Dagblaðið Vísir - DV - 30.09.1985, Blaðsíða 19

DV. MÁNUDAGUR 30. SEPTEMBER1985.
Fréttaljós — Fréttaljós — Fréttaljós
19
hagkvæmt aö gera hjartaaögerðimar
hér heima er svar sérfræöinganna,
sem leitað hefur veriö til, jákvætt.
Um 50 milljónir króna fara á þessu
ári til London vegna aðgerða sem þar
eru framkvæmdar. Þeir fjármunir
veröa framvegis færðir til á milli stofn-
ana innanlands — frá Tryggingastofnun
til Landspítalans.
Samkvæmt útreikningum á síðasta
ári var áætlaður kostnaður á aðgerð
hér (legudagar innifaldir) 116 þúsund
krónur.
I því reikningsdæmi er auövitað ekki
ferðakostnaöur, vinnutap aöstandenda
og fleira sem til kostnaöar telst í heild-
ardæminu vegna aðgerða erlendis.
Talið er að legudögum sjúklinga fækki
þegar aðgerðir hefjast hér innanlands.
Mörg atriði þarfnast skoðunar ef út-
koman á að vera raunhæf og sumt
hefur verið tilnefnt hér en öðru sleppt.
Áætlaður tækjakostnaöur var 6,9
milljónir áriö 1984 en það var án tolla.
Landssamtök hjartasjúklinga hafa
gefið tæki fyrir fimm milljónir króna.
Tvö ár eru síöan samtökin voru stofnuð
og í þeim eru um sex hundruð ein-
staklingar, sjúklingar og aöstand-
endurþeirra.
„Ég held að okkar læknar verði
alveg samkeppnisfærir við erlenda
kollega sína. Á síðasta ári fóru um 190
manns til London í hjartaaðgeröir og í
ár stefnir í 200. Eg held að það dugi vel
til að halda okkar mönnum í þjálfun,”
sagði Ingólfur Viktorsson, formaður
Landssamtaka hjartasjúklinga, í DV
nýlega.
„Eg held að þaö sé fullkomlega
óhætt að treysta læknum hér til þess-
ara aðgeröa ef tæki verða til þess,”
sagði hann einnig.
Samtals er gjafafé til tækjakaupa á
milli 7 og 8 milljónir króna.
Verið er aö setja upp hjartaþræð-
ingatæki á hjartadeild Landspítalans
þessa dagana. Áætlað er að taka það í
notkun í næsta mánuði. Hjartaskurð-
lækningar verða teknar upp hér á Is-
landi í marsmánuði á næsta ári — að
öllu forfallalausu. Allur undirbúningur
er kominn vel á veg á Landspítalanum,
skurðstofur hafa verið lagfærðar,
starfsfólk er í þjálfun og fjármagn er
til staðar til tækjakaupa.
Tveir íslenskir læknar munu veita
deildinni forstöðu, þeir Hörður Alfreðs-
son og Þórarinn Arnórsson. Báðir
hafa þeir unnið í Svíþjóð og fram-
kvæmt hundruö hjartaaðgerða. Annar
þeirra, Þórarinn Arnórsson, sagði í
viötali í DV 20. þ.m., aðspurður um
ummæli Steingríms Hermannssonar:
„Ég vil ekki leggja neinn dóm á þessi
orö forsætisráðherra, nema það að
mér finnst kjánalegt að segja svona.
Ég get aðeins lagt faglegt mat á þetta
mál og sé ekkert því til fyrirstöðu að
hefja þessar skurðlækningar hér.”
Faglegt mat, pólitískt mat, efna-
hagslegt mat, mannlegt mat — nú,
hvernig sem metið er og af hvaöa
sjónarhóli þá eru hjartaskurðlækning-
ar að verða að veruleika á Islandi.
Hreint reikningsdæmi verður þetta
aldrei en víst er aö „alþjóðlegur stað-
all” hæfir varla Islendingum í þessu
máli frekar en svo mörgum öðrum.
Hvað ætli sérfræðingar í „alþjóðleg-
um staðlaleik” segi við því að tvö
hundruö þúsund manna þjóð standi
undir rekstri háskóla, tveggja stórra
flugfélaga og nokkurra skipafélaga
svo dæmi séu tekin úr íslensku þjóðfé-
lagi. Við erum kannski of stórhuga
fyrir alþjóðlega staðla.
-ÞG.
Verid er að leggja síðustu hönd á tengingar nýja hjartaþrœðingatœ/cisins á Landspítalanum.

„Engin rök, hvorki efnahagsleg,
læknisfræðileg né félagsleg, mæla með
þvi að kaupa lengur þjónustu á sviði
kransæðaskurölækninga í öðrum lönd-
um,” segja læknarnir m.a. í bréfi sínu
sem Stefán vitnaöi i. Stefán sjálfur
studdi málið.
Guðrún Agnarsdóttir sagði m.a.:
„Mig langar eindregið til þess að
hvetja hæstvirtan heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra að beita sér
fyrir því að hjartaskurðlækningar
megi sem fyrst hefja hér á landi. Af-
staða mín mótast af tveim megin-
sjónarmiðum. Annað er mannúðar-
sjónarmið og hitt er sparnaöarsjónar-
mið, sem er vinsælt um þessar mund-
ir.”
„Ég vann um 12 ára skeið á sjúkra-
húsi úti í London þar sem margir Is-
lendingar komu í hjartaskurðlækning-
ar,” hélt Guörún áfram. „Þess vegna
get ég af eigin reynslu dæmt um þaö að
því fylgir mikið aukaálag og áhyggju-
efni, ekki bara fyrir sjúkling heldur
líka fyrir aðstandendur, að þurfa að
gangast undir stóra skuröaðgerð á er-
lendri grund þar sem um er að ræða
öryggisleysi og framandi umhverfi og
og fjárhagslega úttekt á flutningi
hjartaskurðlækninga til Islands.
Nefndarmenn voru Davíð Á. Gunnars-
son, þáverandi forstjóri ríkisspítal-
anna og núverandi aðstoðarmaður
heilbrigðisráðherra, Árni Kristinsson,
læknir á hjartadeild Landspítalans, og
Björn önundarson tryggingayfirlækn-
ir. Nefndin skilaði viöamikilli skýrslu í
júní 1984. En áður en vikið er nánar að
niðurstöðum þeirrar skýrslu skulum
við líta nánar á það plagg sem vitnað
er til hér i upphafi greinar. Það er
endursögn á skýrslu Alþjóða heil-
brigðismálastofnunarinnar (WHO) um
langtímaáhrif hjartaskuröaðgerða.
Að áliti WHO er nauðsynlegur mann-
afli fyrir „hagkvæmustu” skurðstofu
og skylda starfsemi 80 starfsmenn auk
starfsmanna á rannsóknarstofum og
skrifstofu.
Þar er talið að hver læknir þurfi að
framkvæma um það bil 50 uppskurði
árlega til að viðhalda fullnægjandi
þjálfun og færni.
Kostnaður erlendis
I Evrópu hefur kostnaöur reynst að
pr. miUjón íbúa. Væru hins vegar allir
læknar „þeir áköfu” yrðu uppskurðir
1000 pr. mUljón íbúa.
Fæðin annmarki?
Ht frá reynslu Evrópulanda segir
ennfremur í gögnum þessum að WHO
telji að 150 ný tilfelU komi upp árlega
pr. mUljón íbúa.
Árið 1983 voru tilfellin hér á landi á
mUli 80 og 90 sem svarar tU u.þ.b. 400
t.ilfella pr. mUljón íbúa. I ár stefnir í
200 tUfeUi þannig að komið er yfir „500
tilfella markið”. Út frá fjölda tilfella
árið 1983 (80—90 tilfelli) er gengið í
gögnum Fjárlaga- og hagsýslustofn-
unar. Þá er komist að þeirri niðurstöðu
að hjartaskuröstofa hér á landi stæöist
vart þær kröfur er WHO gerir vegna
fæðar tilfella. En sýnt er að tilfellum
hér hefur fjölgað um rúmlega 100% á
tveimur síðustu árum. I áðurnefndum
niðurstöðum segir einnig að afstaða
lækna ráöi mUdu um val á læknisað-
gerð og að sjálfsögðu aðstaðan tU að-
gerða. Þá er minnt á „þá íhaldssömu”
og „þá áköfu”. Sem sagt að offjárfest-
að mati sérfræðinga, og að þeirra mat
fari fram á miðju ári 1986.
Fæð aðgerða „miðað við alþjóölegan
staðal” er viss áhættuþáttur við að
flytja hjartaskurðaðgerðir til landsins.
En sé rétt að staöið við undirbúning og
þjálfun starfsfólks töldu nefndarmenn
þá áhættu hverfandi. Og við má bæta
að sá áhættuþáttur hefur enn farið
hverfandi þar sem aðgerðum hefur
f jölgað síðan skýrslan var lögð fram.
Eftir því sem heimUdir herma var
gerð samanburðarkönnun á dánartíðni
íslenskra og breskra sjúklinga eftir
kransæðaaðgerðir á breskum sjúkra-
húsum. Dánartíðni íslensku sjúkling-
anna var hærri. Ýmsir telja að aukið
álag vegna ferðalags og erfiðra sam-
skipta á erlendu máli kunni aö valda
nokkru um.
Tilfærsla á fé
SíðastUðin 16 ár hafa um eitt þúsund
Islendingar gengist undir hjartaað-
gerðir erlendis. Lágmarkskostnaöur
við hjartaaögerð í London er um 220
þúsund á sjúkling en í Bandaríkjunum
fer kostnaður yfir mUljónina.
Þegar spurt er hvort þjóðhagslega sé
ingar í hjartaskurölækningum geti
leitttilofnotkunar.
Lokaorð skýrslunnar eru þessi:
— Athyglisverður er sá lági
kostnaður er við viröumst þurfa að
borga í Englandi, samanborið við
kostnaðartölu WHO. Vekur það grun
um að sparnaður af að flytja þessa
þjónustu heim sé í einhver ju ofmetinn.
Þetta plagg frá í febrúar í fyrra
hefur sjálfsagt verið einhverjum
stjórnmálamönnum „leiðarljós” í
þeirra umfjöllun um hjartaskurðlækn-
ingar á Islandi.
Þriggja manna nefndin
Þá er rétt að víkja aðeins nánar að
niðurstöðum þriggja manna nefndar-
innar sem skilaði sínu áliti i fyrra.
Hún kemst að þeirri niðurstöðu að
samið verði viö sjúkrahús erlendis um
aö þjálfa starfsfólk og skera upp ís-
lenska sjúklinga næstu árin. Aö-
gerðirnar verði síðan fluttar heim þeg-
ar þjálfun og aðstaöa er fullnægjandi,
Hvað skal metið?
Eiður Guðnason, formaður þing-
flokks Alþýðuflokksins, sagði við þessa
umræðu:
„Eg vil aðeins við þessa umræðu hér
koma þeirri skoöun þingflokks Alþýðu-
flokksins á framfæri aö það sé tví-
mælalaust einhver skynsamlegasta
fjárfesting á sviöi heilbrigöisþjónustu
hér á landi, sem hægt sé aö ráðast í
núna, að taka hér upp hjartaskurð-
lækningar. Það er hægt að sýna fram á
það með tölum hversu fljótt sú f járfest-
ing skilar sér aftur og hinu megum við
heldur ekki gleyma að mannlegur þátt-
ur þessa máls er stór og verður ekki í
tölum talinn.”
Engin rök
Fleiri tóku til máls við þessa umræðu
og skal hér nefna til viðbótar Stefán
Benediktsson, þingmann Bandalags
jafnaðarmanna, og Guðrúnu Agnars-
dóttur, Samtökum um kvennalista.
Stefán lagði fram bréf frá félags-
mönnum Hjartasjúkdómafélags ís-
lenskra lækna sem honum hafði borist
daginn áöur.
þar að auki erfiðleika við aö tjá sig á
erlendu tungumáli. Og þetta getur haft
afdrifaríkar afleiöingar í sambandi við
bata sjúklinganna.”
„Síöara sjónarmiöið er sparnaðar-
sjónarmið. Það er rétt aö þessu fylgir
stofnkostnaður og hann er nokkuö hár
einmitt núna, þegar verið er að reyna
að spara, en hann mun skila sér mjög
fljótt aftur þannig að á stuttum tíma
veröur þarna um sparnaðarfram-
kvæmdaö ræða.
Eg hef enga ástæðu til þess að efa að
heilbrigöisstarfsfólk á Islandi er full-
komlega hæft til þess að sinna þessu
verkefni og lýsi hér með yfir stuðningi
Samtaka um kvennalista við þessa
hugmynd.”
Svo mörg voru orð læknisins og þing-
mannsins Guðrúnar Agnarsdóttur.
„Staöall"
Skömmu eftir að umræður þessar
fóru fram í þingsölum, eöa 1. nóvem-
ber 1983, skipaði Matthías Bjarnason
þriggja manna nefnd. Hlutverk þeirr-
ar nefndar var að gera læknisfræðilega
meðaltali tíu þúsund dollarar pr. sjúkl-
ing. Kostnaður sveiflast á milli fimm
og fimmtán þúsund pr. sjúkling. Ef
farið yrði aö ráðleggingum WHO,
stendur í plagginu, varðandi tækjabún-
að og mannafla er kostnaðurinn talinn
liggja nær fimmtán þúsund dollurum.
Þess má geta aö samkvæmt upplýs-
ingum Tryggingastofnunar ríkisins
voru meðferðaraöilum í Bretlandi
greidd u.þ.b. 3950 sterlingspund fyrir
aðgerð í september 1982. Þetta sam-
svarar tæplega 6100 dollurum.
Þörfin á skurðaögerð sem læknisað-
gerð ræðst af afstöðu lækna meðal ann-
ars. I könnun, er gerö var í Kaliforníu,
var læknum skipt í tvo hópa, „þá
íhaldssömu” og. „þá áköfu”. Niður-
staða könnunarinnar var á þá leið aö
„þeir íhaldssömu” ráðlögðu ekki
skuröaögerð nema sjúklingurinn sýndi
enga svörun við lyfjameöferð. „Þeir
áköfu” ráðlögðu uppskurð ef verulegra
afbrigöa varð vart á hjartalínuriti. I
ljós kom að væru allir læknar „íhalds-
samir” svaraði uppskuröafjöldi til 230
v m ■
^ I
GÓÐ GREIÐSLUKJÖR
Fyrir utan gseði 09 tímasparnað fást Raðveggir á einhverjum bestu greiðslukjörum
á markaðinum í dag.
Sðlustaðir
Reykjavík
Innréttingamiðstöðín
ÁrmOla 17a
Slmar 91-84585, 84461
Akranes
Guðlaugur Magnússon
Skarðsbraut 19
Síml 93-2651
Siglufjörður
Bútur hf,
Rónargðtu 16
Slmi 96-71333
Akureyri
Bynor
Glerörgötu 30
Slmi 96-26449
Egilsstaðir
Trésmiðja Fljótsdalshéraðs
Fellabœ
Slmi 97-1700
Neskaupstaður
Vblmi hf
B-götu 3
Slmi 97-7605
Vestmannaeyjar
Brimnes
Strandvegi 54
Sími 98-1220
Selfoss
G. A. Böðvarsson
Austurvegi 15
Slmi 99-1335
Kefiavik
Byggingaval
Iðavöllum 10
Slmi 92-4500
FJALAR h/f
Húsavík
Sími 96-41346