Eimreiðin - 01.05.1908, Síða 63

143
í þrjá flokka; en sé það rétt, þá er auðsætt af því, sem hér hefir
verið tekið fram, að nöfnin hafa ekki verið búin að fá neina festu
á hans dögum, og því fráleitt, að þessi nöfn og þrískifting geti
stafað frá stjórnarárum Haralds hárfagra.
í*ar sem A. Bugge álítur, að viðurnefnið »gufa« (Ketill gufa)
sé hið fornírska orð »goba« =smiður (bls. 208, 362, 384), þá virðist
engin ástæða til að ætla slíkt, þar sem íslenzka merkingin í gufa
(sbr. »hann er mesta gufa« og »gufulegur«) liggur svo beint við,
og siíkt viðurnefni er svo afarlíklegt og skiljanlegt. ]?að mundi
mega þýða á dönsku með »Hængehoved« eða einhverju öðru orði
svipaðrar merkingar.
Næsta hæpið virðist oss að álíta, að útlend áhrif liggi til
grundvallar fyrir því, er Sigmundur konungur er í Helgakviðu (I,
8) látinn gefa Helga syni sínum gullbúið sverð ásamt nokkrum
héruðum eða landssvæðum, um leið og hann gefur honum nafn
(sbr. bls. 85). Hér virðist eingöngu um þann algilda og alnorræna
sið að ræða, að börnum var jafnan gefið eitthvað að nafnfesti
(vanalegast einhver gripur) um leið og þeim var gefið nafn; og
hvað var þá eðlilegra en að syni herkonungsins væri gefið skraut-
legt sverð og jafnframt' lönd til að ráða yfir?
Að orðið »hlað« sé af útlendri rót (fornfr. »laz«), eins og A.
Bugge álítur (bls. 151), er engin ástæða til at ætla. »Hlað« þýðir
skrautofið (spjaldofið) band og samsvarar sögninni að »hlaða« =
vefa (sbr. Guðrúnarkv. II, 26: »Húnskar meyjar, þær er hlaða
spjöldum ok göra gull fagrt«). Póra »hlaðhönd«, systir Póris
hersis (Egilss. (F. J.) bls. 102) hefir og sjálfsagt fengið auknefni
sitt af því, að hún hefir verið öðrum fremur leikin í að hlaða
spjöldum eða að vefa framúrskarandi falleg hlöð (sbr. »læknishönd«
og fleiri slíkar samsetningar).
Harla óvíst virðist, að »Kentaur« myndin í Gösslunda kirkju
sé gerð eftir vestrænum fyrirmyndum (bls. 336—7); því Norður-
landabúar virðast sjálfir að hafa haft hugmyndir og sagnir um
slíkar kynjaverur, sem þeir kölluðu »elgfróða« (sbr. Fas. I, 55),
og getur rnyndin verið gerð eftir þeim sögnum einum, enda þykir
sverð, hjálmur og nefbjörg á myndinni hafa norræn einkenni. Lík-
lega er þó sjálf elgfróðahugmyndin runnin frá hinni fornu »kentaur«-
hugmynd eða af sömu rót.
Slæm villa er það, þar sem mörk vaðmáls er (bls. 264) skýrð
þannig, að hún sé sama sem ígildi einnar merkur silfurs, talið í