Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1908, Page 63

Eimreiðin - 01.05.1908, Page 63
143 í þrjá flokka; en sé það rétt, þá er auðsætt af því, sem hér hefir verið tekið fram, að nöfnin hafa ekki verið búin að fá neina festu á hans dögum, og því fráleitt, að þessi nöfn og þrískifting geti stafað frá stjórnarárum Haralds hárfagra. í*ar sem A. Bugge álítur, að viðurnefnið »gufa« (Ketill gufa) sé hið fornírska orð »goba« =smiður (bls. 208, 362, 384), þá virðist engin ástæða til að ætla slíkt, þar sem íslenzka merkingin í gufa (sbr. »hann er mesta gufa« og »gufulegur«) liggur svo beint við, og siíkt viðurnefni er svo afarlíklegt og skiljanlegt. ]?að mundi mega þýða á dönsku með »Hængehoved« eða einhverju öðru orði svipaðrar merkingar. Næsta hæpið virðist oss að álíta, að útlend áhrif liggi til grundvallar fyrir því, er Sigmundur konungur er í Helgakviðu (I, 8) látinn gefa Helga syni sínum gullbúið sverð ásamt nokkrum héruðum eða landssvæðum, um leið og hann gefur honum nafn (sbr. bls. 85). Hér virðist eingöngu um þann algilda og alnorræna sið að ræða, að börnum var jafnan gefið eitthvað að nafnfesti (vanalegast einhver gripur) um leið og þeim var gefið nafn; og hvað var þá eðlilegra en að syni herkonungsins væri gefið skraut- legt sverð og jafnframt' lönd til að ráða yfir? Að orðið »hlað« sé af útlendri rót (fornfr. »laz«), eins og A. Bugge álítur (bls. 151), er engin ástæða til at ætla. »Hlað« þýðir skrautofið (spjaldofið) band og samsvarar sögninni að »hlaða« = vefa (sbr. Guðrúnarkv. II, 26: »Húnskar meyjar, þær er hlaða spjöldum ok göra gull fagrt«). Póra »hlaðhönd«, systir Póris hersis (Egilss. (F. J.) bls. 102) hefir og sjálfsagt fengið auknefni sitt af því, að hún hefir verið öðrum fremur leikin í að hlaða spjöldum eða að vefa framúrskarandi falleg hlöð (sbr. »læknishönd« og fleiri slíkar samsetningar). Harla óvíst virðist, að »Kentaur« myndin í Gösslunda kirkju sé gerð eftir vestrænum fyrirmyndum (bls. 336—7); því Norður- landabúar virðast sjálfir að hafa haft hugmyndir og sagnir um slíkar kynjaverur, sem þeir kölluðu »elgfróða« (sbr. Fas. I, 55), og getur rnyndin verið gerð eftir þeim sögnum einum, enda þykir sverð, hjálmur og nefbjörg á myndinni hafa norræn einkenni. Lík- lega er þó sjálf elgfróðahugmyndin runnin frá hinni fornu »kentaur«- hugmynd eða af sömu rót. Slæm villa er það, þar sem mörk vaðmáls er (bls. 264) skýrð þannig, að hún sé sama sem ígildi einnar merkur silfurs, talið í

x

Eimreiðin

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.