúmbusi að finna Ameríku
bókmentir þeirra vóru óendanlega miklu meiri en nokkrar aðrar,
sem ritaðar hafa verið, sjálfir vóru þeir hinir hraustustu menn,
sem heimurinn nokkurn tíma hefir séð; Thorvaldsen var Islend-
ingur og hann var hinn mesti listamaður, sem Evrópa nokkurn
tíma hefir átt. Pað er hræðilegt fyrir Islending að íhuga siðleysið
í London, sjáðu hvernig siðferðið er í Reykjavík, það er alt annað«
o. s. frv. Reyndar segir höf., að hreinleiki Reykjavíkur-siðferðis-
ins sé nokkrum vafa undirorpinn. »Stundum setja Islendingar á
sig uppgerðar-auðmýktarsvip, einkum þegar þeir eru kendir, væl-
andi að jsland sé fátækt, auðvirðilegt, lítið land, sem vanti alt,
jafnvel hestarnir séu lélegri en á Shetlandi. I báðum þessum
hömum hefi ég séð og heyrt íslendinga hvað eftir annað, en ég
hefi ástæðu til að halda, að þeir setji á sig þennan uppgerðar-
syip, til þess að þóknast útlendingum«. Annars segir höf., að Is-
lendingar verði að vera langt leiddir, þegar þeir fara að lasta
hestana sína og sokknir mjög djúpt í sínu eigin áliti. Því næst
getur höf. ýtarlegar um íslenzka hesta og segir, að eiginlega séu
þeir það eina, sem geti sætt menn við að koma til þessa lands.
Sjálft landið finnur heldur ekki náð fyrir augum hans; Færeyjar
eru að áliti hans miklu fallegri, fjöllin á Islandi eru ekki nógu
brött, jöklarnir eru smásmíði í samanburði við jökla í Noregi og
Alpafjöllum, og grasið er ekki nógu grænt í dölunum.
Hér og hvar í bókinni kemur höf. fram með ofur spekingslegar
þjóðernis-hugleiðingar, sem raunar eru mestmegnis bull og endi-
leysa. Um íslendinga segir höf., að þeir séu líkt og Færeyingar
af skandirtaviskum og »íberiskum« uppruna að nokkru leyti, en
mikill þorri íslendinga hefir alt annað sköpulag. »Andlit þeirra er
stutt, breitt, ferhyrnt og flatt, oft með framstandandi kinnbeinum,
3